Tayvan'ın modern ordusu: Çin'e karşı silahlanıyor

Tayvan'ın savunma envanterinin yüzde 77'si 1979-2020 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nden ithal edildi.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün araştırmasına göre Tayvan, küresel askeri araç ve ekipman ithalatında 11. sırada.

Türkiye'den herhangi bir askeri araç-gereç satın almıyor

Çünkü, Çin yönetimi Tayvan'a askeri ekipman satan ülkelere ve şirketlere yaptırım uyguluyor.

Türkiye, Tayvan'ı devlet olarak tanımıyor. Sadece ülkedeki vatandaşların hizmetleri için konsolosluk ve ticari ateşelik gibi hizmetler yürütülüyor.

Tayvan, dünyanın en büyük yarı iletken ve çip üreticisi TSMC'ye ev sahipliği yapıyor

Bu yüzden henüz hiç bir devlet Tayvan'ı tam olarak yok etmeyi düşünemiyor. Çünkü Tayvan'dan dünyaya ihraç edilemeyecek her çip ve yarı iletken, her ülkenin ekonomisini zorlama imkanına sahip.

Ordu nasıl yapılanıyor?

Ülkede erkekler için 1 yıl zorunlu askerlik uygulanıyor. Çifte vatandaşlar içinde bu durum geçerli.

Ancak eğitim durumu ve yurtdışı oturumları nedeniyle erteleme veya muafiyet mümkün. 18-36 yaş arasındaki erkekler için askerlik geçerli.

Hizmet sonrasında 7 yıl boyunca rezervlik uygulanıyor. Ayrıca, yedeklikten sonra 2 yılda bir 7 ile 14 gün arasında değişen eğitim şartı var. Bir istisna var, askerlik yapmak istemeyenler için 1 yıl zorunlu kamu hizmeti yükümlülüğü gerekli.

Kadınlar ise gönüllülük esasına göre orduya katılabiliyor. Subay veya profesyonel asker olabilirler. Örneğin, Chen Yu-lin 2022 yılında korgeneralliğe terfi etti. Hava Kuvvetleri'nde iletişim ve istihbarat subayı olarak çalışıyor.

Ordunun başkomutanlık makamında Tayvan lideri, Lai Ching-te bulunuyor

Genelkurmay Başkanı ise Amiral Mei Chia-shu. Ada ülkesi ve ordunun ana odağının deniz kuvvetleri olması sebebiyle denizci bir yönetici tercih ediliyor.

Tayvan ordusu dünyadaki ilk 25 ordunun içinde. Global Firepower Index'in araştırmasına göre 145 ordu içinde 22. sırada.

2020 ve 2024 arasında bütçeden aldığı payda artış eğilimi var. Araştırmayı CIA Factbook yaptı.

2020-2021 ve 2022'de yüzde 2.1, 2023'te yüzde 2.5 ve 2024'te yüzde 2.4'lük pay ayrıldı.

Çin'le artan gerilimler sebebiyle yüzdesel olarak artış söz konusu

Ordu 4 kuvvetten oluşuyor. Bunlar; kara, deniz, hava ve askeri polis kuvvetleri.

Yaklaşık olarak 196 bin askerin olduğu tahmin ediliyor. 95.000'inin kara kuvvetlerinde, 45 binini deniz kuvvetlerinde, 40 bininin ise hava kuvvetlerinde görevlendirildiği öngörülüyor.

Askeri polis yapılanmasında ise 11 bin askerin bulunduğu varsayılıyor.

Tayvan Kara Kuvvetleri hangi askeri araçları kullanıyor?

Ülkenin kendi imkanlarıyla ürettiği T112 ve T91 piyade tüfekleri kullanılıyor.

Colt M4A1 ve Steyr AUG model tüfekler de tercih edildi.

M1A2T Abrams'lar ana muharabe tankı olarak görevlendirildi. 80 adet envanterde. 28 adet yeni sipariş verildi.

M41D model tanklar da hafif tank sınıfında değerlendiriliyor. Yeni dizel motorlar ve top kısmı eklenerek modernize edildi. Adet sayısı 100.

Tayvan ve İrlanda'nın ortaklaşa geliştirdiği CM-32 model ZPT'ler birincil araç olarak kullanılıyor. 683 adet görevde.

