Türkiye–Libya deniz anlaşması Atina’yı nasıl sarstı?

Türkiye ile Libya arasında 2019'da 'Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması' anlaşması imzalanmıştı. Anlaşma o dönem Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile yapılmıştı. Ancak Libya'da iç savaşın devam etmesi, ülkenin iki ayrı otoriteye bölünmüş olması ve doğudaki Tobruk Temsilciler Meclisi'nin UMH'yi meşru kabul etmemesi nedeniyle bu anlaşma Libya'nın doğusunda reddedilmişti. Libya'da 2014'te başlayan siyasi bölünme sonucunda Trablus'ta BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükûmeti, Tobruk'ta ise Halife Hafter'e bağlı Temsilciler Meclisi ortaya çıktı. Anlaşmanın imzalandığı dönemde Hafter güçleri Trablus'a yönelik saldırılar düzenliyordu. Bu nedenle Tobruk yönetimi, Türkiye ile yapılan mutabakatı 'yok hükmünde' saymıştı. Türkiye, hem Trablus yönetimi hem de son dönemde Doğu Libya'daki aktörlerle ilişkilerini artırarak, ekonomik ve diplomatik bağlarını güçlendirdi. Bu durum, Tobruk Meclisi'nin anlaşmayı yeniden gündemine almasını kolaylaştırdı. Anlaşma, Türkiye'nin 'Mavi Vatan' vizyonu doğrultusunda Doğu Akdeniz'deki hak iddialarını sağlamlaştırıyor. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Türkiye ile Libya arasında Doğu Akdeniz'de imzalanan deniz yetki alanları mutabakatına sert tepki gösterdi. Kallas, anlaşmanın “üçüncü ülkelerin egemenlik haklarını ihlal ettiğini” öne sürdü. Türkiye ile Libya'nın Trablus'ta bulunan hükümeti arasında 2019'da deniz yetki alanları anlaşması imzalanmıştı. Anlaşmaya Mısır ve Yunanistan tepki gösteriyor. Kallas'ın açıklaması, Avrupa Birliği'nin Doğu Akdeniz'deki enerji ve deniz yetki alanları konusundaki mevcut tutumunu bir kez daha ortaya koydu. AB, daha önce de bu anlaşmayı tanımadığını ve üye ülkelerin egemenlik haklarını görmezden geldiğini savunmuştu. Türkiye ise mutabakatın uluslararası hukuka uygun olduğunu, Doğu Akdeniz'deki hak ve çıkarlarını korumak için hayati önem taşıdığını belirtiyor. Ankara, anlaşmayı “Mavi Vatan” doktrininin önemli bir parçası olarak değerlendiriyor. Bu anlaşmalarda BM'nin rolü ne? Mısır ve İsrail'in tutumu ne? Mavi Vatan dünya genelinde nasıl algılanıyor? Tüm detayları Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Furkan Kaya değerlendirdi.