Dijital para kalkınma planında

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan ve 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı, Resmi Gazete’de yayımlandı. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen plan, uzun vadeli bir perspektifle Türkiye’nin kalkınma vizyonunu ortaya koyarak, milletin temel değerlerini ve beklentilerini karşılamak, ülkenin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkın refahını artırmak için temel yol haritası olacak. 15 yıllık bir perspektifin ilk 5 yıllık dilimi olarak tasarlanmış olan 11. Kalkınma Planı, her alanda topyekun bir değişim ve atılımın başlatılarak, uzun vadeli bir perspektifte kesintisiz bir şekilde kararlıkla uygulanmasını öngörüyor. Plan döneminde; ekonominin yapısı, uzun vadede istikrarı ve sürdürülebilirliği sağlayacak şekilde dönüşüme tabi tutularak, eğitim hamlesiyle beşeri sermayenin, milli teknoloji hamlesiyle teknoloji ve yenilik kabiliyetinin artırılması hedefleniyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin hazırladığı ilk kalkınma planı olma özelliği taşıyan planın takibi ve değerlendirilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı koordinasyonunda etkin bir izleme ve değerlendirme mekanizması kurulacak. Bu mekanizma aracılığıyla her yıl Cumhurbaşkanı’na rapor sunulacak.

Enflasyon kalıcı olarak tek hanelerde tutulacak

845 başlık, 5 bölüm ve 208 sayfadan oluşan plana göre, 2023’te gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) 1 trilyon 80 milyar dolara, kişi başına milli gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi, ihracatın 226,6 milyar dolara çıkartılması amaçlanıyor. Söz konusu dönemde işsizlik oranının yüzde 9,9’a düşürülmesi ve 4,3 milyon ilave istihdam yaratılması gerçekleştirilmesi düşünülen hedefler arasında yer alıyor. Enflasyon oranının kalıcı bir biçimde düşük ve tek haneli rakamlara indirilmesi de amaç olarak belirlenirken, plan dönemi sonunda enflasyonun yüzde 5’e düşürülmesi, büyüme oranı açısından dönem ortalamasının yüzde 4,3 olması öngörülüyor.

2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı’nda mali piyasalara ilişkin hedeflere de yer verildi. Hedefler arasında, blok zincir tabanlı dijital merkez bankası parası dikkat çekiyor.

Plan döneminde, İstanbul’un cazip bir küresel finans merkezi olma hedefini destekleyen, kurumsal yapısı güçlü bir finansal sektörün oluşturulması amaçlandı. Bunun için finansal aktörlerin reel sektörün finansmanındaki etkinliği artırılacak ve sektörün sermaye piyasasından ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) gözetimindeki banka dışı finansal kuruluşlardan fon kullanması özendirilecek.

Kobi varlık kiralama şirketi kurulacak

İpotek Finansmanı Kuruluşunun (İFK) ihraç limiti, sermayesinden bağımsız hale getirilecek ve İFK’nin ihraç maliyetlerini azaltmaya yönelik SPK kurul ücreti ve Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketi saklama ücreti gibi işlem maliyetlerinde indirimler yapılacak. İFK tarafından ihraç edilecek menkul kıymetler, repo gibi likidite sağlama amaçlı işlemlere konu edilebilecek.

Banka bilançolarındaki varlıkların seküritizasyonu teşvik edilecek. KOBİ varlık kiralama şirketi kurularak kira sertifikası ihracı yapılacak ve ihraç masraflarında destek sağlanacak. Blok zincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacak. Fintek ekosisteminin Türkiye’de gelişmesine yönelik yol haritası oluşturulacak ve uygulamaya dair koordinasyon tek bir kamu kurumu tarafından sağlanacak.

Halka açılmaya vergi teşviki

Borsa İstanbul Anonim Şirketi Özel Pazar şirketlerine yapılan yatırımlar, belirli bir orana kadar, yatırım yapan şirketlerin dönem kazancından düşülecek. Aracı kurumların proje finansman fonu kurarak projeye dayalı menkul kıymet ihraç edebilmesine yönelik mevzuat düzenlemesi yapılacak. Finans kesimi dışındaki tahsili gecikmiş alacakların varlık yönetim şirketlerine devredilebilmesi sağlanacak. Şirketlerin halka açılmasına destek olacak vergisel teşvikler sağlanacak. Kamusal ve özel nitelikli varlık ve projelere dayalı, ortaklık temelli menkul kıymet enstrümanları geliştirilecek. Yenilikçi projelerin finansmanı için kitle fonlaması gibi modern ve yeni nesil finansman modelleri sermaye piyasalarına kazandırılacak. Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinin finansmanında kredi piyasalarının yanı sıra sermaye piyasaları da araç olarak kullanılacak. Finansal piyasalara ilişkin düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar düzenleme ve denetleme etkinliğini artırmak üzere Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu çatısı altında toplanacak. Merkezi bir veri tabanı yoluyla kredi başvurularında talep edilen belge ve bilgilerin doğrudan temini sağlanacak. Elektronik çek ve bono sistemi kurulacak.

Referans faizler oluşturulacak

Türkiye’nin 2019-2023 yılları arasında uluslararası alanda rekabet gücü kazanması, ekonomik ve sosyal kalkınmasını sağlaması amacıyla hazırlanan 11. Kalkınma Planı’na göre yatırımlar, ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde yüksek faizin olumsuz bir etkiye sahip olması nedeniyle plan döneminde yatırımcıların katlandıkları finansman maliyetlerinin düşük seviyede istikrar kazanmasını sağlayacak bir faiz politikası oluşturulması temel önceliklerden birisini oluşturacak. Türk lirası cinsi varlıkların faiz riskinden korunmasında ve değişken faizli enstrümanların fiyatlamasında kullanılabilecek referans faizler oluşturulacak.

Uluslararası ticaret sisteminde kabul görecek alternatif para ve ödeme sistemleri geliştirilmesi amacıyla ülke iş birlikleri tesis edilecek ve çalışmalar sürdürülecek. Takas ticaretinde kullanılacak Avrupa Ödeme Sistemi yapısı incelenerek Türkiye’de de benzer bir yapının kullanıma açılması sağlanacak.

Alternatif küresel rezerv kurulacak

Raporda küresel ekonomik durum, değişen üretim ve hizmet sunum biçimleri, küresel demografik değişiklikler ayrıntılı biçimde ele alındı. Küresel rezerv para alternatifi oluşturmaya yönelik ülke işbirlikleri oluşturulması ve söz konusu ülke merkez bankalarının ortak çalışma yürütmesinin sağlanması hedefi 11. Kalkınma Planı’nda yerini aldı. Buna göre, ikili anlaşmalar yoluyla yerel para cinslerinden ticaret imkanları artırılacak. Finansal sistemde Düzenleme Deney Alanı ve Endüstri Deney Alanı oluşturulacak, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği, İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü kurulacak. Tamamlayıcı sağlık sigortasını geliştirmeye yönelik grup poliçeleri için işverene avantajlar sağlanacak, çalışanlara pay edindirme programları tanımlanacak, Türkiye Reasürans Havuzu faaliyete geçirilecek.

• 11. Kalkınma planı'nda yer alan başlık sayısı: 845

• Faizsiz finans alanında bütüncül veri raporlama altyapısı oluşturulacak, ülke kaynaklarının yurt dışına akışının önüne geçilmesi için “Katılım Reasürans Fonu” kurulacak.

Emtia murabahası işlemlerinin yurt içinde gerçekleştirilebilmesi için kira sertifikasına, elektronik ürün senedine veya hisse senedi portföyüne dayalı platformların oluşturulması sağlanacak.