Lapid-Bennett koalisyonu kurulursa ilk kez bir Arap partisi İsrail meclisine girecek

Yamina’nın lideri Naftali Bennett ile Yesh Atid’in lideri Yair Lapid.
Yamina’nın lideri Naftali Bennett ile Yesh Atid’in lideri Yair Lapid.

İsrail’de Binyamin Netanyahu’nun 12 yıllık iktidarına son veren Yair Lapid-Naftali Bennett ortaklığındaki yeni hükümet, İsrail siyasetinin sağ ve solundaki en uç aktörlerin oluşturduğu hükümet olarak dikkat çekiyor. İsrail’in yeni hükümetinde başbakanlık görevi, koalisyon ortakları Naftali Bennett ve Yair Lapid arasında 2’şer yıl dönüşümlü olarak yapılacak. Aşırı sağcı Yamina Partisi'nin lideri Bennett ile İsrail vatandaşı Filistinliler tarafından kurulan Filistin 1948 İslami Hareketi’nin güney kanadının siyasi uzantısı Birleşik Arap Listesi’nin (Ra’am) yer aldığı bu koalisyon hükümeti İsrail tarihinde birçok ilkleri barındırıyor. Yeni koalisyonun en geç 14 Haziran'a kadar güvenoyu alıp, yemin ederek göreve başlaması gerekiyor. Koltuğunu kaybetmek istemeyen Netanyahu'nun ise tüm gücüyle bunu engellemeye çalışacağı bekleniyor.

İsrail'de ilk kez bir Arap partisi,İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun rakipleri Yesh Atid (Gelecek Var) ile Yamina Partisi'nin liderliğindeki muhalefet partilerinin kurmakta anlaştığı hükümete katılacak.

İsrail vatandaşı Filistinliler tarafından kurulan Filistin 1948 İslami Hareketi’nin güney kanadının siyasi uzantısı olan ve İsrail Meclisi'nde 4 milletvekili bulunan Birleşik Arap Listesi (Ra’am) lideri Mansur Abbas, 8 partiden oluşacak koalisyon hükümetine katılmak için imza attı. Hükümetin güvenoyu alması durumunda, Ra’am da hükümette yer almış olacak.

Kualisyon için toplanan parti liderlerinin imzaları.
Kualisyon için toplanan parti liderlerinin imzaları.

Mansur, İsrail Kamu Yayın Kuruluşu'na (KAN) yaptığı açıklamada, koalisyon hükümetinin kurulmasıyla ilgili anlaşmanın özellikle Negev bölgesindeki Arapların yararına birçok madde içerdiğini ve büyük bütçe tahsisleri olduğunu söyledi. İlk kez bir Arap partisinin, hükümete katılacağını belirten Mansur, "Zor bir karardı. Pek çok tartışma var ama biz hükümetin kurulması için iyi bir fırsat olduğuna inanıyoruz." şeklinde konuştu.

Ra’am'dan yapılan yazılı açıklamada ise Arapların yarına olacak büyük ve geniş kazanımlar karşılığında tarihi bir anlaşma imzalandığı değerlendirmesi yapıldı. Koalisyon anlaşmasının maddelerine ilişkin bilgi verilen açıklamada, İsrail Meclisi'nin 2017'de çıkardığı ve Araplara ait evlerin yıkım sürecini hızlandırmayı amaçlayan yasada 120 gün içinde değişiklik yapılmasının öngörüldüğü ifade edildi.

Anlaşma maddeleri arasında ayrıca, Ra'am'ın Meclis İçişleri Komitesi ile Arap İşleri Komitesi başkanlıkları ve meclis başkan yardımcılığı pozisyonunu üstlenmesi yer alıyor. Aynı şekilde hükümetin kurulmasından sonraki 45 gün içinde Negev'deki 3 Arap köyünün, 9 ay içinde de diğer köylerin tanınması öngörülüyor.

  • Netanyahu'yu koltuğundan edecek koalisyon hükümetinin kurulabilmesi için en geç 14 Haziran'a kadar güven oyu alıp yemin etmesi gerekiyor.

Koalisyon güven oyu alabilirse Netanyahu'nun 12 yıllık başbakanlığı son erecek

Bennett-Lapid liderliğindeki koalisyon hükümeti belirtilen sürede Meclis'te güven oyu alırsa, İsrail'de Mart 2009'dan bu yana başbakanlık koltuğuna oturan Netanyahu dönemi bitecek.

İsrail'de koalisyon hükümetini kurmak için 61 milletvekiline ihtiyaç duyulurken, söz konusu koalisyonda yer almayı kabul eden partilerin toplam milletvekili sayısı 62.

  • Ancak Yamina Partisi'nin milletvekili Nir Orbach, Lapid ile yapılacak koalisyona güven oyu vermeyeceğini açıklamıştı. Orbach'ın yanı sıra koalisyonu kurmakta anlaşan partilerden bir başka milletvekilinin daha güven oyuna destek vermemesi hâlinde söz konusu hükümet yeterli sayıya ulaşamıyor. Bu nedenle koalisyon hükümetinin kurulduğuna henüz kesin gözüyle bakılmıyor.

Birleşik Arap Listesi (Ra’am)

Ra'am Parti Lideri Mansur Abbas.
Ra'am Parti Lideri Mansur Abbas.

İsrail vatandaşı Filistinliler tarafından kurulan Filistin 1948 İslami Hareketi’nin güney kanadının siyasi uzantısı Ra’am, 1996’da kuruldu.

  • Ra’am, Arap partilerinin İsrail siyasetinde izlediği çekinceli geleneğin aksine ilk defa seçim sonrası oluşan koalisyon hükümeti kurma çalışmalarında, "İsrail vatandaşı Filistinlilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesi, kendilerine yapılan haksızlıklara ve ötekileştirmelere son verilmesi” şartlarıyla herhangi bir başbakan adayına destek vermeye hazır olduğunu belirtmişti.

Bünyesinde Cephe (Hadaş), Arap Değişim Hareketi (Ta'al) ve Balad (Tecemmu) partilerinin bulunduğu Ortak Arap Listesi Bloku'ndan 6 yıl sonra ayrılan Ra’am, 23 Mart’ta yapılan seçimlere tek başına girmiş ve 4 milletvekili çıkarmıştı.

  • İsrail’de 2018’de kabul edilen ve iki farklı vatandaş modeli öngören Ulus Devlet Yasası'nı reddeden Raam, siyonizm karşıtı bir çizgide yer alıyor ve iki devletli çözümü destekliyor.