Deş-i Kıpçak'ın incisi: Şupaşkar

14 EYLÜL 2023 , PERŞEMBE 08:00

Şupaşkar.

Rusya sınırları içerisindeki özerk devletlerden biri olan Çuvaşistan Cumhuriyeti, tarihsel anlamda 4. yüzyılda Orta Asya’dan İdil’in batısına göç eden Bulgar Türklerinin soyundan gelmiş olan Çuvaşların hikâyesini anlatır bize.

emiz düzenli caddeleri ve zengin ulaşım alternatifleriyle de dikkat çekiyor şehir.

İdil-Bulgar Devleti ile başlayan yolculukları, Altın-Ordu ve Kazan Hanlığı içinde devam etmiş, 1552'de Kazan’ın işgali sonrasında Rus egemenliğine girerek, 1990’daki özerklik statüsüyle de nihai hâlini almıştır. Çuvaş Türklerinin İdil Irmağı'nın kıyısına kurdukları güzel başkentleri Çeboksarı, Çuvaş dilinde Şupaşkar (Subaşı) ismiyle anılıyor. Burası Moskova’ya 650 km uzaklıkta bir liman şehri. Yüzyıllar boyunca ulaşım-ticaret merkezi unvanını taşıyarak, hareketli, canlı, dinamik ve cazibeli bir şehir olmayı başarmış Şupaşkar. Irmağın kenarındaki hâliyle, yani Türkçesiyle: Subaşı.

Şupaşkar yarım milyonluk nüfusuyla Çuvaş ülkesinin en kabalık şehri. Ortodoks kiliselerinin çokluğuyla dikkat çeken sokakları genelde günün ilk saatlerinde sessiz, şehir yavaş yavaş uyanıyor. İki dilli, iki milletli bir yer burası. Çuvaş Türkleri ile Rusların bir arada omuzladığı bu ortaklık, diğer federe yapılarda olduğu gibi Rusların ağır kültürel baskısı altında yürütülüyor. Yine de Çuvaş olma bilinci kaybedilmemiş. Birçok yerde, Çuvaş Türklüğüne ait kültürel değerlerin savaşını vermiş önemli isimlerin yâd edildiği küçük billboardlara rastlayabilirsiniz mesela. Hatta evlerin dış cephelerine asılmış meşhur Çuvaş aydınlarının portrelerini görebilirsiniz. Kimliğin varlığı, en güçlü şekilde hissediliyor sokaklarda.

İdil'in serin oğlu

Şupaşkar, parklar, bahçeler, yürüyüş yolları ve yeşil alanlarıyla rahat ve ferah bir şehir. İdil (Volga) nehri bu şehrin hayat kaynağı. Nehir kıyısında birçok yürüyüş noktasıyla birlikte, güzel vakit geçirilecek mekânlar mevcut. Temiz düzenli caddeleri ve zengin ulaşım alternatifleriyle de dikkat çekiyor şehir. Gezinize Kızıl Meydan’la başlayabilirsiniz. Çuvaş halkının kültürüne derinlemesine bir bakış atmak için Devlet Tarih ve Kültür Müzesi’ni ziyaret ederek devam etmek anlamlı olacaktır. 16.000’den fazla sanat eseri koleksiyonuna ev sahipliği yapan Devlet Sanat Müzesi ikinci durağımız olmaya layık özel bir mekân. İki müzenin arından Şupaşkar’ın en önemli simgeleri arasında yer alan Opera-Bale Tiyatrosu, Hidroelektrik Santrali ve Devlet Filarmoni Orkestrası’nı da ziyaret ederek şehir ikonlarını tamamlamış oluyoruz. Tabii Şupaşkar’ın kocaman bir kiliseler, anıtlar ve parklar şehri olduğunu unutmayalım. Konstantin İvanov’un Anıtı, Ostap Bender-Kisa Vorobyaninov Anıtı, Küçük Prens Anıtı, Sespel Mişşi Anıtı, Peter-Fevroniya Anıtı ve Toprak Ana Anıtı görülmesi gereken heykel- anıtlar arasında.

Evlerin dış cephelerine asılmış meşhur Çuvaş aydınlarının portrelerini görebilirsiniz.

Çuvaş Türklerinin İdil Irmağı'nın kıyısına kurdukları güzel başkentleri Çeboksarı, Çuvaş dilinde Şupaşkar (Subaşı) ismiyle anılıyor.

İdil’in oğlu güzel Şupaşkar misafirlerini bekliyor. Moskova’ya gelen herkesin kolaylıkla ulaşabileceği Çuvaş Türklerinin bu serin yurdunda atacağınız her adım, yabancısı olmadığınız bir duyguyla birlikte sarıp sarmalayacak sizi. İşte şimdi, Subaşı’nda unuttuğumuz eski akrabalarımızı görmek için bir nedenimiz daha oldu. Çuvaşya, Şupaşkar, yollar bizi bekler.