Rahat bir uykunun ilk nesnesi: Yastığın tarihi
İlk yastığın, bugün Irak olarak bildiğimiz Mezopotamya’dan geldiği düşünülüyor. Bu yastıkların yaklaşık olarak MÖ. 7000’li yıllarda yapıldığı tahmin edilmekte. Ancak, bilinen ilk yastıklar ile bugün bildiğimiz yastıklar arasındaki en önemli farklar mevcut. Bunlardan ilki söz konusu yastıkların rahatlık ve destek amaçlı kullanılmamış ve taştan yapılmış olmaları. İlk yastıklar rahatlığından ziyade işlevselliği için kullanılmış. Kişinin başını yerden yukarıda tutmak hedeflenirken aynı zamanda uyuyan kişi böceklerden ve diğer ürkütücü küçük hayvanlardan korunmuş. Bunun yanı sıra, yastık bir statü sembolü olarak görülmüş. Çünkü oyulmuş taşlar pahalı olduğu için sadece en zenginlerin yastığı varmış.
- Yüzüne vurur gölgesi gördüğün düşün,
- Ölüme benzer soğuk bir uykuda.
- Artık kardır savrulan bütün uzak yollarda,
- Uykuyla uyanıklık arasında.
- Kardır çiğnenmiş kuş ayaklarıyla,
- Yastık kılıfının ucunda, bu bembeyaz dantelâ.
- Metin Altıok, Kar
İlk yastıklar gibi sert yastıklar Antik Çin’de de yaygınmış. Ama bir tercih sebebiymiş. Rahat yastık da üretebilecek olan Çinliler, sert yastık yapmayı tercih etmişler. Bu tercihin sebeplerinden bazıları; baş ve boynu sabitlemek, saç stilini gece boyunca yerinde tutmak ve kan dolaşımını artırmakmış. Eski Çin halkı bugün bildiğimiz gibi yastıkların sağlığımızı etkileyebileceğini düşünmüş. Hatta yastıkların rüyalara rehberlik ettiği ve kötü ruhları kovmaya yardımcı olduğuna dair bir inanç da varmış. Eski Çin halkı yastıklarını porselen, yeşim, çömlek, ahşap ve hatta bronzdan yapmış.
Mısır’daki eski mezarlarda bulunan koltuk başlıkları, bu medeniyet için yastıkların ne amaçla kullanıldığı hakkında bazı fikirler vermiş. Yastıklar, Mısır’da da genellikle taş, ahşap ve hatta seramik malzemeler gibi sert malzemelerden yapılmış. Mısırlılar yastıkları, bugün olduğu gibi baş ve boynu desteklemek için kullanmış. Mısırlılar bu yastıkları inançları doğrultusunda korumak için resimlerle süslenmiş. Eski Mısırlılar, uyuyan insanın kötü ruhlara karşı daha duyarlı olduğuna inanırmış ve bu da bu koltuk başlıklarının yapılmasına neden olmuş.
Bu iki eski uygarlıkta yaşayan normal vatandaşlar pamuk ve hasır gibi malzemelerden yapılmış yastıklardan yararlanırken, en zenginler kuş tüyü ve yastıklara sahipmiş. Zaman geçtikçe erkekler bu yumuşak yastıkları bir zayıflık olarak görmeye başlamış. Ancak 16. yüzyıla doğru yumuşak yastıklar yeniden yaygınlaşmış.
Yastık kullanımı, Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra ve Orta Çağ boyunca alışılmadık bir boyuta ulaşmış. Çünkü çok sayıdaki lüks kumaşın üretimi daha da kolay ve güvenilir bir şekilde gerçekleşmiş. Kolay üretilen bu kumaşlar soyluların vazgeçilmezi olmuş. Sanayi Devrimi ile birlikte büyük değişiklikler meydana gelmiş ve uygun fiyatlı tekstil ürünlerinin ani bolluğu, hemen hemen herkesin kendi yastığını yapmasını mümkün kılmış. Yastıklar genellikle yumuşak malzemeyle doldurulmuş.
1960’lı yıllarda polyester dolgunun icat edilmesiyle yastıklar bir daha büyük bir değişime uğramış. Bu sentetik elyaf; şeklini korumuş ve yastıkların çok daha uzun süre dayanmasını sağlamış. Günümüzün yastıkları hala geleneksel kuş tüyüyle başınızı ve boynunuzu saracak şekilde tasarlanmış her türlü gelişmiş sentetikten, NASA’nın hafızalı köpüğünden, strafor topaklarından ve soğutma jellerinden yapılıyor.