Yaşlılar için dijital dönüşüm: Arkadaş desteğini yapay zekadan alıyorlar

Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAŞAM), ülkedeki yaşlı refahının gelişmesi ve kuşaklar arası desteğin artması için 2011'den beri belli başlı projeler ve programlar uyguluyor.

Merkez, yaşlıların sosyal, psikolojik, sağlık, eğitim ve ekonomik koşulları ile ilgili araştırmalar ve yayınlar hazırlamasının yanı sıra, bu konu için rehberlik görevi de üstleniyor.

Prof. Dr. Emine Özmete yaşlıların dijital dünyaya adapte olması amacıyla yürüttükleri belli başlı çalışmalardan bahsetti.

Özmete, huzurevlerindeki yaşlıları ve toplumdaki 50 ve üzeri yaş grubundaki bireyleri yeni yaş dönemine hazırladıkları 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu'nu açtıklarını ifade etti.

İngilizce, yapay zeka, sağlık ve sosyal hayata katılım gibi geniş bir müfredata sahip olduklarını belirten Özmete, asıl hedeflerinin sosyal ekosistem oluşturmak olduğunun altını çizdi.

Pandemiyle birlikte 65 yaş grubunda internet kullanımı zirveye ulaştı

Emine Özmete 3. Yaş Üniversitesi ile ilgili şu ifadelerde bulundu:

• "Özellikle bir yapay zeka çalışma grubu oluşturduk. Yapay zekanın nasıl kullanılacağını anlattık. Yaşlılarımızın, yapay zekayı daha çok sohbet etmek amacıyla kullandıklarını, seyahat etmek istedikleri ülkeler ve sağlıkla ilgili konularda araştırmalar yaptıklarını gördük. Hatta bir arkadaş yerine koyarak sohbet etmek istediklerini, deyim yerindeyse 'psikolog' olarak tanımladıklarını belirledik."

Pandemiyle 65 yaş grubunda internet kullanımının zirveye ulaştığını belirten Özmete, "2019'da her 5 yaşlıdan 1'i internet kullanıyorken bu, 2024'te yaklaşık yüzde 47'ye yükseldi. Erkeklerde internet kullanımı yüzde 55, kadınlarda yüzde 39 oranında" diye konuştu.

Özmete yaşlıların internet kullanımı ile ilgili şu değerlendirmede bulundu:

• "Yaşlıların, son yıllarda sosyal medya kullanımında mesaj paylaşılan ortamlardan ziyade içerik üretilen mecraları tercih etmeye başladıklarını görüyoruz. Bu nedenle sosyal hayata katılım yerine ekran karşısında zaman geçirme risklerinin önüne geçmemiz gerekiyor. Yaşlılarımızın ayrıca internet ortamında dolandırıcılığa maruz kalma riskleri var. Bu nedenle bilgiyi doğru kullanma, dijital okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi temel hedeflerimizden birisi."

Yaşlıların yaşam kalitesi iyileştirilmeli

Dijital mecralarda bilgi güvenliğinin önemine vurgu yapan Özmete, yapay zekanın yaşlı bakımı ve sağlık gibi konularda ön plana çıktığını belirtti.

Özmete, "Dijital mecralardaki bilginin güvenliği hususunda, reklamların yanıltıcı olup olmadığı hususunda, 40 yaş üzerindeki her 5 bireyden 1'inin bilgi ve becerisinin olmadığı araştırmalarla tespit edilmiş durumda" dedi.

Dijital ortamların dijital becerilere sahip olarak kullanılabileceğini ifade eten Özmete, konuşmasını şöyle tamamladı:

• "Örneğin on-line alışveriş, bankacılık ve sağlık uygulamaları gibi olanakları kullanabilmek için bu becerilerini geliştirmezlerse toplumun gerisinde kalabilirler. Bu nedenle 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu'nda dijital okuryazarlık modülüne önem veriyoruz. Modül kapsamında e-sağlık uygulamaları, doktor randevusu alma, kan, tahlil sonuçlarını ve ilaçlarını takip etme gibi birçok konuda bilgilendirme gerçekleştiriyoruz. Yaşlılığın ana akımlaştırılması çok önemli yani tüm yaşam dönemlerinde yaşlılığa yatırımı düşünerek yaşlılık ana akıma dönüştürülmeli. Yaşlılık döneminde bakım herkes için kaçınılmaz. Ailede, kurumda bakım verenler desteklenmeli, yaşlıların yaşam kalitesi iyileştirilmeli."