Türkiye için 'Trexit' vakti
Cumhurbaşkanı Erdoğan TRT World Forum'un son oturumuna katıldı. Erdoğan, konuşmasında AB'ye üyelik süreci ile ilgili referandum yapılması gerektiğini söyledi. Cumhurbaşkanının konuşmasından notlar alırken kısa bir saniyelik sessizlik olunca kafamı hemen sahneye çevirdim. Erdoğan'ın moderatör Fatih Er'e "kaptın manşeti" demesi salonda gülüşmelere neden oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bahsettiği referandum neydi, Türkiye'de daha önceden böyle bir referandum uygulandı mı sorularının cevabı kamuoyu için büyük öneme sahip.
Dün akşam Cumhurbaşkanı Erdoğan TRT World Forum 2018'in "Adaleti Aramak" başlıklı kapanış oturumuna katıldı. Moderatörlüğünü Trt World Haber Direktörü Fetih Er'in üstlendiği oturumda Cumhurbaşkanı Erdoğan AB ülkelerinin çeşitli bahanelerle Türkiyeyi birliğe almak istemediklerini söyleyerek bu konuda referandum yapılabileceğini ifade etti.
Trexit ne anlama geliyor?
Cumhurbaşkanının referandum açıklaması akıllara İngiltere'nin AB'den ayrılmak için düzenlediği Brexit seçimini getirdi. "Trexit" kavramı ise Türkiye'de yapılabilecek olası bir AB referandumu için şimdiden kullanılmaya başlandı.
Erdoğan AB üyelerinin Türkiye’ye adaletsiz davrandığını belirterek doğru konuşmadıklarını söyledi. Erdoğan “Öyle bir köşeye sıkıştırma gayreti içine giriyorlar ki söyledikleri çok enteresan. 'Nüfusunuzun çok olması sebebiyle almıyoruz.' Halbuki doğru konuşmuyorlar, yalan. Bu kadar nüfusu çok olanlar var. Doğruyu söyleyin, onu söyleyemiyorlar, onu biz biliyoruz.” şeklinde konuştu.
"Avrupa ülkelerinde yılda 2-3 kere bu tarz referandumlar yapılıyor"
Cumhurbaşkanı AB’ye girilip girilmemesiyle ilgili bir referandum olabileceğine işaret ederek “Parti Genel Başkanı olarak şöyle arkadaşlarımla da masaya yatıralım ondan sonra 'tamam' denildiği anda hemen adımımızı atarız. Bir de mart seçimleri var. Türkiye artık geçmişte olduğu gibi değil. Şimdi öyle Avrupa ülkeleri var ki bakıyorsunuz bir seneye 2-3 referandum sıkıştırıyor. Referandumlara da aslında alışmamız lazım. Yeni sistem bunları getirmiş olacak." dedi.
AB’ye girilip girilmemesi sorusu üzerine yapılacak bir referandum, Türkiye tarihi için de bir ilk olacak. Çünkü hukuk dilinde “istişari referandum” denilen bu seçimden çıkan sonuçların bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Türkiye’nin gündemini uzun süre meşgul edeceği öngörülen istişari referandumu detaylıca inceleyelim.
İstişari referandum nedir?
Referandum meclis tarafından kabul edilen veya edilecek olan kanunların halkın onayına sunulmasıdır. Referandum bağlayıcılığı bakımından ikiye ayrılır. Buna göre Türkiye'de de uygulanan referandumda sandıktan çıkan sonucun bağlayıcılığı bulunmaktadır. Fakat özellikle Avrupa ülkelerinde uygulanan bir başka referandum türü daha vardır, buna istişari referandum denir. Buna göre belli bir mesele halkın onayına sunulur. Çıkan sonuçların bağlayıcılığı olmasa da devlet yetkilileri bu sonuçlara büyük önem atfederler. Özellikle ülke için önemli olan meselelerde gidilen referandumlar her ne kadar bağlayıcılığı olmasa da devlet yetkilileri kendini sonuca bağlı hisseder. Danimarka, İtalya ve İsveç istişari referandum örneklerinin çokça görüldüğü ülkelere örnek olarak verilebilir.
"İstişari referandumun Türkiye'de yapılması için kanun değişikliğine ihtiyaç olabilir"
Anayasa hukukçusuDoç. Dr. Ozan Ergül Habertürk'e yaptığı açıklamada Türkiye'nin istişari referandum yapması için mevcut kanunlarda değişikliğe gidilebileceğini söyledi ve ekledi “Bağlayıcı bir referandum yerine istişari referandum olabilir. Bunun sonucuna göre hükümet karar verecek diye danışma amaçlı yapıldığı vurgulanan kanun teklifi parlamentoya sunulabilir. Türkiye, saf temsili demokrasiyi kabul ettiği için parlamentoyu bağlayıcı bir referandum Anayasa’ya aykırı olabilir. Ama istişari anlamda yapılmasında sakınca görünmüyor. Bunun da bir kanuna dayanması gerekir ki Seçimlerin Temel Hükümleri Kanunu’na göre yapılacağı, YSK’nın sandık kurmada ve oy sayımında yetkili olacağı gibi konular hüküm altına alınabilsin.”