Yapay zekâyla sohbet etmenin gözardı edilen maliyeti: Her mesajda su kaynakları tükeniyor
Yeni araştırmalar, ChatGPT gibi yapay zekâ sistemleriyle yapılan basit bir sohbetin bile önemli miktarda su tüketimine yol açtığını ortaya koydu. Soğutma sistemleri ve enerji üretimi sırasında harcanan su miktarı göz önüne alındığında, sadece 100 kelimelik bir yanıt için yaklaşık 500 mililitre, yani bir şişe su kullanıldığı belirtiliyor. Günde milyarlarca sorgu işleyen yapay zekâ altyapıları, küresel su kaynakları için yeni bir risk unsuru haline geliyor.
Yapay zekâ teknolojileri her geçen gün daha fazla hayatımıza girerken, sürdürülebilirlik konusundaki etkileri de dikkat çekiyor. Son yayımlanan bir bilimsel analiz, ChatGPT ve benzeri yapay zekâ sistemlerinin çalışırken ciddi miktarda su tükettiğini ortaya koydu.
Araştırmaya göre, OpenAI’nin GPT-3 tabanlı ChatGPT modeliyle yapılan sıradan bir konuşma ya da 100 kelimelik bir e-posta üretimi, yaklaşık 500 mililitre su tüketimine neden oluyor. Bu miktar, bir pet şişe dolusu suya eşdeğer.
Su tüketimi nasıl hesaplanıyor?
Araştırmacılar bu hesaplamaya sadece veri merkezlerinin soğutulmasında harcanan suyu değil, aynı zamanda bu sistemlere elektrik sağlayan enerji santrallerinin su tüketimini de dahil ediyor.
Veri merkezleri, işlemcilerin ürettiği ısıyı gidermek için çoğunlukla buharlaşmalı soğutma sistemleri kullanıyor. Bu yöntem, suyun hızla buharlaşarak ısıyı uzaklaştırmasını sağlıyor ancak yerel su kaynaklarının tüketilmesine yol açıyor.
Alternatif sistemler (sıvı soğutmalı kapalı devre çözümler) şu anda yüksek maliyet ve karmaşıklık nedeniyle sınırlı düzeyde kullanılıyor.
Hangi model ne kadar su harcıyor?
GPT-5: Ortalama bir cevap için 39 ml su tüketiyor
GPT-4o: Yaklaşık 3,5 ml su tüketimi
Google Gemini: Sadece 0,26 ml su kullanıyor
Ancak bu farklar ölçeklendiğinde büyük rakamlar ortaya çıkıyor.
OpenAI’ye göre sistemlerine günde 2,5 milyar sorgu yapılıyor:
GPT-5: Günde 97,5 milyon litre su
GPT-4o: 8,8 milyon litre su
Gemini: 650 bin litre su
Enerji kaynağı her şeyi değiştiriyor
Enerji santrallerinin su tüketimi de sürece doğrudan etki ediyor.
Güneş ve rüzgar enerjisi neredeyse sıfır su harcarken,
Kömür, doğalgaz ve nükleer santraller büyük miktarda suya ihtiyaç duyuyor.
Su krizi kapıda mı?
ABD'de sadece çimlerin sulanması için günde 34 milyar litre su harcanırken, yapay zekâ sistemlerinin tüketimi hâlâ küçük görünse de hızla büyüyen bu teknoloji için sürdürülebilirlik önlemleri alınmazsa gelecekte ciddi sorunlar yaşanabilir.
Uzmanlar; şirketlerin su tüketimini şeffaf şekilde raporlaması, verimliliğin artırılması, veri merkezlerinin serin ve nemli iklimlerde kurulması gibi adımlarla bu etkinin azaltılabileceğini vurguluyor.
Yapay zekânın geleceği: İnovasyon + sürdürülebilirlik
Sonuç olarak, yapay zekânın yalnızca teknolojik değil, çevresel etkileri de artık göz ardı edilemez. Gelecekte bu sistemlerin başarısı, yalnızca ne kadar zeki olduklarıyla değil, ne kadar sürdürülebilir olduklarıyla da ölçülecek.