Belirsizlikler Ortasında İhracat Odaklı Büyüme: 2024 Performansı ve 2025 Hedefleri

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat.
Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat.

2019 yılında başlayan pandeminin tetiklediği ve 2022 yılında patlak veren Ukrayna-Rusya arasındaki savaş ile küresel kriz ortamı derinleşerek dünya ekonomisini artan enflasyonist baskılar ve sıkılaşan para politikaları sebebiyle ticaret politikaları ve faaliyetlerinde belirsizlik ortamı oluşmuştur. Böylesine zorlu koşullarda, küresel ekonomi 2023 yılında yüzde 3,3 oranında büyüyerek tarihsel ortalamaların (yüzde 3,7) gerisinde kalmıştır. Mal ticaret hacmi ise yüzde 1,1 oranında daralmıştır. Yakın bir tarihte ABD Başkanlığına seçilen Donald Trump ile küresel ticarette belirsizlikler artmış ve ticaretimizi doğrudan veya dolaylı ilgilendiren Avro/Dolar paritesinde sert bir gerileme yaşanmıştır. Ülkemiz ekonomisi 2023 ve 2024 yıllarında küresel ekonomideki durgunluk, ticaret ve sanayi politikalarında artan korumacı eğilim, yakın coğrafyamızda artan jeopolitik çatışmalar ve belirsizlik ortamına rağmen dış ticaret kaynaklı büyümeye devam etmektedir.

Ülke ekonomimiz, geçen yıl meydana gelen belki bu topraklarda görebileceğimiz en büyük doğal afet, asrın felaketine ve zayıf dış talebe rağmen 2023 yılında yüzde 5,1 oranında büyüyerek OECD ülkeleri içinde 1., Avrupa’da 2., G-20 ülkeleri içinde ise 3. sırada yer almıştır. 2023 yılında nominal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 1 trilyon 130 milyar dolara ulaşarak rekorunu yenilemiş, kişi başına milli gelirimiz de buna paralel 2023 yılında yüzde 24,2 oranında artarak 13 bin 243 dolara yükselmiştir. 2024 yılı Eylül sonu itibarıyla ise yıllıklandırılmış milli gelirimiz 1 trilyon 260 milyar dolarlık rekor seviyeye yükselmiştir. Ekonomimiz, 2024 yılı birinci çeyreğinde yüzde 5,3 oranında; ikinci çeyreğinde yüzde 2,4 oranında ve üçüncü çeyreğinde yüzde 2,1 oranında büyüme kaydetmiştir. Böylece ekonomik büyüme 17 çeyrek üst üste devam etmiştir. 2024 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla net mal ve hizmet ihracatı 1,9 puanlık katkısı ile büyümenin temel sürükleyicisi olmuştur. Ülkemizin bu performansı ile dünya ihracatından aldığımız paydaki artış ile de görüyoruz. 2021 yılında ilk defa yüzde 1 seviyesini aşan küresel mal ihracatından aldığımız pay, 2023 yılında yüzde 1,07’ye 2024 yılının ikinci çeyreğinde yıllıklandırılmış bazda yüzde 1,08’e yükselerek rekor seviyede gerçekleşmiştir. Yine, 2002 yılında sadece yüzde 0,78 olan dünya hizmetler ihracatından aldığımız pay 2023 yılında yüzde 1,35’e yükselmiştir. Hem mal hem de hizmet ihracatımızda 7,5 kata varan artış sağladık.

Ülkemizde 83 binden fazla yabancı sermayeli firma faaliyetlerini sürdürmektedir. 2002’den bugüne kadar ülkemize gelen toplam Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) miktarı 270 milyar doları geçmiştir.

2024 yılı Kasım ayı itibarıyla son 12 aylık toplamlara göre mal ihracatımız bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,3 oranında artarak 261,4 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Aynı şekilde, hizmetler ihracatımız, 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde yüzde 7,2 oranında artışla 97,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yıllıklandırılmış hizmetler ihracatımız geçen sene Ekim ayında 104,9 milyar dolar iken, bu yıl Ekim ayında 7,6 milyar dolar artış ile 112,5 milyar dolara yükselmiştir. Yani, 2024 yılı için belirlediğimiz 110 milyar dolar hizmetler ihracatı hedefimize temmuz ayı itibarıyla ulaştık.

