Görünürken gösteren sır: Aynalar

​Görünürken gösteren sır: Aynalar
​Görünürken gösteren sır: Aynalar

İnsanoğlunun kendini görme, bilme, keşfetme ve tanıma arzusuyla icat ettiği aynalar, yaşamımızın vazgeçilmez objeleri arasındadır. Sözlük anlamı “cilalı ve sırlı cam” olan aynalar için Latincede “speculum”, İngilizcede “mirror”, Farsçada âyîne, Arapçada ise “mirât” ifadesi kullanılmıştır.

Kendini Seyretme Merakı

M.Ö. 3000’li yıllara dek uzanan süreçte Mısırlılar, Yunanlar ve Romalıların ayna kullandığı bilinmektedir. Elbette ilk önce suda, parlak taş veya yağlarda kendi aksini seyreden insanoğlu; ardından bronz, gümüş, bakır, altın gibi değerli madenlerden yararlanarak günümüz aynalarından farklı ürünler yapmıştır. Ancak kolayca çizilip parlaklığını yitirebilen bu eşyalar özel kumaşlara sarılarak muhafaza edilmekte ve “saykal” adı verilen bir cila ile parlatılmaktaydı.

Hatta bu konuda Osmanlı döneminde âyînedâr olarak bilinen meslek grupları da ortaya çıkmıştı. Bu kişiler, muhafaza ettikleri aynalarının örtülerini belli bir para karşılığında kaldırarak insanların kendilerini seyretmesini sağlıyordu.

"Venedikliler tarafından ince bir kalayın üstüne cıva, kâğıt ve cam levha konmasıyla sırlı camlar üretildi."
"Venedikliler tarafından ince bir kalayın üstüne cıva, kâğıt ve cam levha konmasıyla sırlı camlar üretildi."

Aynanın Sırrı

"İskender; İskenderiye şehrini kurduğu sırada dünyadaki ilk aynayı yaptırmış ve tüm şehri uzun uzun seyretmiştir."
"İskender; İskenderiye şehrini kurduğu sırada dünyadaki ilk aynayı yaptırmış ve tüm şehri uzun uzun seyretmiştir."

17.yy’a gelindiğinde Venedikliler tarafından ince bir kalayın üstüne cıva, kâğıt ve cam levha konmasıyla sırlı camlar üretildi. Fakat bu ustalar, uzun süre kimseye yaptıkları işin sırrını vermeyip ayna üretimini özel bir adada gizli olarak sürdürdü. Ardından Fransızlar,dört ayna ustasını kaçırarak Venediklilerin uzun süre sakladığı sırrı açığa çıkardı. Böylece tüm dünya ayna yapımını öğrenmiş oldu.

Efsaneler Efsanesi

Bazı anlatılarda aynanın mucidi olarak sıkça Aristoteles ve İskender’in adından söz edilmektedir. Buna göre İskender; İskenderiye şehrini kurduğu sırada dünyadaki ilk aynayı yaptırmış ve tüm şehri uzun uzun seyretmiştir. Bir başka anlatıda da aynanın mucidi Aristo’dur. Onun yaptırdığı ayna ise dünyadaki her şeyi önceden haber veren gizemli bir küre şeklindedir.

"M.Ö. 3000’li yıllara dek uzanan süreçte Mısırlılar, Yunanlar ve Romalıların ayna kullandığı bilinmektedir."
"M.Ö. 3000’li yıllara dek uzanan süreçte Mısırlılar, Yunanlar ve Romalıların ayna kullandığı bilinmektedir."

Günümüzde…

Günümüzdeki aynalar 19. yüzyılda yaşayan Alman kimyager Justus von Liebig’in bir camın üstüne gümüş ve çeşitli boyalar sürerek başlattığı yöntemle yapılmaktadır. Artık daha çok süs ve güzellik unsuru olarak kullanılan bu objeler; barındırdığı pek çok efsane ve ritüelle birlikte varlığını devam ettirmektedir. Özellikle güzellik ve inceliğin söz konusu olduğu yerde aynanın izini sürmek daima mümkündür.