Zamana tanıklık eden şehir: Kocaeli

Eskihisar Kalesi.
Eskihisar Kalesi.

Asya ve Avrupa kıtaları arasında kurulan Kocaeli’nin bulunduğubölge, İlk Çağ’da Bithynia adıyla anılıyordu. M.Ö. 712 yılındaİzmit Körfezi’ne gelen göçmenler Başiskele’ye yerleşerek Astakoskentini kurarlar. Astakos halkı M.Ö. 264 yılında, bugünküİzmit’in bulunduğu bölgeye yerleşir. Çağlar boyu yükselenşehir, sırasıyla Olbia, Astakos, Nikomedia, İznikmid, İzmid veİzmit adlarıyla varlık gösterir. Kocaeli ismini se 1320’deki fethinFatihi Akça Koca Bey’e ithafen almıştır.

Bugün Kocaeli’de, şehrin Fetih Camii olan Orhan Camii’nde hâlâ eski zamanların fetih neşesi var. Mimar Sinan eserleri olan Çoban Mustafa Paşa ile Pertev Mehmet Paşa Külliyesi, Bizans’tan kalma Eskihisar Kalesi; Selim Sırrı Paşa Konağı tarih ve kültür hazinelerinden birkaçı. İstanbul dışında yapılmış tek saray olan Kasr-ı Hümayun yine Kocaeli'de yer alıyor. İzmit Saat Kulesi ise şehirde yıllardır zamana tanıklık ediyor. Yıldız Marangozhanesinde çivi kullanılmadan yapılan, Alman İmparatorunu ağırlayan Kaiser Wilhelm Köşkü ise şehrin en zarif eserlerinden. Kocaeli’ye yolunuz düşerse bu muhteşem mimari eserleri mutlaka görmelisiniz.

Kocaeli, payitaht şehir İstanbul’a yakın olması dolayısıyla tarih boyunca önemli merkezlerden biri olmuş ve dolayısıyla da ihya edilmiş. Eskihisar Kalesi, bir zamanlar İzmit Körfezi’nin güneyini kontrol eden ve önemli bir geçit noktasıymış. Ayrıca Sultan 2. Abdülhamid’in emriyle metal çivi kullanılmadan yapılan Kaiser 2. Wilhelm Köşkü; meşhur müzeci Osman Hamdi Bey’in Eskihisar’daki köşkü; İzmit Mutasarrıfı Selim Sırrı Paşa’nın 19. yüzyılda yaptırdığı, planını da yine kendisinin çizdiği Sırrı Paşa Konağı ve İzmit Saat Kulesi’nin yanındaki Kültür Tepesi’nde bulunan, Sultanı Abdülaziz tarafından Garabet Amira Balyan’a neo-klasik ve barok üslup özellikleriyle yaptırılan Kasr-ı Hümayun gibi eşsiz güzellikteki mimari eserler şehre kazandırılmış.

Sırrı Pasşa Konağı.
Sırrı Pasşa Konağı.

Kocaeli’yi tanımak için bir gün yetmez. Her biri neredeyse bir şehir büyüklüğündeki pek çok ilçeye sahip şehri tanımak için en az birkaç gününüzü ona ayırmalısınız. Gölcük de bu ilçelerden biri. Gölcük’e bağlı Saraylı’yı ziyarete gelenleri karşılayan, Osmanlı devrinden kalma göz alıcı Gölcük Saraylı Evleri; “Tarih Koridoru Projesi” kapsamında restore edilerek yeniden gün yüzüne çıkartılan, Gölcük Değirmendere’de ziyarete açılan Yalı Evleri ve Kocaeli’nin Akçakoca Mahallesi’nde bir yamaçta bulunan 19. yüzyıl mimarisinin özelliklerini taşıyan ahşap yapılardan oluşan Tarihi Kapanca Sokağı ziyaretçilerine geçmişe doğru bir zaman yolculuğu vadediyor. Gölcük Saraylı’da köy meydanında bulunan 750 yıllık anıtsal çınar ve dibindeki Roma Dönemi sütun başlıklarını da görmeden dönmemelisiniz.

İzmit Saat Kulesi.
İzmit Saat Kulesi.

1843 yılında Hereke Farbika-i Hümayûnû adıyla kurulan ve 1891 yılında, yüz adet yeni tezgâhla halı üretimine devam eden Hereke Halı Fabrikası; Orhan Gazi Camii’ni de inşa ettiren, Şehzade Süleyman tarafından yaptırılan, İzmit’teki en erken tarihli Osmanlı Dönemi hamam yapısı Süleyman Paşa Hamamı şehrin görülmesi gereken diğer güzelliklerinden. Ayrıca Fatih Sultan Mehmet'in 27 Nisan 1481 Cuma günü İtalya üzerine yaptığı sefer sırasında ordusuyla mola verdiği veya otağını kurdurduğu Hünkâr Çayırı ve çeşmesi, şehri gezerken keyifli bir dinlenme molası vereceğiniz tarihi alanlardan biri. Denk getirebilirseniz Hünkâr Çayırı’nda her yıl İstanbul’un fethi dolayısıyla gerçekleştirilen geleneksel güreş şenliklerini de izleyebilirsiniz.

Kocaeli, öylesine gelip geçilemeyecek kadar dolu ve her köşesinde tarihten izler bulabileceğiniz bir şehir. Tüm zamanların en büyük askeri dehalarından, tarihçiler tarafından Gebze’de öldüğü kabul edilen Kartacalı politikacı ve General Hannibal’ın Gebze’nin güneyinde bulunan simgesel anıt mezarı ve şehrin simgelerinden olan 2. Abdülhamit Han’ın tahta çıkışının 25. yılı anısına, dönemin Kocaeli Valisi Musa Kazım Bey tarafından 1902 yılında yaptırılan İzmit Saat Kulesi… Gibi daha birçok tarihi yapı ise onlarca ve yüzlerce yıldır ziyaretçilerini bekliyor.