Mal ve hizmetler ihracatındaki göstermiş olduğumuz başarı neticesinde ekim ayı verilerine göre son bir yılda mal ve hizmetler ihracatından 374,7 milyar dolar döviz geliri kazanmış bulunuyoruz. Mal ve Hizmetler ticaretindeki bu olumlu tablo ile birlikte cari işlemler hesabı Ekim ayında 1,9 milyar dolar fazla vermiştir. Cari işlemler hesabı son 5 yıldır ilk defa üst üste 5 ay fazla verilmiştir. Aynı dönemde cari işlemler açığı, 32,8 milyar dolar azalarak 3,3 milyar dolara gerilemiştir.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2023 yılında yüzde 69,9 iken, bu oran 2024’ün ilk 11 aylık döneminde yüzde 76,5’e ulaşarak, 6,6 yüzde puan artmıştır.

Mal ve hizmet dengesinde elde ettiğimiz önemli başarılar sayesinde, bu yıl cari işlemler açığının GSYH’nin yüzde 1’inden daha düşük olacağı tahmin edilmektedir.

Ticaret Bakanlığı olarak yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde 2023 yılında illerimizin üretim potansiyelini açığa çıkaran faaliyet bazlı il ihracat istatistiklerini yayınlamaya başladık. Bu kapsamda, 2024 yılı Kasım itibarıyla 30 ilimiz 1 milyar doların üzerinde ihracat yaparken, 59 ilimizde ihracatımız artmıştır.

Söz konusu dönemde Kocaeli, Çorum, Hatay, Sakarya ve Eskişehir ihracatını değer olarak en çok artıran illerimiz olmuştur.

2023’ten bu yana ithalattaki düşüş sürüyor

2023 yılında mal ithalatımız yüzde 0,5 oranında azalışla 362 milyar dolar seviyesine düşmüştür. 2024 yılı Kasım ayında ise yıllıklandırılmış bazda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,8 oranında azalışla 340,8 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Son 11 ayda mal ithalatında 21,2 milyar dolarlık önemli bir düşüş kaydedilmiştir. Bu düşüşte ithalatta haksız rekabete ve kural dışı ticarete karşı aldığımız tedbirlerin büyük etkisi olmuştur. Nitekim, 2024 yılı Kasım ayı yıllıklandırılmış bazda dış ticaret açığı, 110 milyar dolardan son bir yılda 79,3 milyar dolara kadar gerilemiştir. Böylece Kasım 2023’e kıyasla son bir yılda dış ticaret açığında 30,6 milyar dolar azalma kaydedilmiştir.

Yıllıklandırılmış hizmet ihracatı hedefimizi Temmuz’da aştık

Sayın Cumhurbaşkanımızın tensipleriyle Eylül ayında kamuoyuyla paylaşılan Orta Vadeli Programda Ticaret Bakanlığı olarak hedeflerimizi ortaya koyduk. Mal ihracatımızı 2024 yılında 264 milyar dolar, 2025 yılında ise 279,6 milyar dolar olarak hedefledik. Hizmetler ihracatımızı ise 2024 yılında 110 milyar dolar olarak hedefledik. Ancak temmuz ayı itibarıyla yıllıklandırılmış olarak hedefimizi aşmış bulunuyoruz. Bu yıl yakaladığımız hız ile 2025 yılında ise hizmet ihracatımızı 121 milyar dolara çıkartmayı hedefliyoruz. 12. Kalkınma Planı hedeflerimiz doğrultusunda, ihracatın 2028 yılında 375,4 milyar dolara, hizmetler ihracatımızı ise 200 milyar dolara çıkarmayı öngörüyoruz.