Amerika Birleşik Devletleri ve Tayvan'ın ortaklık kurarak ürettiği CM-21 model zırhlı personel taşıyıcılar da yer alıyor. 225 adet envanterde.

M113 model zırhlı personel taşıyıcılar da amerika birleşik devletlerinden satın alındı. 650 adet bulunuyor. 1961 yılında üretildi. modernize edilerek günümüzde kullanılıyor.

Tayvan'ın kendi imkanları ile ürettiği CM-21, CM-26 ve CM-27/A1 model araçlar da kullanımda.

Son olarak Vietnam Savaşı yıllarında piyasaya sürülen V-150S Commando model zırhlı araçlarda Amerika'dan ithal edildi.

Amerika'dan M1 ve M115 topları satın alındı.

Tayvan üretimi olan T-65 model sistemler de kullanılıyor.

Ayrıca, M101 model topta bulunuyor. 650 adet envanterde. Amerika'dan temin ettiler. Tayvan'ın kendi kapasitesi ile ürettiği T-69 model top sistemi de bulunuyor.

Kundağı motorlu topçuların tamamı ise Amerika'dan geldi

M109, M44 ve M110 modeller kullanılıyor. Çok namlulu roket atar olarak tekerlekli M142 HIMARS sistemi bulunuyor. 11 adet envanterde. 18 tane sipariş edilmişti. Kalanların teslimatı da yapılacak.

Tayvan'ın kendi imkanları ile ürettiği RT/LT-2000 sistemi de kullanımda.

Helikopterlerin hepsi Amerika Birleşik Devletleri'nden satın alındı. Taarruz görevlerinde 29 adet AH-64 Apache Guardian ve 67 adet AH-1 SuperCobra helikopterler bulunuyor.

Gözlem ve destek görevleri için OH-58 Kiowa modelleri tercih edildi. 37 adet envanterde. Ağır nakliye oeprasyonları için ise Ch-47 Chinook'lar bulunuyor. Genel maksatlı görevlendirmelerde UH-60 Black Hawk'lar görevlendirilyor.

Tayvanlı askeri pilotların eğitimlerinde de Bell 206 model helikopterler önceliklendirildi.

İHA konusunda ise tüm araçlar Tayvan malıdır. Orta menzilli görevlerde 32 adet Albatross model kullanılıyor. Kısa menzillerde ise Cardinal 2 bulunuyor.

Daha küçük model olarakta Kaprikorn model tercih edildi. Bu 3 model İHA'yı da Tayvanlı şirket NCSIST üretti.

Tayvan Deniz Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?

4 adet Kee Lung sınıfı muhrip kullanılıyor. Bunların tamamı Amerikan donanmasındayken hizmet dışına ayrılanlardan oluşuyor. Tayvan'a hibe edildiler.

Fırkateynlerde de hibe yoluyla alınanlar var ancak. Hem Fransız üretimi olanlar hem Tayvan üretimi olan modellerle birlikte kullanılıyorlar.

5 adet Chi-Yang sınıfı fırkateyn de Amerikan donanmasının hizmet dışına ayırıp Tayvan'a hibe ettiklerinden. Bunlar transferden sonra modernize edilerek kullanıldı.

10 adet Cheng-Kung fırkateyn ise Tayvan'ın kendi kapasitesi ile ürettiği araçlardan.

1990'larda Fransa'dan 6 adet Kang-Ding sınıfı fırkateyn satın alındı.

Envanterde sadece 7 tane korvet var, ancak bunların tamamı Tayvan'ın kendi imkanları ile ürettiklerinden oluşuyor.

Tuo Chiang sınıfına ait korvetler bulunuyor. 12 adet daha yeni sipariş verildi.

Devriye botları konusunda da çok sayıda yerli üretim araç mevcut

31 adet Ching Chiang sınıfı bot kullanılıyor.

Tuo Chiang sınıfına ait modelde hem devriye botu hem de korvet olarak kullanılabiliyor. 7 adet envanterde. Hepsi Tayvan üretimidir.

31 parça Kuang Hua 6 sınıfına ait 31 adet hücumbotta Tayvan tersanelerinde üretildi.

Almanya ile ortaklık kurularak 4 adet Yung Feng sınıfı mayın temizleme gemisi inşa edildi.

