Geri dönüştürülmüş telefon ekranları
Bolu'da 2020 yılında Esra ve Selman Erbay çiftinin kurduğu Ceronimo firması, eski cep telefonu ekranlarını geri dönüştürerek yeniden kullanılabilir hale getiriyor. Yoğun araştırmalar sonucu yazılım ve cep telefonu ekranları üzerine iki proje geliştiren firma, kırıldığı ya da hasar gördüğü için cep telefonlarından çıkarılan ekranları toplayarak, sağlam kısımlarını birleştirip yeni ekranlar üretiyor. Avrupa başta olmak üzere Hong Kong’a da ihracat yapan firmanın sıradaki hedefi ise ABD.
Bolu Teknokent'te faaliyet gösteren teknoloji firması, eski ve hasarlı cep telefonlarının ekranlarını geri dönüştürerek yurt dışına gönderiyor. Firmanın Yönetim Kurulu Başkanı Esra Erbay: “Bazı ülkeler elektronik hurdalarını toprağın altına gömerken, bazıları da başka ülkelere sevk etmenin yollarını arıyor. Ülkemizde bu ekranların toplanarak bizim gibi tesislerde işlenmesi, ülke ekonomisi için büyük bir katkı sağlıyor” diyor. Avrupa'da Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organization-WIPO) Türkiye'de Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil alan firma, 300 kadar cep telefonu modelinin ekranını geri dönüştürerek ihraç ediyor ve yıllık 500 bin dolarlık katma değer sağlıyor.
Bünyesinde 15 kişiyi istihdam eden firmanın yönetim kurulu başkanı Erbay, ürettikleri ekranların yaklaşık yüzde 90’ını yurt dışına gönderdiklerini söylüyor. Erbay, “İhracat yaptığımız ülkelerin başında Hong Kong geliyor. Aynı zamanda Çin’de bir üretim ofisimiz ve Avrupa’da da bir lojistik merkezimiz var” dedi. Erbay, geri dönüşüm sürecinin aşamalarını şu sözlerle özetliyor; “Kırık ekranlar toplandıktan sonra bize geliyor. Ekranına göre değişiyor ama kimisi 11, kimisi daha az ya da çok katmandan oluşuyor. Bu katmanların içinde katma değeri en yüksek olan LCD kısmını alıyoruz. Orijinal olan kısmı aslında burası. Bunun üzerine yarı mamuller ekleyip üretim bandına sokarak yeniden cep telefonu ekranı yapıyoruz. Son tüketiciye ya bayilerimiz aracılığıyla ulaştırıyor ya da büyük bir kısmını ihraç ediyoruz. Türkiye'de kurulan cep telefonu yenileme merkezleri ile de çalışıyor, bu firmaların değiştirdikleri ekranların orijinal olması için de ürün temin ediyoruz.”