Yine OVP hedeflerimizde ithalatın, 2024 yılında 345 milyar dolar olacağını öngördük. Gelinen noktada Kasım ayında yıllıklandırılmış bazda 340,8 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. İthalatımızın azalmış olması bizler açısından olumlu bir tablodur. 2025 yılında ise mal ithalatımızı 369 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Ekonomik aktivitenin hızlanması sonucunda ithalatta da yukarı yönlü bir eğilim olacağı beklenmektedir.

İhracatçılarımızın yanında olmaya devam ediyoruz

Ticaret Bakanlığı olarak başta KOBİ’lerimiz ve firmalarımız olmak üzere ihracatımızın sürdürülebilir şekilde artışını sağlayabilmek ve ihracat süreçlerinde beceri kazandıracak destekler sağlamaya devam ediyoruz. Toplamda 42 adet destek programıyla pazara giriş, pazarda tutunma ve derinleşme, markalaşma, yeşil ve dijital dönüşüm ile e-ihracat gibi alanlarda 2024 yılı Kasım ayı itibarıyla 21 bin 545 ihracatçı firmamıza 15,3 milyar lira tutarında destek sağladık. Yeşil dönüşüm sürecinde ihracatçılarımızın çevre standartlarına uygun ürünler üreterek küresel değer zincirlerindeki konumlarını güçlendirebilmeleri adına Yeşil Mutabakata Uyum Desteği, Responsible/ Sorumluluk programını hayata geçirdik. Yeşil dönüşümün yanı sıra dijital dönüşüm sürecinde de firmalarımıza dijital pazarlama, sipariş karşılama, pazar yeri komisyon ve yurtdışı pazaryerlerine entegrasyon gibi stratejik alanlarda destekler vermekteyiz. Yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda ülkemizde e-ticaretin payı, 2022 yılında yüzde 0,9 iken, 2023 yılında yüzde 2,1’e, 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde ise bu oran yüzde 2,64 seviyesine ulaşmıştır. 2025 yılında bu oranın yüzde 5 seviyesine çıkmasını hedefledik. On ikinci Kalkınma Planı kapsamında belirlediğimiz tahmin doğrultusunda, 2028 yılına kadar e-ihracatımızın genel ihracatımız içerisindeki payını yüzde 10’a yükseltmeyi hedefliyoruz.

Sürdürülebilir ihracat artışı için stratejik adımlar atmaya devam ediyor, Uzak Ülkeler ve İslam İşbirliği Teşkilatı Üyeleri ile İhracatı Geliştirme Stratejileri çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ticaret Bakanlığı olarak önem verdiğimiz ve ülkemize önemli döviz getirisi sağlayan hizmetler ihracatında desteklediğimiz sektör sayısını 12’ye kadar çıkarttık. Hizmetler ihracatındaki sürdürülebilir artış hedefimiz doğrultusunda; 2012’den bugüne kadar verdiğimiz destekler 10,1 milyar liraya ulaşırken, sadece 2024 yılı için 5,1 milyar lira desteği 3 bin 272 firmalarımıza ödedik. Ayrıca, 2025 yılında atacağımız adımlarla katma değeri ve rekabet gücü yüksek hizmet ihracatı sektörlerini geliştirmek ve uluslararası piyasalarda markalaşmayı desteklemek amacıyla, yurt dışı lojistik dağıtım ağlarının (YLDA) farklı bölge ve ülkelerde yapılanmasına yönelik çalışmalar yürütüyoruz.

Yurt dışı teknik müşavirlik hizmetleri yıllık toplam proje tutarının 2025 yılında 225 milyon dolar olmasını hedefliyoruz. Teknik müşavirlik ve yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin yeni pazarlara girebilmesi, mevcut pazarlarda derinleşmesi, Türk inşaat ürünlerinin ihracatına katkı sağlanması için firmaların uluslararası pazarlarda konumlanması, güçlenmesi ve markalaşması yönünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Müteahhitlik alanında, 137 ülkede toplam değeri 522,1 milyar dolar olan 12 bin 317 proje ile dünyada 2. sıradayız.