Ayrıca, Amerika ile ortaklaşa Yung Jin sınıfı mayın temizleme gemisi de üretildi. 2 adet bulunuyor.

Min Jiang sınıfı gemi ile de mayın yerleştirme operasyonlarını yürütüyor. toplam 4 adet mevcut. Hepsi 2020'den sonra envantere eklendi.

Amerika Birleşik Devletleri'nden iki adet Newport model amfibi çıkarma gemisi temin edildi. İkisi de Amerikan donanmasından hibe edildi.

Yeniden Amerika'dan 4 adet Chung hai sınıfı 4 adet tank indirme gemisi satın alındı.

Kaohsiung sınıfına ait bir adet amfibik komuta gemisi de bulunuyor. Bu da Amerika'dan geldi. Hsu Hai sınıfından 1 adet havuzlu çıkarma gemisi mevcut. Diğer gemiler gibi Amerika'dan temin edildi.

Son olarak Tayvan'ın kendi imkanları ile ürettiği 1 adet yushan sınıfı amfibi nakliye gemisi var.

Tayvan'ın 3 farklı sınıfa ait 4 adet denizaltısı var. Bunlar Chien Lung, Hai Shih ve hai Kun sınıflarına ait.

Deniz devriyeleri için Lockheed P-3 Orion uçağı kullanılıyor. 12 adet envanterde.

Sinyal istihbaratı için Lockheed EP-3 Aries uçağı tercih edildi. 3 adet mevcut. 2 model de Amerika'dan geldi.

İHA olarak ise Tayvan üretimi olan Albatross ve Kardinal'ler bulunuyor. Helikopterlerin de tamamı Amerikan üretimi. Sikorsky S-70 ve MD 500 Defender helikopterleri tercih edildi.

Tayvan Hava Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?

Hem eğitimlerde hem de çok rollü görevlerde Tayvan üretimi AIDC F-CK-1 model uçaklar kullanılıyor. Toplam 129 adet.

Aynı görevler için Fransa'dan Dassault Mirage 2000'ler satın alındı. 51 adet bulunuyor.

Ayrıca, Amerika'dan F-16'lar da temin edildi. 141 adet bulunuyor.

9 adet yeni sipariş verildi. İlk uçak 29 mart 2025'te teslim edildi.

Yeni siparişler F-16D Block 70 sınıfına ait.

Erken uyarı ve kontrol için Amerika'lı Grumman şirketi tarafından üretilen E-2 Hawkeye'ler bulunuyor.

Lockheed Martin tarafından geliştirilen P-3 Orion model uçaklarda deniz devriyelerinde görevlendiriliyor.

Nakliye için Lockheed C-130 Herkül model uçaklardan 20 adet bulunuyor.

Arama kurtarma ve genel görev maksatları ile 3 farklı helikopter var.

Airbus H225 , Sikorsky UH-60 Black Hawk ve Sikorsky S-70 modeller mevcut.

Jet eğitimleri için A I D C T-5 ve Beechcraft T-34 Mentor uçakları tercih ediliyor.

İHA olaraksa Tayvan üretimi Teng Yun ve Amerika'dan SeaGuardian kullanılıyor.

Tayvan hangi askeri projeleri yürütüyor?

Overall Defense Concept adını verdikleri asimetrik savunma odaklı bir proje yürütülüyor. Yerli kapasiteyi arttırmak istiyorlar.

Ordu bütçesi yaklaşık olarak 20 milyar dolara yükseltilecek.

Yerli dizel-elektrik denizaltı geliştiriyorlar. İlk araç Hai Kun 2023'te suya indirildi. Toplam 8 adet üretilecek. Amerika'dan destek alındı.

Chaiang Kong anti balistik füze üretecekler. 70 km menzil öngörülüyor. Patriot ve Tien Kung 3 ile entegre olacak.

Ayrıca, Barracuda 500 otonom seyir füzesi geliştiriyorlar. Düşük maliyetli drone füzesi olması amacı taşıyor.

Eldeki F-16'ların modernizasyonu da yapılıyor. Viper standartına uyumlu hale getirilecek.

NCSIST şirketi tarafından yerli jet eğitim uçağı da tasarlanıyor. 2025 itibarı ile proje test aşamasında.

