Küresel ekonomi, yüksek enflasyon, düşük büyüme sarmalına girdi

Prof. Dr. Kadir Tuna.
Prof. Dr. Kadir Tuna.

Küresel ekonomi 2023 yılının ilk yarısında beklenenden daha dirençli çıktı ancak büyüme görünümü zayıf kalmaya devam ediyor. Para politikasının giderek daha görünür hale gelmesi ve Çin'de beklenenden daha zayıf bir toparlanmanın yaşanmasıyla birlikte, 2024 yılında küresel büyümenin 2023'e göre daha düşük olması öngörülüyor. Manşet enflasyon düşerken, çekirdek enflasyon hizmetler sektörü kaynaklı ve göreceli olarak hâlâ istikrarlı olmaya devam ediyor. Enflasyon beklenenden daha kalıcı olmaya devam edebilir; enerji ve gıda piyasalarında daha fazla aksaklık yaşanması hâlâ mümkün. Çin’deki daha sert bir yavaşlama dünya ekonomisinde daha düşük büyümeye neden olacaktır.

Küresel büyümenin zayıf kalması bekleniyor

OECD tahminlerine göre dünya ekonomisinin 2023’te yüzde 3,0, 2024’'te ise yüzde 2,7 büyümesi bekleniyor. 2023-24’te küresel büyümenin orantısız bir payının, 2023'teki beklenenden zayıf toparlanmaya rağmen Asya’dan gelmesi bekleniyor.

Manşet enflasyon düşüyor ancak çekirdek enflasyon kalıcı olmaya devam ediyor

2023’ün ilk yarısında gıda ve enerji fiyatlarındaki düşüş nedeniyle manşet enflasyon birçok ülkede düşmeye devam etti. Ancak çekirdek enflasyon (en değişken bileşenler olan enerji ve gıdayı hariç tutan enflasyon) önemli ölçüde yavaşlamadı. Çekirdek enflasyon, merkez bankalarının hedeflerinin oldukça üzerinde seyrediyor. Önemli bir risk, enflasyonun beklenenden daha kalıcı olmaya devam etmesidir; bu da faiz oranlarının daha da sıkılaştırılması veya daha uzun süre yüksek kalması gerektiği anlamına gelebilir.

Para politikasında sıkılaştırma devam ediyor

Para politikasında sıkılaştırma adımları birçok ekonomide devam ediyor. Politika faizlerindeki hızlı artışın yanı sıra yeni kurumsal kredi ve yeni konut kredisi faiz oranları da yükseldi. Artan borçlanma maliyetleri hane halkı ve firmalar için sıkıntı verici olsa da, yüksek borçlanma maliyetleri yoluyla hane halkı ve firmaların talebini azaltmak, para politikasının normal olarak etki gösterdiği standart bir kanaldır.

Hükümetler neler yapabilir?

Birincisi, para politikasının kısıtlayıcı kalması gerekiyor. Enflasyonla mücadele etmek için, altta yatan enflasyonist baskıların kalıcı olarak azaldığına dair açık işaretler oluşana kadar para politikası kısıtlayıcı kalabilir. İkincisi, maliye politikasının gelecekteki harcama baskılarına hazırlıklı olması gerekiyor. Hükümetler, yaşlanan nüfus, savunma, iklim değişikliği ve artan borç yükleriyle ilgili gelecekte artan harcama ihtiyaçlarını tanıyan ve bunlara yanıt veren güvenilir orta vadeli mali planlar tasarlaması ve uygulaması gerekebilir. Üçüncüsü, ticaret kısıtlamalarının azaltılması üretkenliği ve büyümeyi artıracaktır. Ticari entegrasyonun devam etmesi gerekiyor. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan piyasa ekonomileri için uzun vadeli refahın önemli bir kaynağıdır. Ekonomik güvenliğe ilişkin endişeler, hükümetlerin, özellikle hizmet sektörlerinde, ticaret engellerinin azaltılmasına yönelik fırsatlardan yararlanmasını engellememelidir.