Dünya ekonomisi: Krizle yüzleşmek

Arşiv.
Arşiv.

Küresel ekonomi, 1970’lerden bu yana yaşanan en büyük enerji kriziyle karşı karşıya. Enerji şoku, enflasyonu uzun yıllardır görülmeyen seviyelere çıkardı. Dünyada enflasyon yükselirken, ekonomik büyüme yavaşlıyor. Son yayınlanan OECD Ekonomik Görünüm raporunda, dünya ekonomisinin 2023’te yüzde 2,2’ye düşeceği ve 2024’te ise yüzde 2,7’ye yükselmesi tahmin ediliyor.

Prof. Dr. Kadir Tuna.
Prof. Dr. Kadir Tuna.

Asya bölgesinin, 2023 ve 2024’te büyümenin lokomotifi olması beklenirken, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika’da daha düşük büyüme bekleniyor. Dünya ekonomisinin karşı karşıya kaldığı mevcut koşullar yeni sorunları ortaya çıkardı. Fiyatlardaki beklenmedik artışın bir sonucu olarak, birçok ülkede reel ücretler ve satın alma gücü düşüyor. Eğer enflasyon kontrol altına alınmazsa, tablo daha da kötüleşecektir. Bu nedenle, enflasyonla mücadele dünyanın en önemli politika önceliği olmalıdır. Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları, enflasyonu kontrol altına almak ve kendi ekonomilerindeki enflasyon beklentilerini sabitlemek için adımlar atıyor. Bu adımlar olumsuz sonuçlar vermeye başlıyor. Örneğin Brezilya’da merkez bankası hızlı hareket etti ve son aylarda enflasyon düşmeye başladı. Amerika Birleşik Devletleri’nde, son veriler de enflasyonla mücadelede bir miktar ilerleme olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte, artan fiyatlar ile mücadelede maliye politikasının para politikası ile birlikte çalışması da önemlidir. Enflasyonist baskıları artıran mali tercihler, enflasyonu kontrol altına almak için daha da yüksek politika faiz oranlarıyla sonuçlanıyor. Hükümetler, yüksek enerji ve gıda fiyatlarından kaynaklanan ekonomik sıkıntıyı hafifletmek için fiyat tavanları, fiyat ve gelir sübvansiyonları ve indirimli vergiler dâhil olmak üzere çok şey yaptı. Bununla birlikte, enerji fiyatlarının bir süre daha yüksek ve dalgalı kalması muhtemel olduğundan, fiyatları düşük tutmaya yönelik hedefsiz önlemler giderek karşılanamaz hale gelecek ve gerekli enerji tasarruflarını caydırabilir.

2024 kişi önemli riskler taşıyor

Avrupa, doğal gaz rezervlerini yenilemek ve talebi azaltmak için uzun bir yol kat etti, ancak Kuzey Yarımküre’de bu kış kesinlikle zorlu geçecek. 2023-2024 kışında durum daha da karmaşık olabilir. Çünkü gaz rezervlerini yenilemek gelecek yıl daha zor olabilir. Daha yüksek gaz fiyatları veya doğrudan gaz tedarik kesintileri, 2023 ve 2024’te Avrupa’da ve dünyada önemli ölçüde daha zayıf büyüme ve daha yüksek enflasyon anlamına gelecektir.

Artan faiz oranları da birçok zorluk ve risk doğuracaktır

Borç geri ödemesi, değişken oranlı borç yükümlülükleri olan veya yeni borç alırken firmalar, hükümetler ve hane halkı için daha pahalı olacaktır. Özellikle zaten borç sıkıntısı içinde olan ve şimdi sıkılaşan mali koşullarla karşı karşıya olan düşük gelirli ülkeler konusunda riskler var. Bu ülkelerin birçoğunda ve gelişmekte olan piyasalarda ABD doları karşısında para biriminin değer kaybetmesi bu riskleri artırıyor.

Yazının devamı Z Raporu 44. Sayısında