Müttefiklerinin yolladığı paralı askerler Hafter'i 'kurtarabilecek' mi?

Libya'nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter saflarında, Rus paralı askerler, Sudan’dan getirilen "Cancavid" milisleri ve Çadlı silahlı isyancılar gibi çok sayıda yabancı savaşçı bulunuyor.

Tüm çabalarına ve müttefiklerinden aldığı büyük silah desteğine rağmen başkent Trablus'u ele geçiremeyen Halife Hafter, müttefiklerinin desteğiyle yurt dışından getirilen paralı askerlerle anlaştı.

Bu savaşçıların temin ve finansmanını büyük ölçüde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır sağlarken, Fransız askeri danışmanlar da Hafter güçlerine destek veriyor.

Ayrıca Rus güvenlik şirketi Wagner grubu da yaklaşık 1400 paralı askeriyle Hafter saflarında yer alıyor. Rusya'nın Kırım’ı yasa dışı ilhakı ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı gruplara verdiği destekle adı sıkça duyulan Wagner, Suriye, Ukrayna ve Afrika ülkelerindeki paralı askerlerinin faaliyetleriyle tanınıyor.

Daha önce BAE’nin, Sudanlı gençleri güvenlik şirketinde çalışma vaadiyle paralı asker olarak Libya'ya götürdüğü ortaya çıkmıştı.

Belçika'da Fransızca yayın yapan Le Vif gazetesi, BAE tarafından kandırılan yüzlerce Sudanlının mağduriyetini haberleştirdi.

• Habere göre, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik sıkıntılarla boğuşan ve işsizliğin yüksek olduğu Sudan'da "Black Shield" adlı BAE'li bir şirket, Sudan'da petrol tesislerinde çalışacak "güvenlik görevlisi" aradığına ilişkin ilanlar yayımlıyor.

Aylık gelirlerin düşük olduğu Sudan'da "iş tanımı güvenlik görevlisi ve maaşı da 500 dolara varan ilanlar" için yüzlerce genç başvuru yapıyor.

İşe alınanların gazeteye anlattıklarına göre, söz konusu kişiler BAE'ye götürüldükten sonra pasaportlarına el konuldu. Daha sonra Libya'nın Gayati bölgesinde bir askeri eğitim kampına götürülen mağdurlara 3 ay boyunca yoğun askeri eğitim verildi.

Güney Afrika yerine Libya'ya gönderildiler

Bunun ardından "Black Shield şirket görevlileri" çalışanların Güney Afrika'da petrol tesislerine nakledileceklerini bildirdi ancak uçaklara bindirilen kişiler Güney Afrika yerine Libya'nın Ras Lanuf bölgesine nakledildi. Burada ise mağdurlar, zırhlı araçlar ve ağır silahlarla donatılmış kişiler tarafından karşılandı.

Mağdurlar, ölüm korkusu nedeniyle karşı çıkamadıklarını, ailelerin durumdan haberdar olmasının ardından Sudan Dışişleri Bakanlığının müdahil olduğunu ve böylelikle kademeli olarak Sudan'a dönebildiklerini anlattı.

Hafter'in saflarına katılması için Sudan'dan getirilen Cancavid milis grubuise Darfur'daki iç savaşta soykırım yapmakla suçlanıyor.

“Hafter saflarında Sudanlı, Çadlı ve Rus savaşçılar mücadele ediyor”

Kuzey Afrika araştırmacısı Nebahat Tanrıverdi Yaşar ve Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfından (SETA) araştırmacı Emrah Kekilli, Hafter’in yabancı savaşçılarını ve Libya krizindeki rolünü AA muhabirine değerlendirdi.

Uzun süredir devam eden Libya savaşında paralı yabancı savaşçılar konusunun en önemli sorunlardan biri haline geldiğini belirten Yaşar, “Libya'da bugün Afrika ve Orta Doğu ülkelerinden çok sayıda paralı askerin cephelerde savaştığı biliniyor. Hafter'e bağlı LUO'nun (Libya Ulusal Ordusu), 2019 Haziran sonunda yaşadığı Giryan yenilgisinin ardından ülkenin doğusundaki aşiretler, cephelerden askeri kuvvetlerini çekmeye başladı. Böylece önemli cephelerde yabancı savaşçılar ön plana çıkmaya başladı.” dedi.

• Yaşar, 2019 yılına kadar neredeyse ülkenin tüm petrol sahaları ve boru hatlarını ele geçiren Hafter güçlerinin, petrol ve doğal kaynaklar üzerinde aşiretlere alan bırakmamak adına bu tesislerin korunması için yabancı savaşçıları kullandığına işaret etti.

Yaşar, genel olarak LUO safında savaşan paralı yabancı askerler konusunda Sudanlı, Çadlı ve Rus savaşçıların ön plana çıktığını belirtti.

Araştırmacı Emrah Kekilli de "Wagner profesyonel askerlerden oluşuyor. Ancak diğer yabancı milis güçleri asker değil, askerlerden eğitim alan sıradan gençler. Hafter bu gençleri savaşa sokarak ölüme götürdü." diye konuştu.

27 Kasım'da İstanbul'da imzalanan Türkiye-Libya güvenlik ve askeri iş birliği mutabakat muhtırasının da Libya hükümetinin sahada üstünlük kurmasına katkı sağladığını belirten Kekilli, "Hafter'in 2019'da Giryan'da aldığı yenilgide bu milislerin ciddi bir katkı sunamadıkları görüldü." dedi.

Sudan ve Çad'dan milis tedariği

Öte yandan El Cezire'nin elde ettiği bilgiye göre, salı günü, BAE'nin sahibi olduğu İngiliz futbol kulübü Manchester City amblemi taşıyan bir uçağın, Hafter güçlerine milis desteği sağlamak amacıyla önce Sudan ve ardından Çad'a indiği bildirildi.

Arapça sosyal medya paylaşımlarına da yansıyan olayda, BAE Ulusal Güvenlik Müsteşarı Tahnun bin Zayid'in, Trablus'ta Hafter saflarında savaşmaları için Sudanlı Cancavid milisleri toplamak için ülkeye geldiği öne sürüldü.

Buna göre, perşembe günü Twitter hesabından yaptığı paylaşımda BAE'nin bu girişimlerine tepki gösteren Sudanlı yazar ve düşünür Tacussir Osman, "Tahnun bin Zayid ve BAE'li yetkililer, Sudan'a geldiler ve sonra Çad'a geçtiler. Hafter'in, Libya'nın özgür halkından aldığı yenilginin ardından, yine onun yanında savaşması için daha fazla paralı Cancavid toplamaya gelmişler. (Sudan'ın) Devrim ortakları bu devletçiğin Sudan'ın itibarını karalamasına daha ne kadar sessiz kalacak?" ifadelerini kullandı.

Son yıllarda Libya, Yemen ve İran gibi hassas bölgesel konularda sık sık adı geçen bin Zayid (48), kardeşi Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayid'in ardından ülkede 'ikinci adam' olarak değerlendiriliyor.