0

MECRA HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Bu dünyadan bir Abdürreşid İbrahim geçti

Mecra
MECRA
17 AĞUSTOS 2023 , PERŞEMBE 10:35
Abone ol
İslâm’ın Japonya’da resmî din olarak kabul edilmesini sağlayan Abdürreşid İbrahim, 17 Ağustos 1944’de Tokyo’da vefat etti.
İslâm’ın Japonya’da resmî din olarak kabul edilmesini sağlayan Abdürreşid İbrahim, 17 Ağustos 1944’de Tokyo’da vefat etti.

Abdürreşid İbrahim Efendi, siyasî mücadele ve dinî tebliğ ile Sibirya'dan İstanbul'a, Kazan'dan Hicaz'a, Mısır’dan Fransa’ya, Doğu Türkistan'da Japonya'ya yollarda geçen ömründe, baskı altındaki Müslümanların sesi olmuş ve İslâmiyet'in geniş coğrafyalara yayılmasına vesile olmuştu. İslâm’ın Japonya’da yerleşmesi için büyük çaba veren âlim, kendi girişimleriyle İslâm’ın Japonya’da resmî din olarak kabul edilmesini sağlamıştı. Abdürreşid İbrahim, vefatının 79. yıl dönümünde Japonya'daki Müslüman toplumlar nezdinde önemini koruyor.

Abdürreşid İbrahim, ilk gençlik yıllarından itibaren Rusya’daki Müslüman halkların kimliklerini yitirmemeleri için mücadele vermişti.
Abdürreşid İbrahim, ilk gençlik yıllarından itibaren Rusya’daki Müslüman halkların kimliklerini yitirmemeleri için mücadele vermişti.

Tatar-Türk seyyah Abdürreşid İbrahim, Asya'yı "Seyyah-ı Şehir" namıyla gezerek "Âlem-i İslâm" adıyla iki ciltlik eser çıkarmasının ardından 1900'de Japonya'ya ulaştı.

Japon toplumunun sosyoekonomik durumunu gözlemleyen ve dönemin devlet adamlarına İslâm'ı tebliğ eden İbrahim, burada bir dernek kurdu.

Hayal ettiği Tokyo Camii'ne 1938'de kavuşabilen İbrahim, vefatının 79. yılında Japonya'da yaşayan Müslüman toplumların birleştirici gücü olmayı sürdürüyor.

İlginizi çekebilirSüleymaniye kürsüsündeki pir: Abdürreşid İbrahim Efendi

Eğitimi ve ilk seyahatleri

Abdürreşid İbrahim Efendi çocukları ile birlikte.
Abdürreşid İbrahim Efendi çocukları ile birlikte.

Aslen Buharalı Özbek bir ailenin çocuğu olarak 1857’de Rusya'nın Sibirya bölgesindeki Omsk şehrinde dünyaya gelen Abdürreşid İbrahim, 7 yaşından itibaren medrese eğitimi gördü.

14-15 yaşlarında anne ve babasını kaybederek öksüz ve yetim büyüyen İbrahim, hayatını çalışarak sürdürdü.

Eğitimini sürdürme arzusuyla Medine'ye gitmek üzere İstanbul'a gelen İbrahim, Medine'de 4 yılı aşkın İslâmî ilimler eğitimi aldıktan sonra 1884'te yeniden İstanbul'a gitti.

İslâm dünyasının siyasî durumunu yakından takip eden Abdürreşid İbrahim, 1884’te uğradığı İstanbul’da dönemin entelektüellerinden Ahmed Vefik Paşa, Muallim Naci, İzmirli İsmail Hakkı gibi birçok kişiyle görüştükten sonra 1885'te memleketi Tara'ya döndü. Tara'da aynı yıl evlenen İbrahim, yeniden İstanbul’a giderek Maarif Nazırı Münif Paşa ile görüştü.

İstanbul’da çıkan Umran gazetesinde "Rusya Müslümanlarının İstikbali" adıyla seri makaleler yayımlayan İbrahim, Tara’da açtığı medreselerden o yıllarda İstanbul’a talebe getirdi.

Kafkasya, Maveraünnehir, Batı Türkistan, Doğu Türkistan, Sibirya bölgelerine giden İbrahim, 1900 yılında ilk kez Japonya’ya geldi.
Kafkasya, Maveraünnehir, Batı Türkistan, Doğu Türkistan, Sibirya bölgelerine giden İbrahim, 1900 yılında ilk kez Japonya’ya geldi.

