'Tapusu benim' diyerek 'kamu yolunu kapatanlara' kanun maddesi ne diyor?
● Manisa’nın Kula ilçesinde 5 yıl önce başlattığı hukuki süreci kazanarak alt geçidi trafiğe kapatan bir vatandaş, yetkililerin araya girmesiyle yolu tekrar trafiğe açtı.
● Kimisi Afyonkarahisar'da kimisi ise Sinop'ta 'tapulu arazim' diyerek yolların kapatıldığı birçok haber Türkiye'nin gündemine belirli aralıklarla giriyor.
● Kamulaştırma yoluyla istimlak edilen arazilere 'kamulaştırma bedeli' ödenmemesi nedeniyle bu haberler ile sık sık karşılaşıyoruz.● Özel mülkiyetin kamulaştırılması 2942 numaralı Kamulaştırma Kanunu'ndaki maddeler çerçevesinde düzenlenmiştir.
Türkiye'nin gündeminde çok sık karşılaşılan biri olan 'tapusu benim, yolu kapatıyorum' haberlerini sık sık görüyoruz.
Kamu yararı gözetilerek inşa edilen otoyol, köprü gibi hizmetlerin geçtiği bazı araziler özel mülk olabiliyor. Bu arazilerin devlet tarafından kamulaştırılmasının ardından arsa sahibine kamulaştırma ücreti ödeniyor.
Fakat bazı durumlarda ödemelerin gerçekleştirilememesi, aksatılması veya farklı sebepler nedeniyle taşınmaz malların ödemesinde sıkıntılar yaşanabiliyor.
'Yolu kapatan' vatandaşların da böyle durumlarla karşılaştıkları görülüyor.
Kamulaştırma nasıl yapılır?
2942 numaralı Kamulaştırma Kanunu şöyledir:
"Bu Kanun; kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu tüzel kişilerince kamulaştırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin hesaplanmasını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini, kullanılmayan taşınmaz malın geri alınmasını, idareler arasında taşınmaz malların devir işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara dayalı uyuşmazlıkların çözüm usul ve yöntemlerini düzenler."
Kanunda, idare yararına kamulaştırma hak ve yetkisi tanınan kamu tüzel kişilerini, kamu kurum ve kuruluşlarını, gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerini ifade etmektedir.
Kamulaştırma ödemeleri nasıl yapılıyor?
Kamulaştırma şöyle yapılabilmektedir:
"İdareler, kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler."
Kamu yararına kim karar verir?
Kamu yararı kararı verecek merciler şunlardır:
- a) Kamu idareleri ve kamu tüzel kişileri;
- 1. 3 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan amaçlarla yapılacak kamulaştırmalarda ilgili bakanlık,
- 2. Köy yararına kamulaştırmalarda köy ihtiyar kurulu,
- 3. Belediye yararına kamulaştırmalarda belediye encümeni,
- 4. İl özel idaresi yararına kamulaştırmalarda il daimi encümeni,
- 5. Devlet yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
- 6. Yükseköğretim Kurulu yararına kamulaştırmalarda Yükseköğretim Kurulu,
- 7. Üniversite, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulları,
- 8. Aynı ilçe sınırları içinde birden çok köy ve belediye yararına kamulaştırmalarda ilçe idare kurulu,
- 9. Bir il sınırları içindeki birden çok ilçeye bağlı köyler ve belediyeler yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
- 10. Ayrı illere bağlı birden çok kamu tüzel kişileri yararına kamulaştırmalarda Cumhurbaşkanı, (1)
- 11. Birden çok il sınırları içindeki Devlet yararına kamulaştırmalarda Cumhurbaşkanı.
- b) Kamu kurumları yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya idare meclisi, bunların olmaması halinde yetkili idare organları,
- c) Gerçek kişiler yararına kamulaştırmalarda bu kişilerin, özel hukuk tüzel kişileri yararına kamulaştırmalarda ise; yönetim kurulları veya idare meclislerinin, yoksa yetkili yönetim organlarının başvuruları üzerine gördükleri hizmet bakımından denetimine bağlı oldukları köy, belediye, özel idare veya bakanlık.