Pakistan'ın "yeni" başbakanı: Şahbaz Şerif

Pakistan Müslüman Ligi-Navaz Partisi (PML-N) Başkanı Şahbaz Şerif, 336 sandalyeli Ulusal Mecliste yapılan oylamada 201 oy olarak ülkenin 24. başbakanı olarak ikinci kez başbakanlık koltuğuna oturdu.

72 yaşındaki Şerif, hapisteki eski başbakan İmran Han'ın destekçisi milletvekillerinin protestolarına rağmen parlamentonun kendisini başbakan seçmesinden bir gün sonra, ülkenin başkenti İslamabad'daki başkanlık ofisinde düzenlenen yemin töreniyle resmen göreve başladı.

Kesinleşen başbakanlık görevi öncesinde Şahbaz Şerif için Cumhurbaşkanlığı Ofisi'nde yemin töreni düzenlendi. Pakistan Cumhurbaşkanı Arif Alvi liderliğinde düzenlenen yemin törenine, eski Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari ve üç dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif de katıldı.

Ülkede 3 dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif’in kardeşi Şahbaz Şerif, 2022-2023 döneminde de Pakistan Başkanı olarak görev yapmış, ülkeyi Ağustos 2023'e kadar yönetmişti.

8 Şubat seçimleri

• 8 Şubat seçimleri; mobil internetin kapatılması, tutuklamalar ve şiddet olayları nedeniyle gölgelendi ve alışılmadık derecede geciken sonuçlar, oylamaya hile karıştırıldığı yönündeki suçlamaları tetikledi.

İmran Han hükümeti

Pakistan’da 2018’de yapılan son genel seçimi kazanan eski Başbakan İmran Han’ın hükümeti, 10 Nisan 2022’de mecliste yapılan güven oylamasını kaybetmişti. Mecliste yapılan oylamada, Şahbaz Şerif çoğunluğun desteğini alarak başbakan seçilmiş, Ağustos 2023’e kadar görevde kalmıştı. Daha sonra ülkeyi genel seçime kadar yönetecek geçici hükümetin başbakanı ise Anvarul Hak Kakar olmuştu.

2022'de parlamentoda güven oylamasıyla görevden alınan PTI lideri Han, devlet sırlarını ifşa etmek, yolsuzluk ve "yasadışı" bir düğün de dahil olmak üzere çok sayıda mahkumiyet kararının ardından geçen yılın Ağustos ayından bu yana hapiste.

Şahbaz Şerif kimdir?

Pencap eyaletinin Lahor şehrinde 1951’de dünyaya gelen Şerif’in kökleri, bugün Hindistan sınırları içerisinde bulunan Cammu Keşmir’in Anantnag kentine dayanıyor.

20. yüzyılın başlarında Anantnag’dan Amritsar’a yerleşen Şerif’in ailesi, Hindistan’ın ikiye bölünmesinin ardından 1947’de Pakistan’ın Lahor şehrine göç etti. Şahbaz Şerif, ilk, orta ve yüksek öğrenimini Lahor’da tamamladı.

Orta sınıf bir tüccar olan babası Muhammed Şerif, Lahor'da demir işine başlayarak küçük ölçekli bir fabrika kurdu. Eğitimini tamamlamasının ardından Şahbaz Şerif, tıpkı ağabeyi Navaz Şerif gibi 1970’lerden itibaren ailesinin ticarî işleriyle ilgilenmeye başladı.

Ailenin fabrikaları, tartışmalı millileştirme politikası kapsamında 1974’te eski Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto tarafından devlet kontrolüne alındı. Fabrikalar, General Ziya’ül Hak’ın askerî darbeyle yönetimi ele geçirmesinin ardından Şerif ailesine geri verildi.

Siyaset sahnesine giriş

Şerif ailesi, ülke sıkıyönetim altındayken 1980’lerde politikaya atıldı. Aileden siyasete atılan ilk isim Navaz Şerif oldu ve Pencap eyaletinde General Gulam Jilani’nin yönetiminde Maliye Bakanı olarak göreve geldi.

