0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Vehbi Koç'tan '10 Ders'

Hikmet Yalçınkaya
HİKMET YALÇINKAYA
23 EKİM 2017 , PAZARTESİ 14:15
Abone ol
Vehbi Koç ve torunları
Vehbi Koç ve torunları

1901 yılından, 1996'nın Şubat ayına kadar süren bir hayatın ilham verici hikayesi. Vehbi Koç'un, iş dünyasında başarının anahtarını gösteren öğütlerini, onun hatıralarından ve yaşamından çıkartarak, '10 maddede' sizler için derledik.

1901 yılında Ankara’da doğan Vehbi Koç, Koçzade Hacı Mustafa Efendi’nin oğludur. Ankara İddisi’nde okuyan Koç, 1917 yılında iş hayatına atıldı. Doğduğu gün hakkında bir bilgisi olmayan Vehbi Koç, annesi Fatma Hanımın “üzüme alaca düştüğü günlerde” sözünden yola çıkarak 20 Temmuz’u doğum günü olarak kabul etti. 1928 yılında Sadberk hanımla hayatını birleştiren Koç, 95 yıllık hayatına 108 şirketten fazlasını ve sayısız başarıyı sığdırdı. Vehbi Koç 25 Şubat 1996 günü yaşama veda etti. Yazdıklarından ve hayatından çıkartabileceğimiz ‘10 dersi’ Prof. Dr. Mustafa Özel kaleme aldı, bizde başarı için olmazsa olmaz bu ’10 dersi’ sizler için derledik.

