Arjantin'de ön seçimleri kazanan Javier Milei kimdir?

Javier Milei, çatık kaşları, dağınık saçları ve “peruk” lakabıyla bir anda dünya siyasetinin gündemine oturan en ilginç figürlerden biri. Trump'a olan hayranlığı ve enteresan açıklamalarıyla tepki çektiği kadar dikkatleri de üzerinde toplamayı başardı. Şimdi ise Javier Milei Arjantin'in yeni lideri olma yolunda ilerliyor.

Javier Milei, ekonomi temelli siyasal eleştirileri sonucunda kendini siyaset sahnesinde buldu. 10 Aralık 2021'de milletvekili oldu. Milletvekili olduktan sonra bir çekiliş düzenleyerek maaşını çekiliş sonucunda adı çıkan kişiye verdi. Bu onun seçilmesi halinde yerine getireceğine söz verdiği bir vaatti. Böylece verdiği bu sözü tutmuş oldu.

Milei, siyasete girmeden önce televizyonda sohbet programlarında tuhaf iddialarda bulunan biri olarak değerlendiriliyordu. Ancak son dönemde giderek popülerleşti. Ardından Arjantin'in başkanlık seçimlerinde aday olmak için yarıştı.

Ön seçimlerden önce internette yayınlanan bir videoda, eski Brezilya devlet başkanı Bolsonaro, Milei'yi desteklediğini ve siyasette akraba olduklarını söyledi. Bolsonaro, Milei'in özel mülkiyete, ifade özgürlüğüne ve serbest piyasaya verdiği desteği baz alarak 'Pek çok ortak noktamız var' diyordu.

Milei şaşırtıcı bir şekilde oyların yüzde 30,1'ini alarak, ön seçimlerden zaferle çıktı. Onun en yüksek oyu alması pek çok kişiyi şaşırtmıştı çünkü bu, beklenmedik bir durumdu. Seçim öncesinde yapılan kamuoyu yoklamalarından oyların yalnızca yüzde 20'sini alması beklenen Milei, Arjantin'de tartışmalı bir siyasi figür haline geldi. Arjantin medyası seçim sonuçlarını siyasi bir deprem olarak nitelendirdi. Hatta sonuçlar “Sağ popülizm modası Arjantin'e de sıçradı” şeklinde yorumlandı.

Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından yaptığı konuşmada, kast modelinin sonuna gelindiğini söyledi. Aşırı sağcı popülist aday Milei, yaptığı konuşmada ' Kuzulara yol göstermeye değil, aslanları uyandırmaya geldim. Bugün çöküş modeline yeter demek için ayağa kalktık ve Arjantin'in yeniden inşası için ilk adımı attık' dedi.

Seçimler, Arjantin ekonomik anlamda bir darboğazın içerisindeyken yapıldı. Ağır bir ekonomik krizin pençesinde olan Arjantin'de yıllık enflasyon yüzde 100'ün üzerine çıkmış durumda. Yoksulluk oranı ise yaklaşık yüzde 40.

Sıradışı aday Milei'nin ön seçim zaferi daha şimdiden piyasaları sarstı. Arjantin'de hükümet, pesoyu dolar karşısında yaklaşık yüzde 18 oranında devalüe etti. Bir dolar 350 pesoya yükseldi. Faizler de yüzde 21 puan artışla yüzde 118'e yükseldi. New York Borsası'nda da Arjantin devlet tahvilleri yaklaşık yüzde 12 oranında değer kaybetti. Ülkede enflasyon yüzde 115 seviyesinde gerçekleşiyor. Ekonomideki kötü gidişat, alanı olduğu için Milei'nin de en büyük silahı. Bu nedenle, böylesine bir başarıyı elde ederek aday olan Milei'nin seçmenin tepki oylarını aldığı görüşü hakim.

Onun en belirgin özelliğinin, yaptığı sert açıklamalar ve radikal görüşleri olduğunu söylemek yanlış olmaz. “Gerçek bir iş deneyimi olmayan, etkisiz, asalak politikacılar” sözleriyle siyasi eliti hedef alan açıklamalar yaptı. Arjantin'in bir vergi cehennemi olduğunu söyleyerek bütçeyi dengelemek için hükümet harcamalarının azaltılmasını savunuyor.

Temmuz ayında hakkında bir soruşturma açıldı. Adı adaylık için ticari anlaşma yaptığı yönünde bir iddiaya karıştı. Ama soruşturmadan şimdilik bir sonuç çıkmadı. İddialar da kanıtlanmadı.

Aynı zamanda gazetecilere ve kendisini eleştirenlere karşı şiddetli tavır sergilemekle de suçlanıyor.

Onun fotoğraflarına baktığımızda dikkatimizi çeken ilk şey çatık kaşları, uzun faulleri ve ilginç saç stili… Bu enteresan saç stili nedeniyle ona “el peluca” yani “peruk” denilmeye başlandı. Dağınık saçlarıyla çok konuşulmaya başlanınca da bir açıklama yaparak, saçlarını taramadığını söylemişti. Geçtiğimiz haftalarda verdiği bir röportajda da Musevi olmak istediğini açıkladı. Bu açıklamasıyla da uzun süre gündemde kaldı.

