Dürziler kim, neye inanıyorlar, haklarında neler biliniyor?

Son zamanlarda isimlerini sıkça duyduğumuz Dürziler kim?

Lübnan, Ürdün, Suriye ve İsrail'e dağılmış durumdalar. İsrail'dekiler haricinde kendilerini Arap kökenli olarak görüyorlar. Nüfusları bir milyonun üzerinde. 250 binlik bir nüfusla Lübnan'da Velid Canbolat liderliğinde siyaset sahnesinde etkinler. İsrail'de ise nüfusları 130 bin civarında. Büyük bir çoğunluğu İsrail'e sadık bir hayat sürüyor. Orduda da görev alıyorlar.

Suriye'de nüfusları 700 bine yakın. Özellikle Suveyda ve başkent Şam çevresinde yaşıyorlar. İsrail işgalindeki Golan Tepeleri'nde ise geçim kaynakları tarım ve hayvancılık. İsrail şu anda Suriye'deki bazı Dürzilere destek vererek ülkeyi bölmeye çalışıyor.

Peki nasıl ortaya çıktılar?

Kuruluş tarihleri 11. yüzyıla, 6. Fatımî Halifesi el-Hâkim bi-Emrillah dönemindeki Mısır'a uzanıyor. Şiiliğin İsmaili koluna bağlıyken ilahi sıfatlar konusunda ideolojik ayrıma düştüler. Onlara göre, el-Hâkim, Allah'ın yeryüzündeki 72. tecellisiydi. Böylece Dürzîliğin temelleri atıldı.

Hakim bi Emrillah'ın veziri Hamza bin Ali liderliğinde İsmaili din adamları inancı gizlice yaymaya çalıştılar. Ancak 1017'de Muhammed b. İsmail ( Neştekin ed-Derezî) açık davet başlattı. Zamanla Dürzî ismi onun üzerinden yayıldı. Hakim Bi-Emrillah döneminden sonra Mısır'da tutunamayıp Lübnan ve Suriye'nin dağlık bölgelerine göç ettiler.

Dürzi kelimesi, Farsça “terzi” anlamına gelen Derzüden türüyor. Derezî'nin, Hamza bin Ali'ye isyan ederek inançtan saptığını kabullenmeleri sebebiyle Dürzi olarak anılmayı kabul etmiyorlar. Bunun yerine kendilerine tevhid ehli anlamına gelen 'Muvahhidûn' denilmesini tercih ediyorlar.