Türkiye’de ilk kez üretildi: İşte yenmeyen cevizin büyük sırrı...
Adana’nın Ceyhan ilçesinde “Sıfır Atık” projesi kapsamında yetiştirilen sabun cevizi ağaçları beklenenden hızlı meyve vererek Türkiye’de ilk kez geniş ölçekte üretildi. Temizlikte köpüren yapısıyla dikkat çeken bu özel meyve, deterjan ve şampuandan cilt bakımına kadar pek çok alanda doğal alternatif sunarken, kurulması planlanan endüstriyle ekonomiye yeni bir katkı sağlamaya hazırlanıyor.
Adana’nın Ceyhan ilçesinde "Sıfır Atık" projesi kapsamında dikilen sabun cevizi ağaçları, beklenenin üzerinde başarı göstererek hem çevreci temizlik ürünlerine hem de fidan üretimine kapı araladı.
Türkiye’de ilk kez geniş ölçekli olarak üretilen sabun cevizi (Sapindus mukorossi), hem doğal temizlik ürünü olarak kullanılabilir olması hem de dermatolojik faydalarıyla dikkat çekiyor.
Sıfır Atık Projesi’nin yeni adımı: Sabun cevizi üretimi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan tarafından çevre bilincini artırmak ve doğal kaynakları korumak amacıyla 2017’de başlatılan Sıfır Atık projesi, çevreci temizlik ürünlerinin yaygınlaştırılması hedefiyle yeni bir aşamaya geçti. Orman Genel Müdürlüğü, bu kapsamda sabun cevizi üretimini ülke ekonomisine kazandırmak için çalışmalar başlattı ve Adana Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Ceyhan Orman Fidanlığı pilot bölge olarak seçildi.
Anavatanı Asya’nın tropikal bölgeleri olan, yaklaşık 25 metreye kadar uzayabilen sabun cevizi ağacı; meyveleri sayesinde deterjan, şampuan ve doğal temizlik ürünlerinin hammaddesi olarak kullanılıyor. Türkiye’de yürütülen çalışmalar, bu tropikal türün Akdeniz iklimine başarılı şekilde uyum sağladığını gösterdi.
5 yıl bekleniyordu, 3 yılda meyve verdi
Sabun cevizi ağacının literatürde 5 yıldan sonra çiçek açıp meyve verdiği bilinirken, Ceyhan’daki ağaçlar bu süreci iki yıl öne çekti. 2019 yılında dikilen fidanlar, üçüncü yıldan itibaren meyve vermeye başladı. Bu durum, ağacın Türkiye’de endüstriyel üretim için uygun olduğuna dair güçlü bir işaret olarak değerlendirildi.
Sabun cevizi, yalnızca temizlikte değil, cilt bakımında da doğal bir çözüm olarak biliniyor. Cilde sürüldüğünde lekeleri ve çilleri azaltmasıyla öne çıkan meyve, Çinli köylüler tarafından yüzyıllardır geleneksel sabun yapımında kullanılıyor.
“250 ağaçla başladık, sanayiye ürün üretiyoruz”
Ceyhan Orman Fidanlık Şefliği İşletme Şefi Sema Özcan, fidanlığın çalışmaları hakkında bilgi vererek üretimdeki hızlı gelişmeyi şu sözlerle anlattı: “Fidanlığımızda yaklaşık 250 sabun cevizi ağacı bulunuyor. 2019’da diktiğimiz bu ağaçlar üçüncü yıldan itibaren meyve vermeye başladı. Ülkeyi yeşillendirmenin yanı sıra sanayiye yönelik ürün yelpazemizi de bu ağaçlarla genişletiyoruz.”
Özcan, ağacın doğal temizlik özelliklerine de değindi: “Meyvenin kabuğunu soyup suya attığınızda anında köpürüyor. Şampuan, deterjan, yüzey temizleyici gibi pek çok üründe kullanılabilen doğal bir temizlik maddesi. Türkiye’de henüz çok yaygın değil ama endüstrisi kurulduğunda büyük bir ekonomik katkı sağlayacak. Fidan üretimini biz üstleneceğiz.”
Doğal temizlikte yerli üretim
Gerek çevreci yapısı gerek ekonomiye katkı potansiyeliyle sabun cevizi projesi, Sıfır Atık vizyonunun önemli ayaklarından biri haline geldi. Türkiye’de üretim kapasitesinin genişletilmesiyle hem ithalata alternatif oluşturulması hem de doğal temizlik ürünlerine erişimin kolaylaşması hedefleniyor.
Ceyhan’daki üretim başarısı, sabun cevizinin ülke genelinde yaygınlaşmasının da önünü açabilir. Türkiye’de ilk kez bu ölçekte gerçekleştirilen çalışma, çevreci ürünlere olan talebin arttığı dönemde yeni bir sektörün habercisi olarak görülüyor.