Uğur Şahin ve Özlem Türeci'den ikinci tarihi başarı: Bir hastalığa daha umut oldular
Dünya buldukları COVID-19 aşısı ile umut olan iki türk bilim insanını konuşurken, Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci çifti bir hastalığa daha umut oldu .Dünyada milyonlarca insanı etkileyen MS'in aşısının fareler üzerinde başarılı olduğu duyuruldu.MS için geliştirilen deneysel aşıda ilk kez mRNA kullanıldı. Aşı insan deneylerini de başarıyla sonuçlandırırsa Şahin-Türeci çifti ikinci kez tarih yazacak. Hastalığın bugüne kadar tedavisi yoktu.
ABD’li Pfizer ile birlikte geliştirdiği koronavirüs aşısıyla tüm dünyanın başarısına hayran kaldığı Türk bilim insanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin kurucusu olduğu biyoteknoloji şirketi bir başarıya daha imza attı.
Haberci RNA (mRNA) teknolojisiyle tedavi çalışmalar yapan şirketin deneysel multiple skleroz (MS) aşısı farelerde olumlu sonuç verdi.
Bağışıklık sistemi hücrelerini koruyan yapıya saldırıyor
NTV'de yer alan habere göre; Otoimmün hastalıklar adı altında sınıflandırılan MS (Multiple Skleroz) beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) olağan çalışmaması durumunda meydana geliyor. Merkezi sinir sistemi ile organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin miyelin tabakası üzerindeki fiziksel tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.
Anormal bağışıklık tepkisini önlemek için tasarlandı
BioNTech’in deneysel enflamatuar olmayan aşısının ise miyelin tabakasına karşı görülen anormal bağışıklık tepkilerini azaltmak için tasarlandı.
Science dergisinde yayımlanan "Deneysel otoimmün ensefalomiyelit tedavisi için enflamatuar olmayan bir mRNA aşısı" adlı çalışmada, BioNTech'teki araştırmacılar, Almanya'daki Johannes Gutenberg Üniversitesi Mainz Araştırma Enstitüsü’ndeki meslektaşları ile birlikte, deneysel otoimmün ensefalomiyelit (EAE) modeline dayalı MS'in çeşitli fare modellerinde mRNA aşısının etkilerini test ettiler.
MS hastalığını farelerde önledi
Değerlendirilen tüm fare modellerinden elde edilen sonuçlar, aşının MS hastalığının gelişimini önlediğini veya hastalığı erken aşamada durduğunu ortaya koydu. Ayrıca hayvanların motor sinirlerinin işlevini geri kazandığını gösterdi. Bununla birilikte, tedavi edilen farelerin beyin ve omuriliğinde önemli ölçüde az sayıda proinflamatuar bağışıklık hücresi ve daha az miyelin hasarı görüldü.
Diğer taraftan, bilim insanları, tedavi edilen farelerin genel bir bağışıklık bastırma belirtisi göstermediğini belitti. Bu durum ise MS hastaları için mevcut bağışıklık bastırıcı tedavilerle ilişkili olumsuzlukların üstesinden gelebileceğine dair büyük bir umut yarattı.
Sadece zararlı hücreleri hedefliyor
MS, bağışıklık sisteminin sinir liflerini örten yağlı koruyucu kılıf olan miyeline saldırması durumunda ortaya çıkıyor. Bu nedenle, MS ve diğer otoimmün hastalıklar için tedavi geliştirmedeki ana amaç, tüm bağışıklığı baskılamadan miyeline saldıran hücreleri spesifik olarak etkisiz hale getirilmesi amaçlanıyor. Ancak, MS hastalığına karşı geliştirilen mevcut tedaviler, miyeline saldıran bağışıklık hücrelerinin yanı sıra, vücudu yabancı mikrorganizmalara karşı koruyan tüm bağışıklık sistemini etkisiz hale getiriyor. Bu durum ise MS hastalarının bağışıklık tepkilerini bozuyor.
Bilim insanları, geliştirilen deneysel aşıyla, bağışıklık sistemi düzenleyen T hücrelerinin (Treg’ler) yeniden eğitilerek sadece miyeline saldıran hücrelere odaklandığı ve bağışıklık sisteminin yapısını bozulmadığını belirtti. Geleneksel aşılardan iki yönüye farklı olan BioNtech aşısı, bir kişinin bağışıklık sistemini belirli mikropları veya molekülleri tanıması, ezberlemesi ve kolayca savaşması için uyarmak yerine, belirli bir moleküle karşı bağışıklık toleransını teşvik ediyor. Bunu protein parçacıkları yerine hücrelere haberci RNA (mRNA) protein üretimi için bir şablon görevi gören DNA'dan üretilen ara molekülleri ileterek gerçekleştiriyor.
BioNTech tarafından yapılan açıklamada, "treg"lerin bağışıklık hücrelerinin "karmaşık bir hastalık ortamında iltihaplı dokudaki diğer moleküllere karşı aktivitesini bloke edebileceğini gösteriyor” denildi.
Diğer otoimmün hastalıklar için umut
Öte yandan, BioNTech, çeşitli kanser türleri ve COVID-19 enfeksiyonu için aday tedaviler geliştirmek için mRNA teknolojisini kapsamlı bir şekilde kullandı Ancak bu aşı, otoimmün hastalıkların tedavisi için bu tür teknolojinin ilk uygulaması olarak tarihe geçti.
Bununla birlikte, BioNTech tarafından geliştirilen MS aşısı, mRNA teknolojisinin diğer otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini gösteriyor. Otoimmün hastalıklar, insanın kendi bağışıklık sisteminin, ozulup kendi dokularını düşman görüp saldırmasıyla meydana geliyor. Lupus, iltihaplı romatizma, haşimato, behçet hastalığı, çölyak en çok bilinen otoimmün hastalıklar arasında yer alıyor.