Depremle birlikte DASK gerçeğini de hatırladık
11 ili ve milyonlarca vatandaşımızı etkileyen deprem felaketinin ardından yıkılan ve hasar gören konutların durumu da merak konusu oldu. Özellikle zararın nasıl karşılanacağı ve sigorta ödemeleri vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Öte yandan, bölgedeki 2 milyon 150 bin civarındaki konutun 1 milyon 129 bin DASK poliçesi bulunuyor. Metrekare üzerinden belirlenen poliçe değeri her yıl yenilenirken, 2022’de yapılan düzenlemeyle d için konuta ödenecek tavan fiyat 640 bin lira olarak belirlendi.
Asrın felaketi olarak tanımlanan Kahramanmaraş merkezli iki deprem, birçok tedbirin yanında bu tarz felaketlere karşı yapılan sigorta yaptırmanın önemini bir kez daha hatırlattı. Depremin yıkımının ardından birçok kişi binalarının durumunu merak ederken, bunların başında depreme karşı yapılan zorunlu sigortası oldu. 1999 Depremi’nin yaşattığı yıkımın ardından 2000 yılında kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), vatandaşlara zorunlu deprem sigortası edindirme, uygulama ve yönetiminden sorumlu bir kuruluş olarak yeniden önem kazandı. Çünkü deprem sigortası sayesinde konutun zararı belli bir oranda karşılanıyor. DASK verilerine göre ise 11 ili kapsayan bölgede 2 milyon 150 bin konut bulunuyor ve bunun sadece 1,2 milyonunda DASK olduğunu görüyoruz. Başka bir ifadeyle, konutların yüzde 51,5’i sigortasızdı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca depremden etkilenen bölgelerde yürütülen hasar tespit çalışmaları kapsamında şu ana kadar 387 bin 346 binada yer alan 1 milyon 856 bin 864 bağımsız birimde hasar tespit çalışması yapıldı. Yürütülen çalışmalar kapsamında 50 bin 576 binada yer alan 224 bin 923 bağımsız birimin acil yıkılması gereken, ağır hasarlı ve yıkık olduğu tespit edildi.
Yüzde 64 DASK oranıyla Gaziantep ilk sırada
Söz konusu rakam, iki konuttan birinin ağır, orta veya hafif hasarlı olduğunu gösteriyor. Bu veriler bile ülkemizde deprem bilincinin yeterince gelişmemesi yanında, ona karşı maddi önlemlerin bile yetersiz olduğu söylenebilir. Şehirler açısından incelendiğinde, en yüksek sigortalılık oranı, yüzde 64 ile Gaziantep’te bulunuyor. Ardından sırasıyla yüzde 59,6 ile Kilis ikinci ve yüzde 54,6 ile Mersin üçüncü sırada yer alıyor. Yüzde 53,7 ile Kahramanmaraş dördüncü, yüzde 52,9 ile Şanlıurfa beşinci sırada. Deprem sigortasının en az oranda yaptırıldığı il ise yüzde 34 ile Diyarbakır olarak görülüyor. DASK için depremin ardından 215 bin adet hasar duyurusunda bulunulurken, sürecin tamamlanması ardından bu sayının 600 bini bulması bekleniyor. 2000 yılından bugüne DASK için açılan dosyaların toplamı ise sadece 115 bin adet.
Ülke çapında poliçe başvurusu yüzde 112 arttı
Depremin ardından yaşananlar ise Türkiye çapında afetlere karşı sigorta yaptırma bilincinin biraz da olsa arttığını gösteriyor. Yaralar sarılıp, hayat normale dönünce unutulur mu bilinmez ama DASK açıklamasına göre iller bazında poliçe üretimi şubatta yüzde 112 oranında artmış durumda. Bu depremden dersler çıkarmanın yanında, herkesin üzerine düşen görevi yerine getirmesi ve özellikle vatandaşların bireysel önlemlerini almaları gerekiyor. İşte bunların başında da zorunlu deprem sigortası geliyor.
Konutun sigorta değeri nasıl hesaplanıyor?
Sürecin nasıl işlediğine gelince. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı poliçe değerini metrekare üzerinden her yıl yeniden belirliyor. Söz konusu rakam, betonarme yapıda 3 bin 16 TL, diğer yapılar kategorisindeyse 2 bin 80 TL olarak belirlendi. Ücret ve metrekare değeri çarpılarak deprem sigortası bedeli kolayca hesaplanabiliyor. Örneğin 100 metrekare bir daire için, hak sahipleri yaklaşık 300 bin liralık tazminat alabilecek. Ancak tam tutar için DASK’ın resmi internet sitesindeki poliçe hesaplama bölümü ziyaret edilebilir. Zira bu sayfada, konutunuzun ili, ilçesi, mahallesi ve bulunduğu konuma göre net rakam ortaya konulabiliyor. Öte yandan, 2022 yılının kasım ayında yapılan son değişiklik ile DASK tarafından yapılan zorunlu deprem sigortasında tazminat miktarı konutun değeri ne olursa olsun 640 bin TL olarak belirlendi.