Ülkemizin gurur kaynağı olan savunma ve havacılık sektörü ihracatımız 2023 yılında 5,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Bu yıl Kasım ayı itibarıyla 5,7 milyar dolarlık ihracatı geçmiş durumdayız. Yıl sonu itibarıyla 6,5 milyar doları geride bırakmayı hedefliyoruz. 2025 yılında ise bu rakamın 7 milyar doların üzerine çıkmasını öngörüyoruz.

Dünyada artan rekabet ve pek çok alanda ortaya çıkan teknolojik dönüşüm ihtiyacının farkında olarak, ekonomimizin teknoloji düzeyini yükseltmek için büyük gayret sarf edilmektedir.

2002 yılında yüzde 30,4 olan orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının toplam imalat sanayi ihracatımız içindeki payı 2024 yılı Kasım itibarıyla, yüzde 40,8 seviyesine ulaşmıştır. 2025 yılında bu oranın yüzde 44 seviyesine çıkmasını öngörüyoruz.

Yine Kalkınma Planı hedeflerimiz doğrultusunda 2028 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının toplam imalat sanayi ihracatımız içindeki payını yüzde 50 seviyesine ulaştırmayı hedefledik.

Türk Eximbank, düşük maliyetli kredilerden uluslararası pazarlarda güvence sunan sigorta ve finansman enstrümanlarına kadar geniş bir yelpazede sunduğu çözümlerle 2023 yılında 42 milyar dolar destek sağladı. Bu sayı 2024 yılı Kasım ayı itibarıyla toplam 43,7 milyar dolara ulaşarak ihracatçılarımıza önemli bir güç kaynağı olmuştur. Eximbank’ın verdiği destekler içerisinde yüksek ve orta yüksek teknolojili ihracatın payı ise yüzde 43 seviyesindedir.

Serbest bölgelerimizde 527’si yabancı sermayeli olmak üzere, 2 bin 100 firmada 97 binden fazla istihdam sağlanmaktadır. 2023 yılında 19 serbest bölgemizden 12,7 milyar dolar ihracat gerçekleşmektedir. Yine, yapılan ihracat içinde yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 10,5 seviyesindedir. 2024 yılı Kasım ayı itibarıyla baktığımızda ise serbest bölgelerden gerçekleştirilen ihracat 10,8 milyar dolara ulaşmıştır. Serbest Bölgelerde 3,7 milyar dolar dış ticaret fazlası verildi. İhracatın sürükleyicisi haline gelmiştir. Yine, 11 aylık dönemde İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 151’dir.

Ticaret Bakanlığı olarak bu trendin artarak devam etmesini sağlamak adına serbest bölgelerimizde, Türkiye Yüzyılı hedeflerine uygun olacak bir şekilde, yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik olarak gerek fiziksel gerekse bilişim teknolojileri altyapısının yenilenmesini sağlıyoruz.

Yerli üreticilerimizi haksız rekabetten koruyoruz

Yine Ticaret Bakanlığı olarak ticaret politikası önlem ve politika araçlarını kullanarak, yerli sanayimizi ve üreticimizi haksız rekabete neden olan dampingli ve sübvansiyonlu veya artan ithalata karşı korumak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu kapsamda, binek otomobili ve altın ithalatı başta olmak üzere çelik sektörü, güneş paneli, seramik, polyester gibi sektörlerde yerli üreticilerimizi haksız rekabete karşı korumaya yönelik kararlar alıyoruz. Aldığımız tedbirler sonucunda konvansiyonel araç ithalatı yılın ilk yarısında aylık ortalama 8 bin 498 adet iken, Kasım ayında 5 bin 18 adede düşmüştür. AB-STA dışı ülkelerden gerçekleşen elektrikli otomobil ithalatı ise 2023 yılında 37 bin 723 adet iken, ilk 11 ayda sadece 3 bin 537 adet araç ithalatı olmuştur. Böylece ithalatımızın disipline edilmesi, vatandaşımızın ve üreticilerimizin teknik düzenlemelere uygun güvenli ürünlere ulaşmasını sağlamayı amaçlıyoruz.