1- Büyük girişimciler tatminsiz insanlardan çıkar. Azla veya niteliksiz olanla yetinmezler Vehbi Koç, dedesi Hacı Rıfat Efendi’nin her elini öpüşünde, “Dede sen para kokuyorsun!” diyerek harçlığını hatırlatırdı. Ankara’da ticaret işlerinin hep Ermeni ve Rumların elinde olduğunu görmekte ve onlara imrenmektedir. “Bu duygularla, ben de ticarete atılıp zengin olmaya karar verdim. İlk hedefim, kazanacağım elli bin lira ile Ankara’da beş katlı bir mağaza sahibi olmaktı” diyerek ticaret hayatındaki hedeflerini ve hayallerini, ticarette asla ‘azla yetinmeyen’ bir kişiliğe sahip olduğunu görebiliyoruz.
1- Büyük girişimciler tatminsiz insanlardan çıkar. Azla veya niteliksiz olanla yetinmezler Vehbi Koç, dedesi Hacı Rıfat Efendi’nin her elini öpüşünde, “Dede sen para kokuyorsun!” diyerek harçlığını hatırlatırdı. Ankara’da ticaret işlerinin hep Ermeni ve Rumların elinde olduğunu görmekte ve onlara imrenmektedir. “Bu duygularla, ben de ticarete atılıp zengin olmaya karar verdim. İlk hedefim, kazanacağım elli bin lira ile Ankara’da beş katlı bir mağaza sahibi olmaktı” diyerek ticaret hayatındaki hedeflerini ve hayallerini, ticarette asla ‘azla yetinmeyen’ bir kişiliğe sahip olduğunu görebiliyoruz.
2- Ekonomik girişim alanlarını azınlıklara terk etmeyin. Siz de onlar gibi atak, atılımcı olun 20. Yüzyılın ortalarına kadar İstanbul, Vehbi Koç’un gözlemlediği Ankara’dan farklı değildir. Müslüman ahali ticaret ve imalat işlerinden uzak durmaktadır.
2- Ekonomik girişim alanlarını azınlıklara terk etmeyin. Siz de onlar gibi atak, atılımcı olun 20. Yüzyılın ortalarına kadar İstanbul, Vehbi Koç’un gözlemlediği Ankara’dan farklı değildir. Müslüman ahali ticaret ve imalat işlerinden uzak durmaktadır.
3- Yöneticilik, adam bulma sanatıdır! Vehbi Koç henüz bakkallık günlerinden başlayarak, piyasanın usta isimlerini gözüne kestirmiş ve en uygun zamanda ‘transfer’ etmiştir. Koç bunu şöyle aktarıyor, “ Hepsi becerikli ve çalışkan satıcılardı. Kösele işinde kazanç vardı ve bu işi iyi bilen satıcılardan biri de Ebeoğulları’nın yanında çalışan Rum Kosti Efendi idi. Çetin geçen bir pazarlıktan sonra Kosti Efendi, Koçzade’nin yanında çalışmayı kabul etti”.
3- Yöneticilik, adam bulma sanatıdır! Vehbi Koç henüz bakkallık günlerinden başlayarak, piyasanın usta isimlerini gözüne kestirmiş ve en uygun zamanda ‘transfer’ etmiştir. Koç bunu şöyle aktarıyor, “ Hepsi becerikli ve çalışkan satıcılardı. Kösele işinde kazanç vardı ve bu işi iyi bilen satıcılardan biri de Ebeoğulları’nın yanında çalışan Rum Kosti Efendi idi. Çetin geçen bir pazarlıktan sonra Kosti Efendi, Koçzade’nin yanında çalışmayı kabul etti”.
4- Birikimin Anahtarı, tutumluluktur “İşten artmaz, dişten artar” atasözü Vehbi Koç’un tutumluluğunu ve pahalı eşyalara bakış açısını anlatıyor.
4- Birikimin Anahtarı, tutumluluktur “İşten artmaz, dişten artar” atasözü Vehbi Koç’un tutumluluğunu ve pahalı eşyalara bakış açısını anlatıyor.
5- Savurganlığı içinize sindirin! Hem tutumlu, hem de savurgan olmak kulağa oldukça çelişkili gelse de Vehbi Koç’un iş hayatında ki yönlerine ithafen söylenmiştir. Evde gereksiz yanan küçük bir ampulün yanmasını önlemeye çalışan Koç, kendi tabiriyle çocuklarının ve iş arkadaşlarının özel Koç uçağıyla ‘zırt-pırt’ uçmalarını, görevin zamanında tamamlanması olarak görür ve yine kendi tabiriyle bu ‘savurganlığı’ içine sindirirdi.
5- Savurganlığı içinize sindirin! Hem tutumlu, hem de savurgan olmak kulağa oldukça çelişkili gelse de Vehbi Koç’un iş hayatında ki yönlerine ithafen söylenmiştir. Evde gereksiz yanan küçük bir ampulün yanmasını önlemeye çalışan Koç, kendi tabiriyle çocuklarının ve iş arkadaşlarının özel Koç uçağıyla ‘zırt-pırt’ uçmalarını, görevin zamanında tamamlanması olarak görür ve yine kendi tabiriyle bu ‘savurganlığı’ içine sindirirdi.
6- Beklenenden daha nazik olun Beklenenin çok üstünde bir ‘Nezaket’ sahibi olan Koç, “İş arkadaşlarını mahcup edecek, onları başkalarının yanında küçük düşürecek beyanlardan kaçınırdı. İnsanları bakışıyla ödüllendirir, gülüşüyle cezalandırırdı.”
6- Beklenenden daha nazik olun Beklenenin çok üstünde bir ‘Nezaket’ sahibi olan Koç, “İş arkadaşlarını mahcup edecek, onları başkalarının yanında küçük düşürecek beyanlardan kaçınırdı. İnsanları bakışıyla ödüllendirir, gülüşüyle cezalandırırdı.”
7- Patronluk Taslamayın! Kendi karar aldığı konularda bile bunu ‘Patron’ edasıyla açıklamayan Koç, işletmelerin en önemli konusu olan 'karar verme'de ne kadar başarılı olduğunu, üretkenliğiyle bizlere ispat etti.
7- Patronluk Taslamayın! Kendi karar aldığı konularda bile bunu ‘Patron’ edasıyla açıklamayan Koç, işletmelerin en önemli konusu olan 'karar verme'de ne kadar başarılı olduğunu, üretkenliğiyle bizlere ispat etti.
8- Patronun payına sadık olun! Patron size, siz patrona! “Can Kıraç’ın tepe yöneticisi olduğu günlerde, Trakya’daki bir Koç traktör bayii kendisine bir kamyonet dolusu kavun karpuz getirir; onu evde bulamayınca da apartmanın girişine koyup, kapıcıya teslim eder. Aksilik bu ya Vehbi bey de bu apartmana uğrar o gün, ve kavun karpuzu görür. Kapıcıya, en iyilerini seçip kendi arabasına koymasını söyle ve ekler: “Can Bey’e aynen şöyle söyle: Ona gelen hediyelerde benim de hakkım vardır!”
8- Patronun payına sadık olun! Patron size, siz patrona! “Can Kıraç’ın tepe yöneticisi olduğu günlerde, Trakya’daki bir Koç traktör bayii kendisine bir kamyonet dolusu kavun karpuz getirir; onu evde bulamayınca da apartmanın girişine koyup, kapıcıya teslim eder. Aksilik bu ya Vehbi bey de bu apartmana uğrar o gün, ve kavun karpuzu görür. Kapıcıya, en iyilerini seçip kendi arabasına koymasını söyle ve ekler: “Can Bey’e aynen şöyle söyle: Ona gelen hediyelerde benim de hakkım vardır!”
9- Ürettiğiniz malı önce kendiniz kullanın Vehbi Koç, daime şirket içi ve kendi özel hayatında kendi şirketinin ürettiği ürünleri kullanmış, bu özelliği de bütün üreticilere tavsiye etmiştir.
9- Ürettiğiniz malı önce kendiniz kullanın Vehbi Koç, daime şirket içi ve kendi özel hayatında kendi şirketinin ürettiği ürünleri kullanmış, bu özelliği de bütün üreticilere tavsiye etmiştir.
10- İş adamı maceracı değildir Risk, hesaplanmış tehlike demektir. Vehbi Koç’un Hayat Hikayem kitabı yayınlanınca, Şevket Süreyya Aydemir, onu şöyle anlatıyor: “ Vehbi Koç’u tanırım. Onun hayat hikayesin de tesadüflerin ve maceranın yeri yoktur. Bu hikaye, işi bütün cepheleriyle önceden düşünmenin, hesaplılığı, işe kendini verişin ve insan denen potansiyeli değerlendirmeyi bilmenin tecrübelerini nakleder.”
10- İş adamı maceracı değildir Risk, hesaplanmış tehlike demektir. Vehbi Koç’un Hayat Hikayem kitabı yayınlanınca, Şevket Süreyya Aydemir, onu şöyle anlatıyor: “ Vehbi Koç’u tanırım. Onun hayat hikayesin de tesadüflerin ve maceranın yeri yoktur. Bu hikaye, işi bütün cepheleriyle önceden düşünmenin, hesaplılığı, işe kendini verişin ve insan denen potansiyeli değerlendirmeyi bilmenin tecrübelerini nakleder.”
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >