Ortaçağ'dan günümüze anlatılan bir masal: Svaneti

Svaneti’nin hikâyesi

Svaneti, Gürcistan’ın kuzeybatısında Kafkasların tam kalbinde, Svan halkının yaşadığı bölgeye verilen ad. Yakın zamana kadar ulaşım zorlukları nedeniyle içine kapanık yaşayan Svanlar, kendi dilleri, kendi gelenek ve göreneklerini yaşatmaya devam etmişler. Svan halkı coğrafi zorluklara karşı dayanıklı oldukları kadar düşman saldırılarına karşı da dayanmışlar. Svanlar, Moğollardan Türklere kadar pek çok milletin saldırısına uğramasına rağmen Rus egemenliğine kadar kimseye boyun eğmemişler. Böylece kültürlerini yüzlerce yıl korumayı başarmışlar. Gürcülerin savaş zamanlarında değerli eşyalarını Svaneti’deki kiliselere emanet ettikleri rivayet ediliyor. Svaneti Bölgesi ile ilgili en dikkat çekici efsane ise pek çok farklı kültürde farklı isimlerle adı geçen Anka Kuşu hakkında. Kaf Dağları’nda yaşadığı söylenen Anka Kusu’nun vatanı bu dağlarmış. Bu kuşu bulmak için yola çıkan kuşların pek çoğu yoldan dönmüş, geriye 30 tane kus kalmış, sonunda anlamışlar ki aslında Anka Kuşu kendileri, ulaşmaya çalıştıkları güç kendi içlerinde.

Anka Kuşu’nın Fars kültüründeki adı olan Simurg (30 kuş anlamında) da buradan gelirmiş.

SvanetIi’de görülmesi gereken 5 yer

1-Svan başkenti Mestia

Burası, yaz aylarında doğa yürüyüşleri kış aylarında ise kayak sporuyla uğraşan doğa severleri bu bölgeye çekmek için ulaşılabilir hale getirilmeye çalışılıyor. Şehir merkezindeki binaların hemen hepsi restore edilmiş, çok sayıda restoran, otel, turizm acentesi, guesthouse (bizdeki pansiyona eş gibi düşünebilirsiniz) bu bölgeye hem kuleleri hem de doğayı görmeye gelen yabancıları ağırlamak için hazır durumda. Kafkasların pek çok zirvesini arkasına almış Mestia ve çevresi; yemyeşil ormanları, pırıl pırıl buzul gölleri, şelaleleri, coşkun akan dereleri ve Ortaçağ kültürünü yaşatan kasabaları ile çocukken resmettiğimiz Kaf Dağı’nı andırıyor.

2-Ushguli

Buraların en eski ve en yüksek yerleşimi olan Ushguli, Mestia’dan 46 kilometre mesafede ancak yol bozuk olduğu için yol 2-2,5 saat civarı sürüyor. Svan Kulelerinin en yoğun olarak görüldüğü yerleşim, aynı zamanda Avrupa’daki yaz kış yerleşim olan en yüksek şehir olma unvanını taşıyor. Unesco koruması altına alınmış olan köy ulaşılması çok zor bir bölgede bulunduşundan geleneklerini koruyabilmiş.

Usguli’de Tamara Kulesi, Ushguli Müzesi, Meryem Kilisesi görülecek yerler arasında olsa da köyde mutlaka uzun bir yürüyüş için vakit ayırmak gerekli. Eğer hava açıksa Ushguli’den Kafkaslar’ın Gürcistan tarafındaki en yüksek zirvesi olan Shkhara zirvesini (5068 metre) görebilirsiniz. Zirveye çıkmak iddialı olsa da Shkhara buzuluna günübirlik bir yürüyüş yapabilirsiniz.

Ayrıca Mestia’dan Ushuli’ye 4 günlük bir doğa yürüyüşü rotası da var, yabancıların pek çoğu bu rotayı yürümek için bölgeye geliyor. Yürüyüşün her günü bir köyde bitiyor. Sırasıyla; Zhabeshi, Adishi, Iprali ve Ushguli’de rota sona eriyor. Rotayı yürümek için çadır taşımanız gerekmiyor, köylerde pansiyonlarda konaklayabilirsiniz.

3-Svan Kuleleri

Evlerin yanında savunma amaçlı olarak yapılmış 20-25 metre yükseklikteki bu kuleler, 4 ila 7 kat arasında inşa edilmiş. Katlar arası çok dik ve seyyar merdivenlerle çıkılıyor. Merdivenden çıkan merdiveni yukarı kata çekilip merdiven girişini taş bir kapakla kapatıyor, böylece düşmanların üst katlara ilerlemesi engelleniyor. En üst katta ise gözlem yapabileceğiniz ve düşmanlarınız gidene kadar yaşayabileceğiniz bir bölüm var. Kuleler sadece dışarıdan gelen düşmanlardan korunmak için yapılmamış üstelik, bu bölgede kan davası çok yaygınmış ve kan davalılarından korunmak için de bu kuleler kullanılmış.

Svan Kuleleri’nin bazıları ziyarete açık. Benim çıktığım Khergiani Kulesi Mestia’nın yukarı bölümünde, kulenin girişi 2 Lari. Ücretsiz kuleler de varmış eskiden ama ben denk gelmedim. Kule çıkısını mutlaka deneyimlemenizi öneririm. Ushguli’ye giderken adı aşk kulesi olmuş olan bir kule var, ona çıkmak da bir seçenek, eğer özel araçla gidiyorsanız burada mola verebilirsiniz.

4-Koruldi Buzul Gölleri ve haç

Mestia’ya en yakın buzul gölleri Koruldi Buzul Gölleri. Buzul göllerinin olduğu bölgeye Mestia merkezden çıkılan bir yürüyüş rotası var, ancak çok dik bir çıkış, kondisyonunuza gerçekten güveniyorsanız bu yolu yürümenizi öneririm. Biz araçla göllere çıkıp, inerken yürümeyi tercih ettik. Daha kısa mesafe yürümek isteyenler ise, Mestia merkezden de görülebilen bir haç var, oraya kadar çıkıp iniyorlar. Koruldi Gölleri’nden iniş 15 kilometre civarı sürüyor ancak dik iniş nedeniyle mutlaka bilekli yürüyüş botunuz olması lazım. Oldukça zorlu bir iniş, özellikle son bölümü.

Koruldi bölgesinde ufak tefek birkaç tane göl var, göller bölgesi deyince aklınıza büyük göller gelmesin. Bu küçük göllerden biri kalp, biri yaprak seklinde. Göllerin olduğu bölgeye ulaştığınızda biraz daha yukarıya tırmanırsanız gölleri yukarıdan görüp şekillerini daha net anlama şansınız olur. Göllere su içmeye gelen inek ve at sürüleri ise zaten muhteşem olan manzaranın güzelliğine güzellik katıyor. Ben burayı çok sevdiğim için iki kez çıktım, yine olsa yine çıkarım.

5-Mazeri Köyü ve Shdugra Şelalesi

Mazeri Köyü Mestia’dan 22 kilometre mesafede. Köyden sonra Shdugra Şelalesi’ne yürüyüşü 9 kilometre sürüyor, yine zor denebilecek bir çıkış rotası. Patikada kendi yürüyen veya köyden veya Mestia’dan kılavuz alarak yürüyen gruplara sık sık rastladık. Şelale gerçekten görmeye değer, ancak gidiş-dönüş 18 km yürüyüş için uygun malzeme ve kondisyonunuz olduğundan emin olun. Bu rota, aynı zamanda en tehlikeli zirve çıkışlarından biri olan Ushba Dağı zirvesi çıkışının da başlangıç noktası. Hem kaya tırmanışı hem de buzul geçişleri ve dik duvarları nedeniyle zirvenin çok zorlu bir çıkışı varmış.

Köyden başlayan yürüyüş yolu toprak bir yoldan başlıyor, yol üzerinde mineral sularının yer yüzüne çıktığı bir çeşmeyi de görebilirsiniz. Sonra patika daralıp orman içinde dik bir yürüyüş yoluna dönüşüyor. Son çıkış başlamadan önce bir karakol karşılıyor yürüyüşçüleri, burası Rusya ile sınırı korumak ve tabii yürüyüşçülerin güvenliğini sağlamak için yapılmış seyyar bir karakol. Şelaleye yaklaştığınızda önce daha zayıf bir şelale göreceksiniz, asıl şelale için biraz daha ilerlemek gerekiyor. Bu şelalenin akış şiddetinden dolayı yakınına yaklaşmak mümkün olmuyor, olabildiğince yaklaşıp güzelliğini izlemek yetiyor.