Uzaktan çalışmaya işveren uyumu

Prof. Dr. Ahmet Ulusoy.
Prof. Dr. Ahmet Ulusoy.

Covid-19 salgını ile uzaktan çalışma işletmeler için alternatif bir strateji haline gelmiştir. Son yıllarda dijital teknolojideki gelişmenin de yardımıyla yaygınlaşan uzaktan (esnek) çalışma sistemi, pandemide uygulanan zorunlu kısıtlamalar karşısında firmaların faaliyetlerine devam edebilmesi için çıkış yolu olarak imdada yetişmiştir.

Çalışanlar bu senaryoya hazırlıksız yakalandığı gibi, işverenler de işgücünün uzaktan çalışma pratiğine pek kafa yormamışlardı.

Ülkemiz de bu değişime ayak uydurarak hızla uzaktan çalışma yöntemine geçiş yapmaya başlamıştır. Birçok sektör, özellikle bilişim ve finans sektörü, kolayca bu yeni çalışma düzenine ayak uydurmayı başardı.

Açıkçası, esnek çalışma saatleri her işyeri veya endüstri için uygun değildir. Ancak ofis tabanlı, belirli zamanlarda belirli yerlerde olmanıza gerek olmayan esnek saatler için fonksiyonel olabilir.

Bu yazıda, kaçınılmaz olarak çalışma hayatının bir parçası haline gelen uzaktan çalışma sisteminin işverenler üzerindeki olası etkileri değerlendirilecektir.

**

Uzaktan (esnek) çalışmaya geçen işverenlerin avantajları.

Özellikle büyük şehirler söz konusu olduğunda, şüphesiz her çalışanın en çok yakındığı konu trafik oluyor. Saatler alan işe gidiş-geliş süreci çalışanın motivasyonunu ve verimliliğini olumsuz etkilemektedir. Oysa evden çalışmayla ulaşım için harcanacak zaman tasarruf edileceği gibi, iş motivasyonunun artacağı, daha özenli ve verimli çalışma söz konusu olacağı söylenebilir. Bu sayede hem çalışan hem de işveren klasik çalışma sistemine göre avantaj sağlamış olur.

**

İşverenlerin daha verimli ve geniş çalışan kitlesini barındırabilecek büyük ofis kiralamaları şirket giderlerini artırmaktadır. Oysa uzaktan çalışma için daha küçük çalışma alanları yeterli olacağından ofis kiraları düşük maliyetli olacaktır.

Ayrıca, işverenlerin ofis donanımı için harcayacakları sabit maliyetlerden ve faaliyetlerle beraber artan değişir maliyetlerden de büyük tasarruf sağlanabilir.

**

Bazı çalışanlar için ofis ortamı çekilmez olabiliyor. Oturduğu masadan iş arkadaşlarının sıkıntılarına kadar birçok kişisel sebep çalışanların verimini düşürebiliyor.

Yine bu noktada evden işlerini yürüten bir çalışan istediği rahatlığı sağlayabileceği için daha konsantre bir halde görevine odaklanabilecektir. Böylelikle üzerinde çalıştığı projelerin, işlerin hata payını minimuma indirgeyecektir.

**

Kimi zaman keyfi, kimi zaman ise mecburi olarak çalışanlar ofis dışına çıkabiliyor. Ofis dışında geçirilen bu süreler iş akışını aksatabiliyor.

Yine benzer şekilde evden işlerini yürüten bir çalışan, kendi zaman dilimini planlayarak gereken işleri zamanında tamamlarken, kişisel ihtiyaçlarıyla da ilgilenebilir. Böylece meydana gelebilecek bir iş aksaklığının (gecikme, devamsızlık) önüne geçilmiş olunur.

**

Evden çalışma sistemiyle coğrafi bağımlılık da ortadan kalkmış oluyor.

Yani, mekan fark etmeksizin işverene katkı sağlayacak yetkin (profesyonel) kimselere ulaşmak mümkün. Bu sayede hem istenilen nitelikteki çalışana dünyanın her yerinden ulaşılabilir, hem de gerek duyulduğunda şehirlere veya ülkelere erişim sağlayabilecek bir çalışanınız olabilir.

Yine, merkez ofis ve çalışan arasındaki iletişimi online konferans çözümleriyle sorunsuz ve kesintisiz kurabilirsiniz.

**

Uzaktan çalışmanın işverenler açısından dezavantajları

Online uzaktan çalışma elektrik ihtiyacının sürekliliğine, kesintilerin işi aksatacağına, iş sürecinin kontrolünde ve yapılanların takibinde kesintiye neden olabilecektir.

İşverenler açısından evden çalışanların takibi ofiste çalışmaya göre çok daha zordur. Gerekli altyapı kurulamadığı takdirde baskının artmasına ve çalışanlarla işveren arasında iletişim sorunları yaşanmasına neden olabilir.

Diğer yandan uzaktan çalışanlar ofis ekipmanı olarak; bilgisayar, kulaklık ve telefon hattına ihtiyaç duymaktadır. Bilgisayarda meydana gelecek yazılımsal sorunlar ya da ofis ekipmanlarında meydana gelecek aksamalar iş sürekliliğini sekteye uğratıp güç ve zorlu bir sürece neden olacaktır.

**

Uzaktan çalışılsa da, lokasyon işverenin iş organizasyonuna dahil edileceğinden işin görüldüğü yerlerde de iş sağlığı ve güvenliği (İSG) işverence sağlanması gerekecektir. Bu nedenle İşveren’in bu işçiler için İSG sorumluluğu devam etmektedir. Örneğin, mesai saatlerinde uzaktan/evden çalışan bir işçinin evde kaza geçirmesi durumunda işverenin de sorumluluğundan bahsedilecektir.

Uzaktan çalışan kişinin, mesai saatlerine uyum sağlayamaması ya da evden çalışıyor olmanın verdiği rahatlıkla parçası olduğu şirketin performansını düşürebilir.

**

Yeni sistemde çalışma zorluğu, iş ekibi arasında koordinasyonun sağlanamaması, çalışma moduna girmedeki zorluklar, televizyon, sosyal medya, ev işleri, evdeki diğer kişiler gibi dikkat dağıtıcı unsurlar, ev ve iş yaşamını birbirinden ayırmadaki zorluk, kötü zaman yönetimi, uzayan çalışma saatleri, sosyal çevreden uzak kalma gibi çok sayıda psikolojik faktör çalışanları olumsuz etkileyecek ve verimlilik düşecektir.

**

Sonuç olarak, Covid-19 salgını insanoğlunun uzun yıllarda ulaşacağı çalışma yaşamındaki dönüşümü çok kısa bir sürede realize etti. Pandemiyle birlikte çalışma hayatımıza giren uzaktan-esnek çalışmanın işveren açısından avantajları nispeten daha fazladır.

Pandemi sonrasında da devam etmesi beklenen uzaktan-esnek çalışma modelinde işletmelerin eksiklerinin ortaya konulması, çözümler üretilmesi pazar paylarının artırılmasında ve uzaktan çalışma modelinin başarısında etkili olacaktır.