SkySözlük: AI
Zekâ, neden-sonuç ilişkisi kurma makinesidir en başta. Sonra katmanlaşır, başka işlevlerle çeşitli sonuçlar ortaya koyar. Ama en başta ilişki kurar. Duyduğu, gördüğü, tattığı, hissettiği veya hatırladığı anlarda bunu daha çok yapar. Bir de hatalı hatırlama veya yanılsama da söz konusu işlemlere dâhil olur. Varlıklarla, eşyalarla, kişilerle, ilişkilerle çeşitli bağlantılar oluşturmaya çalışır zekâ. Bunu aslında belirsizliklerden kurtulmak için yapar. Kurtuluş için ihtimalleri sıralar. İhtimalleri sıralamaksa öngörü ve tahminden geçer.
Dış dünyayı zihnine aktarmaya çalışan zekâ; tahmin ve öngörünün yanına sembolleştirmeyi de ekler. Yani zekâ; belirsizliklerden kurtulmak için her şeyle ilişki kurar. Bu bağlamda insanın tabiatındaki sinirlerin yanı sıra dil de işin içine girmiş olur. Zekâdan çıkan ilişki kurulmuş ürünler, dil vasıtasıyla dış dünyaya tekrar çıkar.
Buraya kadar anlattığımız kısımda zekâ ile yapay zekânın ayrıldığı nokta dildir. Sınırlı dile sahip insanın yeni yardımcısı 0 ve 1 rakamlarıyla sonsuz veri üreten yapay zekâ, dış dünyaya çıkardığı her şeyi adlandırabilir. Yani 0 ve 1 rakamlarıyla halktan ver(g)isini toplayacak ve hizmet (önerme) sunacak gibi görünüyor. Bunu yaparken halkın arasına karışan sultan, deliyi görünce sadece selam verecek. Çünkü delinin akli ehliyeti yok. Padişah onu saraya çağırıp çok önemli birine gösterdiği ihtimamı göstermez. Neden selam verip gülümser o zaman? Çünkü deli durup dururken padişaha birbiriyle alakasız iki veya üç şey söyler. Ne dediğinin farkında olmayan bu delinin sözleri, bilgili padişahın zihninde yeni obruklar açar. Padişah bunun için teşekkür etse, delinin ona makul bir cevap vermeyeceği de malumdur. Padişah bu yüzden akıl, yaş, fikir bakmayan en güzel teşekkür olan selam ve tebessümle o deliye karşılık verir.
Şimdi bu bilgili padişah efendi yapay zekâya birbiriyle alakasızmış gibi görünen iki veya üç şey söyleyecek olan deli kim? Hangi delinin sözleri onun veri haznesine aktarılırken, onu bir nevi tebessüm ettirip yeni 0-1’lerden obruklar açtıracaktır. Yeni kurulan bu saltanatın delisi, gerçek akıllılar mı olacak?