Yeni zırhlı keşif aracı üretilmesi de takvime alındı. 2025 TADTE fuarında ilk prototip sunuldu.

Ukrayna savaşının ortaya çıkardı yeni drone konseptini Tayvan'da uyguluyor.

Eldeki drone filosu maksimum seviyeye getirilecek.

Han Kuang 2025 eğitimi düzenlendi. Özellikle amfibi istila ve kablo kesme senaryoları üzerine çalıştılar. Çünkü Çin'den bu yönde bir saldırı bekliyorlar.

Tayvan'ın siyasi ve askeri problemleri nelerdir?

Çin, Tayvan'ı "ayrılıkçı eyalet" görüyor ve "barışçıl birleşme"yi zorluyor.

Ayrıca, Tayvan Boğazı'nın kontrolü üzerinde problemler söz konusu.

2025 yılının mayıs ve ekim aylarında Çin tarafından Joint Sword tatbikatları düzenlendi. Ayrıca çok sayıda hava savunma alanları ihlal edildi. 2025 Nisan'da 27 uçak ve 9 gemi ile hem havadan hem denizden sınır tacizleri yapıldı. Şubat 2025'te Togolese gemisi tarafından Penghu isimli denizaltı iletişim kablosunu kestiği öne sürüldü.

Ayrıca, sahte AIS sinyalleriyle gemilerin gizlenmesi iddiası gündeme geldi.

Bunun üstüne Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail ile yakınlaştı. Drone üretiminde bilgi alışverişi ve siber güvenlik anlaşmaları yaptı.

2025'te 4 eski subay casusluk iddiasıyla tutuklandı. Yarbay Hsin peng sheng 15 milyon dolar karşılığında helikopter kaçırıp Çin ana karasına gitmesi planlanmıştı.

Hsieh ve Chen Yu-Shin tarafından casusluk ağı kurulduğu iddia edildi. 7'si aktif 3'ü emekli olmak üzere 10 kişilik bir ağ kuruldu.

Askeri konumların ve özel bilgilerin vb. farklı detayların raporlandığı öne sürüldü.

Tayvanlı olup Çin ile yakın ilişkileri olan askeri kişiler yakın incelemeye alındı. Ayrıca tayvan, Filipinler ve Japonya ile işbirliği arttırdı.

Bashi Kanalı'nda ortak devriye yapıldı.

Eski ABD Başkanı Biden döneminde yoğun silah satışları yapıldı. Ekonomide CHIPS Act ile Tayvan'ı tedarik zincirine entegre etti.

Biden, Quad ve AUKUS ile Tayvan'ı diğer üye ülkelerin yanına eklemlendirdi.

Eski Temsilciler Başkanı Pelosi Tayvan'ı ziyaret etti. Kendisine devlet başkanı protokolü uygulandığı için Çin ile gerginlik tırmandı.

Trump döneminde daha çok ticari ilişkiler arttı. Özellikle çip üretim devi TSMC'ye 100 milyar dolarlık ek teşvik verildi.

Ek olarak, Amerika topraklarındaki fabirkalarını genişletmesine karar verildi.

Ama Trump, bu jestlerine karşılık Tayvan'dan 100 milyar dolarlık savunma harcaması talep etti. Görüşmeler sürüyor.

Deniz altı kablolar ve yapay zeka konusunda iş birlikleri arttırıldı.

Sonuç olarak, güçlü ekonomisi ve yoğun Amerikan desteği ile Tayvan, Pasifik bölgesinde önemli bir güç haline geldi.

Çok sayıda deniz aracını kendi kapasitesi ile geliştirebilmesi önemli.

Küresel çip üretiminde zirvede olması sebebiyle tüm dünya devletleri Tayvan'ın içine gireceği bir gerginliği istemiyor.

Çünkü bu; tüm ülkelerdeki endüstrileri etkileme ihtimalini ortaya çıkaracaktır

Çin'in Tayvan'a mermi dahi satan şirketlere yaptırım uygulaması Türk savunma sanayisinin bu topraklara açılmasını engelliyor.

Tayvan'ın devlet olarak tanınmasını da istemeyen Çin yönetimi sebebiyle diğer devletlerle Tayvan arasındaki ilişkiler düşük seviyede ilerlemek zorunda.