Yeni anayasada neler olabilir?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Belki de şimdi Türkiye'nin yeni bir Anayasa’yı tartışma vakti gelmiştir” sözlerinin ardından gözler yeni anayasa çalışmalarına çevrildi. Peki 1982 yılından bu yana 19 kez değiştirilen Anayasa'da bu kez neler değişecek?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kabine toplantısı sonrası yaptığı "Türkiye'de sorunların kaynağının 1960'dan beri darbeciler tarafından yapılan anayasalar olduğu ortadadır. Bunun için daha önce yeni bir anayasa girişiminde bulunmuştuk. Ülkemizin bu fırsatı kaçırmasından üzgünüz. Belki de şimdi Türkiye'nin tekrar yeni bir anayasayı tartışmasının vakti gelmiştir" açıklaması sonrası gözler, bu konudaki tartışmalara döndü.
"Yeni anayasada iki kırmızı çizgi bulunuyor"
Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi ve Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya da, Cumhurbaşkanlığı'na yakın kaynaklardan edindikleri bilgileri okurlarına aktardı.
Hürriyet yazarı Selvi, Erdoğan'ın yeni anayasa önerisinde iki kırmızı çizginin yer aldığını belirterek, "Biri Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi, diğeri ise üniter yapı" dedi.
"Anayasa referandumu ile milletin kabul ettiği Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden vazgeçilmesi gibi bir düşünce taşınmıyor" bilgisini veren Selvi, bunun gerekçesini de şöyle anlattı:
- "Çünkü anayasa referandumuyla birlikte milletimizin sistem tartışmasını bitirdiği ve tercihini Başkanlık sisteminden yana yaptığı belirtiliyor. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, devletin üniter yapısı ve anayasanın ilk dört maddesi korunuyor."
"Bazı kurumların anayasadan çıkarılması öncelikli hedef"
Habertürk yazarı Sarıkaya da, Selvi'nin iki kırmızı çizgi vurgusunu yineledi. Anayasa tartışmasının reform paketi zemininde gerçekleşmesinin hedeflendiğini belirten Sarıkaya, "Bu kapsamda bazı kurumların hak ve özgürlükler kapsamında anayasadan çıkarılması öncelikli hedef; YÖK ve RTÜK bunun başında geliyor" ifadesini kullandı.
"Bir diğeri ise kurulduğu günden sonra birkaç toplantı yapıp, yıllardır bir araya gelmeyen Ekonomik ve Sosyal Konsey. Bu kurumların Anayasa metni dışına çıkarılması amaçlanıyor" diye yazan Sarıkaya, yeni yüzyılın hak ve özgürlükler kavramına uygun bir anayasaya ihtiyaç duyulduğunun altının çizildiğini söyledi.
Cumhurbaşkanına yasa teklifi sunma yetkisi verilebilir
AK Parti kulislerinde, yeni anayasada olabilecek başlıklar arasında cumhurbaşkanı yemininin değiştirilmesinden, hak ve özgürlüklere ilişkin hükümlere kadar değerlendirme yapılıyor.
Anayasa Mahkemesi ve yüksek yargıyla ilgili düzenlemelerin de olabileceği, ABD’de olduğu gibi cumhurbaşkanına Meclis’e yasa teklifi sunma yetkisi verilmesinin de tartışılabileceği ifade ediliyor.
Cumhurbaşkanı’nın halk oylaması yetkisi nasıl?
- T.C. Anayasası’nın 184’ncü maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliği tekliflerini halk oylamasına (referandum) götürebilme yetkisine sahip.
- TBMM Genel Kurulu’nda yapılacak olası bir anayasa değişikliği teklifi oylamasında, eğer 400’ün altında ancak 367 veya fazlası “kabul oyu” söz konusu olursa Cumhurbaşkanı, TBMM’de kabul edilmemiş olsa da teklifi halk oylamasına sunabiliyor.
- Cumhurbaşkanı, TBMM Genel Kurulu’nda 400 veya daha fazlası oy ile kabul edilmiş olan anayasa değişikliği teklifini de eğer isterse halk oylamasına sunabiliyor.