Hem güvenlik hem istihdam
Son yıllarda özel güvenlik sektörü, hem dünyada hem de ülkemizde hızlı bir büyüme gösteriyor. global özel güvenlik endüstrisinin çapı 80 milyar dolar düzeyindeyken, sektörün Türkiye’deki büyüklüğü 12 milyar lirayı buluyor. bu rakam, büyük bir istihdam potansiyeli anlamına da geliyor.
1960’lı yıllarda ülkemizde başlayan özel güvenlik sistemi büyük bir sektör haline gelerek hayatımızda geniş bir yer tutmaya başladı. Özel güvenlik, polis ve jandarmanın yanında yardımcı ve tamamlayıcı bir unsur olarak yer alıyor. Ülkemizde, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 2004 yılında çıkarılmasıyla birlikte özel güvenlik şirketlerinin kurulmasında ve özel güvenlik hizmetlerinde ciddi bir artış meydana geldi. Her geçen yıl biraz daha büyüyen özel güvenlik sektörü, bu alanda duyulan ihtiyaçtan dolayı silahlı özel güvenlik ve silahsız özel güvenlik görevlisi alım sayısı da artış gösterdi.
Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 2004 yılında çıkarılmasıyla birlikte resmiyet kazanan özel güvenlik sektörü hızla büyüdü. Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı verilerine göre, faaliyet izni verilen 1440 özel güvenlik şirketi ve 448 özel güvenlik eğitim kurumu bulunuyor. Türkiye’de 2004-2019 yılları arasında özel güvenlik şirketi sayısı 91 kat, eğitim kurumu sayısı 19 kat, faal özel güvenlik görevlisi sayısı ise 14 kat arttı.
Özel güvenlik görevlilerinin sayısı polis istihdamını geçti
Küreselleşen dünyada toplumun temel gereksinimlerinden biri olan güvenlik ihtiyacı katlanarak artıyor. Hızla gelişmekte olan altyapı, müşteri güvenliği ile işletme, sokak, bina, tesis ve kişi güvenliği hizmetlerindeki tüm alanlarda faaliyet gösteren uzmanlaşmış şirketlere ve nitelikli personele ihtiyaç duyuluyor. Bu doğrultuda özel güvenlik şirketlerinin sayısı da giderek artıyor. Bugün özel güvenlik endüstrisi tüm dünyada hızla büyüyor. Türkiye’de ise özel güvenlik görevlisi istihdamı, polis istihdamından daha hızlı artıyor. Özellikle de Türkiye’de genç işsiz sayısının yükselişde olması nedeniyle eğitim gördüğü alanda iş bulamayan gençler son çare olarak özel güvenlik şirketlerinin kapısını çalıyor. Emniyet teşkilatı mensubu 293 bin 902 kişi bulunurken özel güvenlik hizmetlerinde çalışan özel güvenlik görevlisi sayısı, emniyet teşkilatı mensubu sayısını geçerek 319 bin 760’a ulaştı. Sertifika alıp aktif olarak özel güvenlik sektöründe çalışmayan ve kimlik yenilemeyenler bu sayıya dahil edildiğinde 946 bin 357’si silahlı, 610 bin 208’i silahsız olmak üzere 1 milyon 556 bin 250 sertifikalı güvenlik görevlisi bulunuyor.
Türkiye, özel güvenlik sektöründe istihdam açısından Avrupa’da ikinci sırada yer alıyor. Ülkemizde özel güvenlik görevlilerine verilen silahlı temel eğitim süresi 120 saat, silahsız temel eğitim süresi ise 100 saat. Özel güvenlik görevlilerine verilen eğitim ile Türkiye; Fransa, Portekiz, Almanya, İngiltere ve Polonya gibi Avrupa ülkelerini geride bırakıyor.
Özel güvenlik görevlilerinin denetimi nasıl sağlanıyor?
Polislik eğitimi gerektirmeyen nöbet, devriye hizmeti, konser, spor müsabakaları ve benzeri sosyal etkinliklerde güvenlik tedbirleri alan ve AVM gibi yerlerin korunmasını sağlayan özel güvenlik hizmetleri, çok sayıda kişinin istihdam edildiği sektör olarak öne çıkıyor. Türkiye genelinde 1440 özel güvenlik şirketi, 448 özel güvenlik eğitim kurumu, 297 kişi koruması ve 270 alarm izleme merkezi, faaliyetlerini sürdürürken, 101 bin 204 yere de özel güvenlik izni verildi. Ayrıca silahlı özel güvenlik görevlileri, 47 bin 360 kısa, 5 bin 199 uzun namlulu silah ile hizmet veriyor.
Özel güvenlik firmaları kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyette kolluk kuvvetlerine, devletin çizdiği çerçevede destek vermek ile yükümlü. Sektördeki şirket, eğitim kurumu, alarm izleme merkezi gibi kurumlar, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında, İçişleri Bakanlığı ve Valilikler tarafından denetleniyor. Özel güvenlik firmalarının İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan denetlemeleri sorumluluk sahaları doğrultusunda Emniyet Genel Müdürlüğü veya Jandarma Komutanlığı tarafından gerçekleştiriliyor. Valilik denetlemeleri ise sorumluluk sahaları doğrultusunda İl Emniyet Müdürlükleri veya Jandarma Komutanlıkları tarafından yapılıyor.
Özel güvenlikte eğitim
Ülkemizde özel güvenlik görevlilerine olan ihtiyacın artmasıyla birlikte üniversite koşullarında eğitim sunan özel güvenlik okulları hızla artıyor. Özel güvenlik eğitimi veren şirket ve eğitim kurumlarından başka Türkiye’de bulunan üniversiteler de sektörün ihtiyacını görerek daha nitelikli personel yetiştirmek amacıyla, ‘Savunma ve Güvenlik’ ve ‘Özel Koruma ve Güvenlik’ programları isimleriyle iki yıllık bölümlerde eğitim veriyor.
İlk olarak İstanbul Üniversitesinde ‘Savunma ve Güvenlik Bölümü’ açılarak 2002-2003 eğitim öğretim döneminde eğitime başladı. 2009 yılında ismi değiştirilerek ‘Özel Güvenlik ve Koruma’ adıyla, özel güvenlik personelini yükseköğretim düzeyinde ilk yetiştiren eğitim programı oldu. Üniversite yönetimi bu programın açılma nedenini ise; güvenlik ihtiyacının giderek artması, çalışma alanlarının çeşitlenmesi ve bu ihtiyaca cevap verecek eğitimli personelin bulunmaması, olarak belirtiyor. Türkiye’de İstanbul Üniversitesinden sonra 14 üniversite daha bünyesinde Özel Güvenlik ve Koruma programı açtı.