Mısır'da bir döneme tanıklık eden tarihî Türk evleri

Mısır'da bulunan 18. yüzyılda Osmanlı döneminde yapılmış onlarca tarihî Türk evi bir dönemin ihtişamına tanıklık ediyor.

Bunlardan bazıları Mısır'ın devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminin Kültür Bakanı Faruk Hüsnü tarafından restore edilmiş, bazıları ise ilgisizlik ve bakımsızlık nedeniyle yıkılmaya yüz tutmuş durumda.

• Bu evlerin çoğu, Nil Nehri'nin Reşid koluna adını veren Bahira kentine bağlı Reşid ilçesinde yer alıyor. "Camiler şehri" olarak da isimlendirilen 100 bin nüfuslu Reşid ilçesi, eski dönemin en önemli liman şehirlerinden biri olarak biliniyor.

Başkent Kahire'den 263 km uzaklıkta bulunan Reşid, başkentten sonra en fazla Osmanlı eserinin bulunduğu yerleşim yeri olmasıyla dikkati çekiyor. İlçede ev, cami, hamam ve değirmen gibi 90'dan fazla Osmanlı eseri bulunuyor.

Dönemin Türk evlerinin ihtişamına ışık tutan tarihî yapılar

• Mısır Tarihî Eserler Yüksek Konseyi'nin verilerine göre ülkedeki en eski Türk evleri 1718'de inşa edilen "Bakırovalı" ile 1740 yılında yapımı tamamlanan "Merzifonlu" adı verilen evler. Bu iki ev de Mübarek döneminde restore edilmiş.

1808'de yapılan "Amasyalı" evi de bölgede öne çıkan en önemli Türk evlerinden biri.

Resmî kayıtlara 18. yüzyılda geçen ancak yapım yılı tam olarak belirlenemeyen "Tokatlı", "Arapgirli" ve "Kandilli" evleri de ilginç mimarileriyle o dönemdeki Türk evlerinin ihtişamına ışık tutuyor.

Ancak bölgede kaderine terk edilmiş evler de bulunuyor. Bunların başında "Mendilli" geliyor. Restorasyonu yapılmamış ve iyice yıkılmaya yüz tutmuş olan "Mendilli"nin durumu gerçekten içler acısı. Yıkılması çelik demirlerle engellenmiş olan "Mendilli" evinin bir duvarının bulunduğu alan çöplük olarak kullanılıyor.

Mahmudiye anıt hitabesi

Reşid ilçesinde ayrıca İskenderiye şehrinin içme suyunun temini ve ziraat alanlarının sulanması için Sultan Birinci Mahmud döneminde yapılan bir de kanal bulunuyor. Kanala "Mahmudiye" adı verilmiş. Bu bölgede Birinci Mahmud'a hitaben kaleme alınan Osmanlıca şiirin yazılı olduğu bir de anıt hitabede yer alıyor.

Nil Nehri'nin Akdeniz'e döküldüğü "Lisan" (Dil) olarak isimlendirilen bölgede bulunan anıt hitabedeki Osmanlıca şiir, Mısırlılar tarafından Arapçaya çevrilerek yayımlanmış.