Ticaret Bakanlığı olarak ülkemizin menfaatini korumak ve güçlendirmek adına yeşil ve dijital dönüşüm kapsamında ikili çok taraflı ilişkileri güçlendirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu bağlamda, Türk Devletleri Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı ve D-8 bünyesindeki çalışmalarımızı etkin bir şekilde sürdürüyoruz. Çalışmalarımızın sonuçlarını almaya başladık. 2024 yılı Kasım itibarıyla İslam İşbirliği Teşkilatı üyelerine yüzde 6,2, Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerine yüzde 13,1, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerine yüzde 9,1 ve Kuzey Amerika’ya yüzde 9,2 oranında ihracatımız yükselmiştir. Beşinci Türkiye – Afrika Ekonomi ve İş Forumu’nu 2025 yılında gerçekleştirmek üzere hazırlıklarımıza başladık. AB’nin yeşil ve dijital dönüşüm süreçlerini yakından takip ediyor ve Yeşil Mutabakat Eylem Planımızla hem sektörlerimizi hem de kamu kurumlarımızı bu alandaki düzenlemelere hazırlamaya devam ediyoruz. Türkiye ile AB arasındaki ikili ticaret hacmi 2024 yılında yaklaşık yüzde 4 artışla 216 milyar dolar seviyelerine ulaşmıştır.

Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk denetimlerini sürdürüyoruz

Son dönemde Bakanlığımıza ulaşan; et, süt, yumurta gibi ürünlerin ödeme sürelerinde yaşanan gecikmelere ilişkin iddialar üzerine ulusal zincir marketlere yönelik denetim ve incelemeler başlatılmıştır. Ayrıca, çiğ süt üreticisi firmalar, salça fabrikaları ve fındık üreticilerine yönelik de incelemeler yapılmaktadır.

Perakende işletmelerinin korunması ve adil rekabet ortamının sağlanması amacıyla, alışveriş merkezlerine yönelik denetimler gerçekleştirilmektedir. Mevzuata aykırı davranışları tespit edilen alışveriş merkezlerine gerekli idari para cezaları uygulanmaktadır.

Cezaların etkinliğinin artırılması amacıyla düzenlemeler yaptık. Bu kapsamda, fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilen işletmelere 100 bin lira ile 1 milyon lira arasında, stokçuluk yapan işletmelere ise 1 milyon lira ile 12 milyon lira arasında idari para cezası uygulanabilmektedir. Ayrıca, bir takvim yılında 3 defadan fazla stokçuluk cezası alan işletmeler hakkında 6 güne kadar kapatma cezası uygulanması da mümkün hale gelmiştir. Ticaret Bakanlığı olarak 81 ilde piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerini sürdürüyoruz. Bu kapsamda 2024 yılı Aralık ayı itibarıyla toplam 67 bin 111 firma ve 587 bin 126 ürün denetlendi. Ticaret Bakanlığı olarak 2024 yılında, iç ticaret ile tüketicilerin sağlık ve güvenliğinin korunması kapsamında, 81 ilimizde 425 bin 737 işletme denetledik ve 4 milyar 750 milyon liranın üzerinde idari para cezası uyguladık. Ticaret Bakanlığı olarak Merkezi Sicil Kayıt Sisteminin (MERSİS) mobil uygulaması ile tüm tescil işlemlerini kapsayacak şekilde geliştirmeye yönelik çalışmalara devam ediyoruz. Lisanslı depo işletmesi sayısı 2024 yılında 224 işletme ile 309 noktada 12,1 milyon ton kapasiteye ulaştırdık. 2025 yılında lisanslı depo sayısının 230 adete ulaşmasını öngörüyoruz. Elektronik ortamda piyasaya sunulan ürünlerin de denetimlerini hedefleyen “E-Ticarette Ürün Güvenliği Projesi”ni başlattık. İç piyasada oluşan rekabeti bozucu yapı ve davranışlara yönelik adım atmaya 2025 yılında da artırarak devam edeceğiz. 2025 yılında atacağımız adımlar çerçevesinde, rekabetin korunmasına yönelik mevzuat çalışmaları, rekabet ihlalleri için ihbar müessesesi geliştirme çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Piyasa Gözetim ve Denetim Kurumu'nun teşkilatlanmasına yönelik mevzuat çalışmalarını, Tüketici Şikâyet Platformu'nun kurulmasına yönelik çalışmaları, Tüketici hakem heyetlerinin 81 il merkezinde olacak şekilde yapılandırma çalışmalarını 2025 yılında yürütüyor olacağız.