Onun çok konuşulmasına neden olan bir diğer şey de kürtaj hakkındaki görüşleri… Tecavüz vakalarında bile kürtaja kesinlikle karşı çıkıyor. 10 yaşındaki bir kız çocuğuna tecavüz vakasında kürtaj yapılmasını cinayet olarak yorumlamıştı. Sadece annenin hayatını riske attığı durumlarda kürtaj yapılabileceğini savunuyor.

Bunun yanında küresel ısınmanın varlığını da reddediyor. Bunu, kültürel marksizmin bir uydurması olarak görüyor. Aynı zamanda kültürel Marksizm ile Kadın Bakanlığını da ilişkilendirmişti. Hatta cumhurbaşkanı olursa Kadın Bakanlığı'nı kapatacağını söylüyor. Bunun yanında sağlık sistemini özelleştirmeyi, vergileri büyük ölçüde düşürmeyi, Arjantin Merkez Bankası'nı lağvetmeyi, kamu harcamalarını kısmayı, devlete ait tüm işletmeleri özelleştirmeyi ve sağlık, eğitim ve çevre bakanlıklarını kaldırmayı planlıyor.

'Bana kalsa Kadın Bakanlığı'nı kapatırdım' diyen aşırı sağcı aday, kadın gazetecilerle röportaj esnasında onlara kötü muamelede bulunmakla da tepki çekmişti.

LGBT konusunda da benzer bir tavır içerisinde. Açıklamalarında sık sık LGBT'yi eleştiriyor. Devlet okullarında toplumsal cinsiyet ve kimlik konularında eğitim verilmesine de kesinlikle karşı çıkıyor. Okullarda verilen cinsel eğitimin “geleneksel aileyi” yok etmeye yönelik bir girişim olduğunu savunuyor.

İşçi dostu çalışma yasalarını 'kanser' olarak nitelendiriyor. Devleti 'tüm sorunların temeli' olarak görüyor. Kamu harcamalarında radikal kesintilere giderek, eğitim ve sağlık sistemini özelleştirmek istiyor. Bireysel silahlanmadan yana bir tavır sergileyen aday, insan organlarının satışının da yasal olması gerektiğini savunuyor.

Seçilirse ilk işlerinden birinin Arjantin Merkez Bankası'nı feshetmek olduğunu söyleyen Milei, peso yerine ABD doları getireceğini ve zarar eden devlet şirketlerini özelleştireceğini söylüyor.

Onun için Trump hayranı diyebiliriz. Görüşleri Brezilya'nın eski Devlet Başkanı Bolsonaro ve ABD'nin eski Başkanı Donald Trump ile aynı çizgide yer alıyor. Kendisini 'anarko kapitalist' olarak tanımlıyor.

Onunla ilgili ilginç detaylardan biri de yanından neredeyse hiç ayırmadığı kız kardeşi Karina. Karina'nın onun stratejilerini belirleyen kişi olduğu, ona akıl hocalığı yaptığı iddia ediliyor.

Şimdi ise Arjantin'de gözler 22 Ekim tarihine çevrilmiş durumda. Aslında Arjantin'deki seçimler diğer ülkelerden biraz farklı. Çünkü Arjantin'de seçimlere katılmak sadece parti üyelerine değil, tüm seçmenlere açık. Arjantin'de aynı zamanda oy kullanmak zorunlu. Bu nedenle ön seçimde en çok oyu alan, 22 Ekim'deki cumhurbaşkanlığı seçiminin favorisi olarak görülüyor.

Ekim'de hiçbir aday seçimi kesin olarak kazanmak için gereken oyların yüzde 45'ine veya yüzde 10'luk bir farkla yüzde 40'ına ulaşamazsa ikinci tura gidilecek. İkinci tur da 19 Kasım'da yapılacak. Ön seçimde en yüksek oy alan üç aday arasındaki oy farkı yüzde 4'ten azdı. Bu nedenle yüksek ihtimalle Arjantin'deki seçimlerde ikinci tura gidilecek.

Milei'nin 22 Ekim'de yapılacak genel seçimlerde, ön seçimdeki başarısını tekrarlayıp tekrarlayamayacağı ise büyük bir soru işareti. Ön seçimlerde yüzde 69,5'te kalan seçimlere katılım oranının, genel seçimlerde artacağı düşünülüyor. Bu da Milei'nin aleyhine işleyecek bir durum. Milei'nin ön seçimlerde aldığı tepki oyları tekrar edecek mi? Arjantin bu sorunun cevabını 22 Ekim'de verecek.

Profil'in yeni bölümünde 'Arjantin'de ön seçimleri kazanan Javier Milei kimdir?' sorusuna cevap aradık...