Özel statüsü kaldırılan Keşmir’de tedirginlik devam ediyor

Shurıah Nıazı-Hintli gazeteci.
Shurıah Nıazı-Hintli gazeteci.

Hindistan Hükümeti 5 Ağustos’ta yaptığı bir dizi anayasa değişikliği ile çalkantılı Himalaya eyaleti Cemmu ve Keşmir’in özerklik statüsünü kaldırdı. Hükümet Hint Anayasası’nın 370’inci maddesi uyarınca söz konusu eyaletin özel statüsünü kaldırmadan önce Keşmir’deki tüm iletişim hatlarını kesip siyasi liderleri ev hapsine alarak vadiyi fiili olarak tecrit altına almıştı.

Söz konusu 370’inci madde, Cemmu ve Keşmir’e kendi anayasasını yapmasına izin vererek, Hindistan Parlamentosu’nun eyalet ile ilgili yasama yetkilerini kısıtlıyordu. Şimdi ise Hindistan anayasasındaki her hüküm Cemmu ve Keşmir için de bağlayıcı olacak. Aynı madde uyarınca yapılan yasalar, yabancıların Cemmu ve Keşmir’de mülk satın almalarını yasaklarken, şu anda yabancıların eyalette mülk satın alabilmesinin önü açılmış oldu. Cemmu ve Keşmir’in önde gelen siyasileri, hükümetin 370’inci maddeyle ilgili hamlesini kınadı. Kararı “Hint demokrasisinin en kara günü” olarak yorumlayan eyaletin eski başbakanı Mehbooba Mufti, Hindistan hükümetinin Keşmir halkının elinden her şeyini aldığını söyledi. Yine eski başbakanlardan Ömer Abdullah, söz konusu eylemin tek taraflı olduğunu ve hükümetin Cemmu ve Keşmir halkının 1947’de Hindistan’a katılarak ülkeye gösterdiği güvene ihanet ettiğini ifade etti.

Öte yandan, Pakistan Başbakanı İmran Han, uluslararası topluma kuşatma altındaki Keşmirlilere kulak vermesi çağrısında bulunarak, Narendra Modi liderliğindeki hükümetin elindeki “Hindistan’ın nükleer cephaneliğinin emniyetinin ve güvenliğinin ciddi bir şekilde düşünülmesi gerektiğini” söyledi. BM Güvenlik Konseyi (BMGK) toplantısındaki konuşmasında hükümetin 370’inci madde ile ilgili hamlesini savunan Modi, bunun bir iç mesele olduğunu söyleyerek Pakistan’ı ülkenin iç meselelerine karışmak ve tüm dünyayı yanıltmakla suçladı.

Tüm Keşmirli liderler ya gözaltına alındı ya da ev hapsinde tutuluyor.
Tüm Keşmirli liderler ya gözaltına alındı ya da ev hapsinde tutuluyor.

Hindistan’ın açıklaması, Çin’in BMGK toplantısında Keşmir’le ilgili endişelerini dile getirerek, durumun “ciddi ve tehlikeli” olduğunu söylemesinin ardından geldi. Eyaletin Srinagar kentinde bir bakkal işletmecisi olan Aayan Warsi, Keşmir halkının 370’inci maddenin feshedilmesinden dolayı korku içinde yaşadığını ifade etti. “Buradaki durum değişken ve belirsiz. Tüm Keşmirli liderler ya gözaltına alındı ya da ev hapsinde tutuluyor. Medya ve internet kapalı ve hiçbir uluslararası kurumun vadiyi ziyaret etmesine izin verilmiyor. Hala olanları anlamaya çalışırken, hiçbirimiz bizi daha neyin beklediğini bilmiyor. Halk korkuyor. Çoğumuz, merkezi hükümetin verdiği kararın sonuçlarını henüz tam olarak anlamadık,” dedi.

  • Yaşlı bir ev hanımı olan ve ismini değiştirerek verme talebinde bulunan Haniya Bhat Keşmir halkının ayrı bir kimliğe ve güce sahip olduğunu vurgulayarak, kendileri için çok şey ifade eden Keşmir’in özel statüsünün kaldırılmasının büyük bir hüsrana yol açtığını dile getirdi.

Güvenlik güçleri Vadi’nin pek çok noktasında konuşlu kalmaya devam ederken, yetkililer hükümetin Srinagar kentinde 190 ilkokulun açılması için gerekli düzenlemelerin yapıldığını açıkladı.

İsmini vermek istemeyen bir veli, çok fazla belirsizlik olduğu için durumun iç açıcı olmadığını ve bu aşamada çocuklarını okula göndermenin imkânsız olduğunu söyledi.

17 Ağustos’ta sıkı önlemlerin hafifletilmesinden sonra halk eyaletin özerklik statüsünün kaldırılmasına karşı bir dizi protesto eylemi düzenledi. Bölgede 2G mobil internet hizmetleri 17 Ağustos’ta yeniden başlatılmış olsa da, hizmetin geri sağlanmasından kısa bir süre sonra yetkililer, Rajouri yakınlarındaki bölgelerde Hindistan karşıtı mesajların yayıldığı ile ilgili bilgi aldıkları iddiasıyla mobil internet hizmetlerini tekrar kesti. 18 Ağustos’ta vatandaşlar ve polis arasında çıkan ve onlarca insanın yaralandığı şiddetli çatışmalardan sonra kısıtlamalar Srinagar’ın pek çok yerinde yeniden başlatıldı. Srinagar’dan sonra Keşmir Vadisi’nin ikinci en kalabalık şehri olan Anantnag’da bir lokanta çalışanı olan Javed Abdullah, Keşmir’in yakın gelecekte kuşatmadan kurtulamayacağından korktuğunu dile getirdi. Abdullah, hükümetin ülkenin diğer bölgelerinde yaşayan Hindistanlıları Keşmir’e yerleşmeye teşvik etmesinin haksız toprak edinimini beraberinde getireceğini ve vadide kavgalara yol açacağını söyledi.