Müslümanların Anadolu'ya göçü

Rusça sınavını 1891’de geçerek 1892’de Orenburg Ruhani Meclisi tarafından kadı tayin edilen İbrahim, üyesi olduğu Orenburg Şeri Mahkemesi reisinin hacca gitmesi üzerine mahkeme reisliğine getirildi.

İbrahim görevde kaldığı 8 ay boyunca fakir ve yetimler için dernekler kurdu. Petersburg’a gidip İçişleri ve Maarif bakanlarıyla görüşerek Müslümanların meselelerine çözüm getirmeye gayret etti. Çabalarında başarılı olamayan İbrahim, sürdürdüğü mahkeme reisliği görevinden istifa ederek İstanbul’a döndü ve Livau'l-Hamd risalesini İstanbul’da bastırdı. Risalelerini Rusya’ya götürüp dağıtan İbrahim, eserinde baskı altındaki Türkleri Türkiye’ye göç etmeye çağırdı.

İstanbul’da yaşadığı sürede kaleme aldığı kitapları gizlice Rusya’ya sokarak Müslümanlar üzerinde etkili olan Abdürreşid İbrahim, Sibirya’dan Anadolu’ya göçü tetikledi.
İstanbul’da yaşadığı sürede kaleme aldığı kitapları gizlice Rusya’ya sokarak Müslümanlar üzerinde etkili olan Abdürreşid İbrahim, Sibirya’dan Anadolu’ya göçü tetikledi.

Yeniden İstanbul’a dönen ve Çolpan (Çoban) Yıldızı adını verdiği risalesini bastıran İbrahim, burada dönemin aydınlarından Namık Kemal, Ahmet Vefik Paşa gibi isimlerle iletişim kurdu.

  • Görüşmelerinde Rusya’daki Müslümanların yaşadığı şartları dile getiren İbrahim, 70 bin kadar Müslüman'ın Anadolu’ya göçünü sağladı.


Âlem-i İslâm

Seyahatlerdeki tarafsız tespitlerinden oluşan Âlem-i İslâm kitabını tefrika halinde zamanın Sıratı Müstakim dergisinde yayımlayan İbrahim, eserinde Japon ahlakı ve Japonya’nın kalkınmasının bazı sırlarına yer verdi.
Seyahatlerdeki tarafsız tespitlerinden oluşan Âlem-i İslâm kitabını tefrika halinde zamanın Sıratı Müstakim dergisinde yayımlayan İbrahim, eserinde Japon ahlakı ve Japonya’nın kalkınmasının bazı sırlarına yer verdi.

1896'da Avrupa'ya giderek Rusya Müslümanlarının sorunlarını anlatan İbrahim, İstanbul'dan 1897'de ayrılarak Filistin, Hicaz ve Mısır'ı ziyaret etti.

İtalya, Avusturya, Fransa, Bulgaristan, Yugoslavya, Batı Rusya'yı gezen seyyah, Kafkasya'dan Sibirya bölgelerine kadar ulaşarak Japonya'ya geldi.

1904-1905'teki Rus-Japon Savaşı'nda Japonya'nın galip gelmesi, Rusya'nın hâkimiyetindeki Müslüman toplumlarda ses getirdi.

  • Tefrika halinde "Âlem-i İslâm" eserini "Sırat-ı Müstakim" dergisinde yayımlayan İbrahim, Japonya'nın gelişme ve kalkınmasını anlattı.
Abdürreşid İbrahim sadece masa arkasında kalan bir âlim olmamış ; Libya’da İtalyanlara, Sarıkamış’ta Ruslara karşı cephede savaşmıştı.
Abdürreşid İbrahim sadece masa arkasında kalan bir âlim olmamış ; Libya’da İtalyanlara, Sarıkamış’ta Ruslara karşı cephede savaşmıştı.

Eserinde Japon ahlakı ve Japonya’nın kalkınmasının bazı sırlarına yer veren Abdürreşid İbrahim, Japonya hakkında Türkiye’deki ilk ciddi tetkikler olarak nitelendirilen kitapları "Âlem-i İslâm" ve "Japonya’da İntişarı İslâmiyet" eserleriyle İslâm dünyası ve Japonya arasında köprü oluşturdu.

