23 yıl sonra bulundu: Anadolu’nun en eski Türk kitabesi kurtarıldı
Tokat'ın Niksar ilçesinde 2002 yılında çalınan, Anadolu Türk tarihinin bilinen en eski kitabelerinden Danişmendli Gümüştekin'e ait Cin Camii kitabesi, jandarmanın titiz takibi ve gizli operasyonuyla 23 yıl sonra bulundu. UNESCO geçici miras listesinde yer alan bu eşsiz eser, devlet korumasına alınarak Türk medeniyet tarihine yeniden kazandırıldı.
1-5
Tokat’ın Niksar ilçesinde 23 yıldır kayıp olan ve Anadolu Türk tarihinin en eski yazıtları arasında kabul edilen Cin Camii kitabesi, jandarmanın uzun soluklu takibi ve başarılı operasyonuyla ele geçirildi. Danişmendli hükümdarı Gümüştekin’in adını taşıyan kitabe, resmî incelemelerin ardından devlet korumasına alındı.
2-5
13 Mart 2002’de Cin Camii’nden çalınarak kayıplara karışan tarihi eser, Tokat Valiliği öncülüğünde yürütülen çalışmalar sayesinde yeniden gün yüzüne çıktı. Niksar Kaymakamlığı ve İl Jandarma Komutanlığı’nın ortak düzenlediği operasyonda eser, zarar görmeden bulunarak teslim alındı.
3-5
Anadolu’da Türk hâkimiyetinin ilk yıllarını belgeleyen en kıymetli taş eserlerden biri olan kitabe, Danişmendli kültür mirasının bilinen en eski yazıtı olma özelliği taşıyor. Malazgirt Zaferi sonrasında Anadolu’ya gelen Türklerin inşa ettiği erken dönem yapılara ışık tutması nedeniyle büyük önem taşıyor.
4-5
Üzerindeki yazı 865 yıllık
Kitabede, “Bu mübarek mescidin yapılmasını Gümüştekin oğlu Melik Salar Aydoğdu, Allah’ın rızasını kazanmak için H. 555 / M. 1160 senesinde emretmiştir” ifadeleri yer alıyor. 865 yıllık bu cümle, Türklerin Anadolu’daki ilk şehirleşme ve mimari faaliyetlerinin en somut belgelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Şehir tarihi araştırmacısı Dr. Danışmend Hüseyin Şahin, kitabeyle ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Bu kitabe, Danişmendli döneminin Anadolu’daki en erken Türk mimari ve kültürel izlerinden biridir. 2002’de çalındıktan sonra sadece fotoğrafları elimizdeydi. Asıl esere ulaşılamıyordu. Tokat jandarmasının titiz çalışmasıyla 23 yıl sonra bulunması, Türk kültür tarihi adına büyük bir kazançtır.”
5-5
“Türk tarihi için paha biçilemez önemde”
Şahin, kitabeye ilişkin teşekkürlerini de şöyle dile getirdi:
“Bu kitabe hem Anadolu Türk tarihi hem de Danişmendli mirası açısından eşsiz değerdedir. Bulunmasında emeği geçen başta Tokat Valimiz Abdullah Köklü’ye, Niksar Kaymakamı Kadir Perçi’ye ve İl Jandarma Komutanlığı’nın fedakâr mensuplarına teşekkür ederiz.”
Uzmanlar, eserin Türkiye’nin UNESCO geçici miras listesinde yer alan “Niksar Erken Dönem Türk Mirası ve Danışmendli Başkenti” başlığının en önemli parçalarından biri olduğunu belirtiyor.
KAYNAK / İHA