Siyasî muhalifleri, "Şerif ailesini sıklıkla sıkıyönetim ve General Jilani’nin ürünleri" olmakla itham etti.

Şahbaz Şerif ise 1988’de Pencap meclisine, 1990’da da Ulusal Meclis'e milletvekili olarak girdi.

1993’te Pencap meclisine ikinci kez milletvekili seçilen Şahbaz Şerif, 1996’ya kadar muhalefet lideri olarak görev yaptı.

Şahbaz Şerif, 1997’de Pencap Başbakanı seçildi ancak 1999’da General Pervez Müşerref’in darbesiyle görevi sona erdi.

Sürgün yılları

Aile, 2001'de eski Suud Kralı Abdullah bin Abdel Aziz'in devreye girmesiyle Suudi Arabistan'a sürgüne gönderildi.

Sürgün yıllarını Cidde'de sürdüren Şerif ailesi, 2007’ye kadar burada yaşadı.

Aile, 2007’de Pakistan’a geri döndü ve Şahbaz Şerif, 2008’de yapılan seçimlerde ikinci kez Pencap Başbakanı oldu. Şerif, 5 yıllık görevini doldurmasının ardından yapılan seçimlerde, üçüncü defa Pencap Başbakanı seçildi ve görev süresi 2018’de sona erdi.

2018’de ülkede yapılan genel seçimlerde Ulusal Meclis'e giren Şahbaz Şerif, 11 Nisan 2022’ye kadar muhalefet lideri olarak görev yaptı. Şahbaz Şerif, ağabeyi Navaz Şerif’in isminin Panama belgeleriyle ortaya çıkan yolsuzluk iddialarına karıştığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesince Temmuz 2017'de görevden uzaklaştırılmasının ardından aynı yıl PML-N lideri oldu.

• Ülkenin siyasî tarihinde önemli yeri olan Şerif ailesi, sıklıkla yolsuzluklarla suçlandı. Navaz Şerif, Navaz Şerif'in kızı Meryem Navaz ve damadı Muhammed Safdar Avan, Şahbaz Şerif, Şahbaz Şerif’in iki oğlu Süleyman ve Hamza Şerif çok sayıda yolsuzluk suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.

Bununla birlikte aile, yolsuzluk iddialarını reddederek iç siyasetteki hesaplar nedeniyle komploya maruz kaldıklarını yineledi.

İmran Han döneminde, Eylül 2020’de kara para aklama ve yolsuzluk davaları sebebiyle tutuklanan Şahbaz Şerif, Nisan 2021’de kefaletle serbest bırakıldı.

Hakkındaki davalar sebebiyle 10 ay cezaevinde yatan Navaz Şerif ise Kasım 2019'da sağlık sorunları nedeniyle tedavi görmesi için 2 aylığına serbest bırakıldı.

İslamabad Yüksek Mahkemesi, 2 Aralık 2020'de yolsuzlukla yargılandığı davalara katılmayan eski Başbakan Şerif'i "adalet kaçağı" ilân etti.

Pencap'taki çalışmalar

Pencap, 110 milyonu aşan nüfusuyla 220 milyonluk Pakistan'ın en kalabalık eyaleti. Eyalete, ülkenin kültür, tarih, ekonomik ve sinema endüstrisinin merkezi olarak nitelendirilen Lahor başkentlik yapıyor.

Pakistan'ın en sanayileşmiş eyaleti olan Pencap, ülkenin geri kalanıyla kıyaslandığında refah düzeyinin yüksek olmasıyla biliniyor.

Pencap’taki başbakanlık yıllarında etkili bir yönetici ve bürokrasiyi idare etmeyi bilen bir lider olarak öne çıkan Şahbaz Şerif, başbakanlığı döneminde iletişim ve ulaşım altyapısının küçük ve kırsal bölgeler dahil geliştirilmesinde önemli rol oynadı.

Pencap'ın başbakanı olarak, özellikle bürokrasi üzerindeki hâkimiyeti nedeniyle etkili bir yönetici olarak itibar kazandı.