Yaşadığı Tokyo'da lisan öğrenen İbrahim, İmparatorluk ailesiyle dostluk kurarak bazı Japon devlet adamlarına İslâm'ı tebliğ eti.

İslâm'ın Japonya'da tanıtılması amacıyla "Asya Gikai" derneğini kuran İbrahim, Tokyo'da bir caminin açılması için girişimlerde bulundu.

Sultan 2. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi sonrası cami hayalini erteleyen İbrahim, 1909'da Kore'ye gitmek üzere Tokyo'dan ayrıldı.

Japonya’da yaşadığı sürede Tokyo’da kalan, Japonca öğrenen ve İmparatorluk ailesiyle dostluğunu sürdüren İbrahim, üst düzey bazı Japon devlet adamlarının Müslüman olmasına vesile oldu.
Japonya’da yaşadığı sürede Tokyo’da kalan, Japonca öğrenen ve İmparatorluk ailesiyle dostluğunu sürdüren İbrahim, üst düzey bazı Japon devlet adamlarının Müslüman olmasına vesile oldu.

Tokyo Camii

  • İstanbul'a 1910'da yeniden dönen İbrahim, Osmanlı halkına Süleymaniye Camii kürsüsünden seslenerek Japonya hakkında bilgi verdi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Konya'ya yerleşen İbrahim, burada sürdürdüğü münzevi hayat sonrası yeniden yollara düştü.

1933'te yeniden Japonya'ya varan seyyah, 1934'te, bugünkü Tokyo Camii'nin bulunduğu yerde ibadethanenin inşaatını başlattı.

1934’de en büyük hayali olan Tokyo Camii’ni yaptırmak için girişimlere başlayan Abdürreşid İbrahim, o zamanın para birimiyle 120 bin yene, yani 1 milyon dolara mal olan Tokyo Camii’nin bütün giderlerini Japon zenginlerinden karşılamış, ilk tuğlayı da kendisi koymuştur.
1934’de en büyük hayali olan Tokyo Camii’ni yaptırmak için girişimlere başlayan Abdürreşid İbrahim, o zamanın para birimiyle 120 bin yene, yani 1 milyon dolara mal olan Tokyo Camii’nin bütün giderlerini Japon zenginlerinden karşılamış, ilk tuğlayı da kendisi koymuştur.

İbrahim, 1933’te yeniden Japonya’ya vardığında verdiği büyük emekler sonucu 1934’te, bugünkü Tokyo Camii'nin bulunduğu yerde, yaklaşık 1 milyon dolara Tokyo Camii'nin inşaatını başlattı ve Japon mimar Yoşimoto’nun çizdiği caminin ilk tuğlasını Abdürreşid İbrahim koydu.


Masraf ve giderleri zengin Japonlar tarafından karşılanan ve yapımı 1938'de tamamlanan Tokyo Camii'nin ilk imamlığına İbrahim getirildi.
1939’da da kendi girişimleriyle İslâm’ın Japonya’da resmî din olarak kabul edilmesini sağlayan Abdürreşid İbrahim, 17 Ağustos 1944’de Tokyo’da vefat etti.
1939’da da kendi girişimleriyle İslâm’ın Japonya’da resmî din olarak kabul edilmesini sağlayan Abdürreşid İbrahim, 17 Ağustos 1944’de Tokyo’da vefat etti.

Abdürreşid İbrahim Efendi, davası uğruna vakfettiği ömrünü, 1944 yılının 17 Ağustos’unda tamamlamasına rağmen, onun manevî mirası Tokyo Camii, Japonya'da mukim İslâm toplumlarının uyum ve birlikteliklerini vurgulamaya devam ediyor.


79 yıl önce, 17 Ağustos 1944'te yaşamını yitiren Abdürreşid İbrahim Efendi, Tokyo'daki Tama kabristanlığında medfûndur.
79 yıl önce, 17 Ağustos 1944'te yaşamını yitiren Abdürreşid İbrahim Efendi, Tokyo'daki Tama kabristanlığında medfûndur.

Japonya'nın başkenti Tokyo'daki Tama kabristanlığında defnedilen seyyah ve kadı İbrahim, Japonya'daki Müslüman toplumlarca her yıl doğum ve vefat yıl dönümlerinde kabri başında anılıyor.