Yine, ticari defterlerin elektronik ortamda tutulabilmesi için Elektronik Defter Sistemi uygulamaya alınması yönünde çalışmalarımızı tamamlayacağız. Haksız ticari uygulamalara karşı kapsamlı ve etkin denetim faaliyetlerini, elektronik defter sisteminin uygulamaya alınması, sebze ve meyve ticaretinde tüm alıcılar için ödeme sürelerinin belirlenmesi yönünde mevzuat çalışmaları ve lisanslı depoculuk sisteminin geliştirilmesi çalışmalarını yürütüyoruz.

Esnaf ve sanatkarlarımız ile kooperatiflerimizin yanındayız

Esnaf ve sanatkârlarımızın ticari kapasitelerini ve bilgi birikimlerini artırmaya yönelik projeler geliştirilmiştir ve bilgi sistemimiz olan ESBİS uygulamaya koyduk. Yine, esnaf ve sanatkarlarımızın e-ticaret ve ülkemiz ihracatına katılmalarını sağlamak amacıyla hayata geçirdiğimiz düzenlemeler ve kolaylıklar ile esnaf ve sanatkarlarımızın ihracata olan ilgisinin arttığını görüyoruz. Nitekim, 2024 yılında 561,8 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, kredilere ilişkin yaptığımız son düzenlemelerle kredi şartlarında da birçok kolaylığı hayata geçiriyoruz. Esnafın kredi alabilmesi için ticari faaliyetine başlangıç süresinden itibaren geçmesi gereken 6 aylık süreyi 3 aya düşürüyoruz.

Kredi ve kefalet kooperatiflerimiz vasıtasıyla verilen esnaf kredilerinin daha önce 3 ay olan azami taksit ödeme vadesini isteğe bağlı olarak 6 aya kadar uzatıyoruz.

Kredilerin geri ödeme vadesinde de önemli bir düzenleme yaparak 36 ay olan toplam kredi geri ödeme süresini genişleterek 48 aya yükseltiyoruz. Öte yandan, kredi verilirken Banka tarafından NACE'ler bazında uygulanan kısıtlama üzerine tekrar çalışma yaparak kredilerin daha fazla NACE'yi kapsayacak şekilde verilmesi yönünde çalışıyoruz. Ayrıca, Ahi Evran-ı Veli Vakfı kurulmasına ilişkin çalışma yapılıyor, kanun taslağı kısa süre içerisinde TBMM gündemine sunulacaktır. Kooperatiflerin

Desteklenmesi Programı (KOOP-DES) kapsamında 2024 yılında 147 kooperatifin 166 projesine yaklaşık 34 milyon lira hibe desteği verdik. Kooperatiflerin mal alımlarında 400 bin liraya, hizmet alımlarında 60 bin liraya, nitelikli personel istihdamında ise bir personel için yıllık 204.000 TL’ye ve iki personel için toplam 408 bin liraya kadar destek sağlıyoruz. Geçmişte yalnızca kadın kooperatiflerine yönelik olan bu destekler, 2024 yılında tüm kooperatiflerin kullanımına açılmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından “Uluslararası Kooperatifler Yılı” olarak ilan edilen 2025 yılının ülkemiz kooperatifçiliği için önemli kazanımların elde edileceği bir yıl olacaktır.

