Büyümüş de küçülmüş harika bir karikatür kahramanı: Mafalda
Mafalda, Arjantinli Quino’nun yarattığı bir karikatürkahramanı. Küçük yaşına rağmen büyüklerin dertleriyledertlenen Mafalda, yalnızca 9 yıl okurlarıyla buluştu. KüçükMafalda, okurlarının birçoğunun sahip olduğu ancakgündelik hayatta bir türlü dile getiremediği duyguları açığavurdukça büyük bir efsaneye dönüştü.
Mafalda nasıl ortaya çıktı?
İsmini 1962’de çekilen "Dar la Cara" adlı filmdeki bir karakterden alan Mafalda, popüler olarak Quino adıyla bilinen, Joaquin Salvador Lavado tarafından yaratıldı. Mafalda, yazar arkadaşı Miguel Brasco’nun Quino’ya bir reklam fırsatını iletmesiyle ortaya çıktı. Siam Di Tella firması, Mansfield adlı ürünlerinin tanıtımını bir çizgi romandaki örtülü reklamlarla yapmayı planlıyordu. Çizgi romanın karakterleri her hikâyede farklı bir Mansfield ürününü kullanacaktı. Quinoprojeyi aldı ve Clarin Gazetesi’ne teklif etti. Ürün yerleştirmeyi fark eden Clarin yönetimi, teklifi hemen reddetti. Farklı gazete ve dergilere bu düşünce sunuldu ama bir türlü kabul görmedi. Sonunda Primera Plana Dergisi, reklamların kaldırılması şartıyla Quino’nun teklifini kabul etti.
Böylece Mafalda’nın ilk hikâyesi 29 Eylül 1964’te yayınlandı.
Mafalda yalnızca 9 yıl boyunca kısa süreliğine yayınlandı. Quino, 1965 yılında El Mundo için Primera Plana’dan ayrıldı. Ancak El Mundo’nun 1967’de kapanmasının ardından haftalık bir dergi olan Siete Dias Ilustrados’ta yazmak zorunda kaldı.
Quino, resmi olarak 25 Haziran 1973’te Mafalda hikâyelerini yayınlamaya son verdi. Daha sonra yalnızca insan hakları konularına yer vermek üzere zaman zaman ona hayat verdi.
Büyük fikirleri olan küçük kız
Mafalda, orta sınıf mensubu 6 yaşındaki bir çocuğun dertlerini ve yargılamalarını konu ediniyor. Mafalda’nın elbisesi onu çok tatlı gösteriyor olabilir. Buna rağmen hırçın bir tavrı ve ciddi davranış problemleri de var. Hikâyelerinde sosyal, siyasi ve insan haklarına dair konulara temas ediyor.
Okurlarının birçoğunun sahip olduğu ancak gündelik hayatta bir türlü dile getiremediği duyguları açığa vurdu Mafalda. Açık bir şekilde feministti, hayata bakışı diğer karakterlerden oldukça farklıydı. Tam bir ev hanımı olan annesi ve yine gelecekteki tek gayesi bir anne ve eş olmak olan Susanita’dan farklıydı. Mafalda’nın arkadaşlarının çoğu toplumun birbirine zıt üyelerini temsil eder.
Bu küçük kızın düşünceleri, elbette Quino’nun düşünceleri hakkında da fikir verir. Mafalda, diktatörlüğü, Komünizmi ve nükleer savaşı da eleştirdi. Kapitalizm, Vietnam Savaşı ya da hayatın anlamı hakkında sorgulamalarda bulundu. Hatta o zamanlar tartışılan Beatles’a bile destek oldu.
Mafalda tüm kıtanın adeta sesi oldu.
Latin Amerika’nın karşı karşıya kaldığı birçok problemle o da yüzleşti. Bireysel farklılıklara rağmen kıtayı bir arada tutan kültürel bir tutkal görevi gördü. Konuşulamaz hisleri dile getirdi, ciddi mevzulara değindi.
Yıllar geçmesine rağmen Mafalda
Unutulmuyor Mafalda’nın mirası yıllardır yaşamaya devam ediyor. Bazen protestolarda bir simge, bazen de oyuncak bebek figürü olarak görülüyor. Hatta bir dönem Arjantin’deki en etkili 10 kadın arasında bile gösterildi.
Bugün, Buenos Aires’teki Paseo de la Historieta’da Mafalda’nın bank üzerine oturtulmuş bir heykeli var. Gün içerisinde onunla fotoğraf çekinmek isteyen hayranları sürekli bir sıra oluşturur. 2014 yılında da yine İspanya’da bir heykeli daha dikildi. Ayrıca Kanada’da Quebec bölgesinde bir sokağa ismi verildi.
Mafalda 30’dan fazla dile çevrildi. Hakkında kitaplar yazıldı, kısa ve uzun metrajlı filmlerde canlandırıldı. Quino’nun yarattığı bu karikatür kahramanı, ününü Arjantin’den tüm dünyaya yaydı, insanların kalbine dokunmayı başardı. Belki de daha yıllarca insanlara ilham olmayı sürdürecek.