Dünya pandemiye rağmen silahlanmaya devam etti
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) tarafından her yıl açıklanan rapora göre, 2020 yılında toplam küresel askeri harcamalar yüzde 2,6 artışla 1 trilyon 981 milyar dolara yükseldi. En çok askeri harcama yapan ABD, Çin, Hindistan, Rusya ve Birleşik Krallık 2020 itibarıyla toplam askeri harcamaların yüzde 62’sını tek başlarına gerçekleştirirken, küresel anlamda askeri harcamalar küresel GSYİH’nın yüzde 2,4’üne ulaştı. 2019’da yüzde 2,2 olan bu oran, dünyada pandemiye rağmen askeri harcamaların hız kesmeden sürdüğünü gösteriyor.
SIPRI tarafından askeri harcamalar alanında yayınlanan 2020 raporuna göre dünyada silahlanma pandemi koşullarına rağmen devam ediyor. Güney Amerika, Ortadoğu ve OPEC ülkeleri yanı sıra Türkiye’de de askeri harcamalar azalırken, dünyanın geri kalan bölgelerinde askeri harcamalar artışını sürdürerek 2 trilyon dolar seviyesine ulaştı.
ABD üç yıldır liderliği kaptırmıyor
2020’de ABD’nin askeri harcamaları, 2019’a göre yüzde 4,4 artışla 778 milyar dolara ulaştı. Dünyanın en fazla askeri harcamasını gerçekleştiren ülke olan ABD, 2020’deki toplam askeri harcamaların yüzde 39’unu tek başına gerçekleştirdi. Art arda üçüncü kez en yüksek harcamayı gerçekleştiren ABD’de bu artış eğilimi özellikle ar-ge, büyük ölçekli silah ve nükleer cephaneliğin modernizasyonuna odaklanıyor.
ABD’nin ardından en fazla askeri harcamayı gerçekleştiren Çin, 2020’de 252 milyar dolar ile son 10 yılda harcamalarını yüzde 76 arttırması ile dikkat çekiyor. Rusya’nın askeri harcamaları ise 2020’de yüzde 2,5 artarak 61,7 milyar dolara ulaştı ve üst üste ikinci büyüme yılını gerçekleştirdi.
2020’de askeri harcama artışı NATO ülkeleri genelinde de devam etti. Buna göre 12 NATO ülkesi GSYİH’larının yüzde 2’si düzeyinde ordularına takviye yapmaya devam etti. Dünyanın en fazla askeri harcama yapan 8. ülkesi olan Fransa, 2009’dan bu yana ilk kez yüzde 2 barajını geçti. Yüzde 2,9 artışla toplam 59,2 milyar dolarlık askeri harcama ile Birleşik Krallık ise 2020’de en fazla harcama yapan beşinci ülke oldu.
Almanya harcamalarını yüzde 5,2 artırarak 52,8 milyar dolara yükseltirken 2020’deki en büyük yedinci askeri harcama yapan ülke oldu. Almanya’nın askeri harcamaları da son on yıllık süreçte yüzde 28 artış gösterdi.
Asya ve Okyanusya bölgesinde ise Çin’in yanı sıra Hindistan (72.9 milyar dolar), Japonya (49.1 milyar dolar), Güney Kore (45.7 milyar dolar) ve Avustralya (27.5 milyar dolar) en fazla askeri harcama yapan ülkeler oldu.
- ABD askeri harcamaları: 778 milyar dolar
- ABD askeri harcamaların GSYİH'ye oranı: %1.5
- Ortadoğu askeri harcamaları: 143 milyar
Türkiye 16. Sırada
Türkiye 2020’de 17,7 milyar dolar askeri harcama ile 16. sırada yer aldı. Buna göre askeri harcamalar yüzde 5 düşüş ile bir sıra geriledi. Tüm dünyada askeri harcamaların yüzde 0,9’unu gerçekleştiren Türkiye’nin bu harcamalarının, GSYİH içerisindeki payı ise yüzde 2.8 olarak gerçekleşti.
Türkiye 2020’de askeri harcamalarını düşürürken, savunma sanayine yatırımlarını ise son hızıyla sürdürüyor. Buna göre yılın ilk 4 ayında savunma ve havacılık ihracatı 1 milyar doları aştı. Türkiye’nin ihracatında ilk sırayı ise 386,1 milyon dolar ile ABD aldı. Savunma ve havacılık ürünleri ihracatında ABD’yi ise 117 milyon dolar ile Azerbaycan takip etti. Buna göre Azerbaycan’a yapılan ihracat geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 1234 artış gösterdi.
- Türkiye askeri harcamaların GSYİH'ye oranı: %2.8
- Türkiye'nin savunma sanayi büyüklüğü(2020): 11 milyar dolar
- Türkiye'nin silah ihraç eden ülkeler içerisindeki sırası: 13
İthal eden ülkeden, ihraç eden ülkeye
Savunma sanayi alanında son 10 yılda yaptığı hamleler ile Türkiye silah ithal eden ülkeden silah ihraç eden ülkeye dönüştü. Bu dönemde patlama gerçekleştiren savunma sanayi ile 2010’da ilk 100 küresel savunma şirketi listesinde bir şirket varken, şu anda aynı listede 7 Türk şirketi bulunuyor ve bu sayı İsrail, Rusya, İsveç ve Japonya’nın toplamından daha fazla.
Türkiye’nin 2015’ten 2019’a silah ithalatındaki payı, önceki beş yıllık döneme göre yüzde 48 azaldı. Ayrıca askeri donanımın yüzde 70’ini ithal edilirken bu oran yüzde 30’a geriledi. Türk silah endüstrisi 2002’de 1 milyar dolar hacme sahipken, 2020’ye geldiğimizde bu rakam 11 milyar dolara yükseldi ve bunun 3 milyar dolarından fazlasını ihracat oluşturdu.
Yaşanan son gelişmeler Türkiye’yi 14. en büyük küresel savunma ihracatçısı yaparken, toplam savunma proje yatırımları da 60 milyar dolara ulaştı. Üstelik Türkiye, silahlı insansız hava araçları üreten 22 devletten birisi haline geldi.