Gümrüklerimizi geliştirerek ticaretimizi daha modern hale getiriyoruz

Ülkemiz jeostratejik konumu dolayısıyla kıtaları birbirine bağlayan bir ticaret koridoru üzerindedir. Dış ticaretimizin kolay ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesinde kilit rol oynayan gümrük kapılarımızda 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde ihracatımızın yüzde 55,7’si denizyoluyla, yüzde 33,1’i karayoluyla, yüzde 9,8’i havayoluyla yapılmıştır. Ülkemiz vergi gelirlerinin yüzde 23,75’i gümrüklerimizde tahsil ettik. Bu oran gümrüklerimizin ülkemiz ekonomisi için ne derece öneme sahip olduğunu gözler önüne koymaktadır. Bu nedenle, gümrüklerimizin fiziksel altyapısını ve teknik kapasitesini hassasiyetle güçlendiriyoruz. Ayrıca, BİLGE Gümrük Platformu ile gümrük uygulamalarımızı tek bir platform çatısı altında birleştirerek, gümrük işlemlerinin kağıtsız ortamda yürütülmesini sağlayacağız. Karşı ülke gümrük uygulamalarına ilişkin güncel bilgilerinin Ticaret Bakanlığı internet sitesi üzerinden ihracatçılarla paylaşılmasına yönelik çalışmalarımıza devam ediyoruz. Yine, gümrük kapılarımızda, basitleştirilmiş gümrük beyanı sürecinde karekod uygulaması çalışmalarımızı, Demiryolu Tek Pencere Sistemi çalışmalarımızı yürütüyoruz. Gümrük ve lojistik süreçlerinin blokzincir altyapısı kullanılarak tüm paydaşlarca elektronik ortamda tek bir ekrandan yürütülebilmesi ve izlenebilmesini sağlayacak İhracat Zinciri Projesi çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ticaret Bakanlığı olarak, makine öğrenmesine dayalı yapay zekâ uygulamalarının da katkısıyla 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde, yürüttüğümüz risk analizi çalışmalarımızla; 3,3 milyar lira tutarında vergi ve teminatın eksik beyan edilmesini engelledik. Yine, Sonradan Kontrol Programımız dahilinde 235 firmanın denetim faaliyetlerine devam ederken, İkincil kontrol çalışmalarımız kapsamında 5 bin 322 firma için işlem tesis ettik ve toplamda 5,9 milyar lira ek tahakkuk ve ceza kararı düzenleyerek Devletimizin gelir kaybının önüne geçtik. Gümrük idarelerinde devlet malı haline gelen eşyanın ekonomiye kazandırılması amacıyla hayata geçirdiğimiz E-ihale sistemi ile kurulduğu günden bugüne kadar yaklaşık 9,2 milyar lira hasılat elde ederek Hazine’ye katkı sağladık. 2024 yılının ilk 11 ayında bu rakam 3,2 milyar liradır.

Kaçakçılıkla mücadelemizi taviz vermeden sürdürüyoruz

2024 yılı kasım ayı itibarıyla uyuşturucu madde ile kaçak ve yasa dışı ticari eşya olmak üzere toplamda 51 milyar TL değerinde kaçak eşya ve narkotik madde ele geçirdik.

Akaryakıt kaçakçılığı ile yürütülen mücadele kapsamında 624 milyon lira kamu kaybını ortaya çıkardık. 456,7 milyon lira değerinde elektronik sigara yakaladık. 3 milyar lira değerinde ve 1,2 tonu aşan altın yakalaması gerçekleştirdik. Tütün ve Tütün Mamulü Kaçakçılığı ile de 107,57 milyon lira değerinde eşyaya el koyarak 88,31 milyon lira kamu zararını önlendik. 2025 yılında da kaçakçılıkla mücadelemizi kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz.

Bu yazının başlığı yazardan bağımsız editoryal olarak hazırlanmıştır.