Türk dünyasının ilk cumhuriyeti

Tarihteki ilk Türk cumhuriyetinin 105 yıl önce Kırım'da kurulduğunu biliyor muydunuz?

Birinci Dünya Savaşı'nda büyük kayıp yaşayan Rus İmparatorluğu, müttefiklerinin Çanakkale'yi aşamayıp, yardım getirememesinin de etkisiyle 1917 yılının başlarında yıkıldı. Bu ortamda bağımsız bir devlet kurma fırsatını yakalayan Kırım'daki Tatar Türkleri de Bahçesaray'da ilk Kırım Tatar Milli Kurultayını topladı. Kurultay 26 Aralık 1917'de Kırım Anayasası'nı kabul ederek Kırım Ahali Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti, kendisini de cumhuriyetin yasama organı olarak belirledi. Kırım Tatar Milli Kurultayına Kırım'ın dört bir yanından binlerce Tatar Türkü iştirak etti. Kurultayda görev yapacak vekillerin seçiminde kadınlar, dünya tarihinde ilk kez seçme ve seçilme hakkını birlikte kullandı.

Kırım Ahali Cumhuriyetinin Kurucu Başkanı, aynı zamanda Kırım, Ukrayna, Polonya, Litvanya ve Batı Rusya Müslümanlarının müftüsü de olan Numan Çelebicihan oldu. Ancak cumhuriyetin ömrü kısa sürdü. 14 Ocak 1918'de Bolşevikler Kırım'ı işgal edip, Kurultay'ın çalışmalarını durdurdu. Dışişleri Bakanı Cafer Seydahmet Türkiye'ye ulaşmayı başarsa da Kırım Ahali Cumhuriyeti Başkanı Numan Çelebicihan, 23 Şubat 1918'de Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü.

Kırım Ahali Cumhuriyeti ise, Tatar Türkünün milli mücadelesinde her zaman hatırlanacak bir gurur nişanesi olarak tarihteki yerini aldı.