Çift emekli maaşı fırsatı: Çalışan emekliler için yeni dönem başlıyor
Türkiye'de milyonlarca kişi emekli olduktan sonra da çalışmaya devam ediyor. Özellikle EYT düzenlemesi ile 40'lı ve 50'li yaşlarında emekliliğe ayrılan birçok kişi, iş hayatından kopmadan çalışmayı sürdürüyor. Şimdi ise çalışan emekliler için dikkat çeken yeni bir uygulama gündemde: Çift emekli maaşı.
1-16
Yeni devreye alınması planlanan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile hem çalışanlar hem de emekli olduktan sonra iş hayatına devam edenler, ikinci bir maaş hakkına sahip olacak. Bu sistem sayesinde emekliler, hem SGK’dan maaş alacak hem de TES kapsamında birikim yaparak ikinci bir gelir elde edebilecek.
2-16
Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Faruk Erdem, köşesinde bu yeni düzenlemenin ayrıntılarını paylaştı.
3-16
Çalışan emeklilerin mevcut hakları neler?
Emekliler çalışmaya devam ettiklerinde özlük hakları bakımından diğer çalışanlardan hiçbir farkı bulunmuyor. Yani izin, tazminat ve çalışma koşulları aynı şekilde uygulanıyor. Emekli bir çalışan da bir yılını doldurduğunda işten çıkarılırsa, kanunun belirlediği ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanıyor.
4-16
Ayrıca, 50 yaş üstü çalışan emekliler için kıdeme bakılmaksızın en az 20 gün yıllık izin hakkı tanınıyor. Emekli olduktan sonra bir işyerinde çalışıp ayrılan kişiler kıdem tazminatını alabiliyor; başka bir işyerine girip bir yıl çalışmaları halinde ikinci kez tazminat hakkı doğuyor.
5-16
Çalışan emekliler için farklı uygulamalar var mı?
Emekli çalışanlar, bazı sosyal ödemelerden yararlanamıyor. Örneğin; rapor parası, işsizlik maaşı veya kriz dönemlerinde verilen kısa çalışma ödeneği emekli çalışanlara ödenmiyor. Bunun nedeni ise işsizlik sigortası kesintisinin uygulanmaması.
6-16
Buna karşılık emekliler çalışmaya devam ettiklerinde, işverenleri tarafından Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) yatırılıyor. Ancak bu prim, emekli maaşını artırmıyor veya ikinci bir emeklilik sağlamıyor. SGDP yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı gibi durumlarda güvence sunuyor.
7-16
Çift emekli maaşı sağlayacak yeni sistem nasıl işleyecek?
Çalışma hayatına eklenecek olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile hem çalışanlar hem de emekli olduktan sonra çalışanlar ikinci bir emeklilik hakkına kavuşacak. Sistem, mevcut Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) mantığında işleyecek.
8-16
Katılımcılar, maaşlarından en az %3 oranında prim ödeyerek sisteme dahil olacak. Bu primler sadece çalışanlar tarafından değil, aynı zamanda işveren ve devlet katkısı ile de desteklenecek. Böylece üçlü bir yapı oluşturulacak:
Çalışan katkısı,
İşveren katkısı,
Devlet katkısı.
Bu yapı sayesinde emekliler, ikinci birikimlerini oluşturup çift emekli maaşı hakkına kavuşacak.
9-16
İkinci emekliliğin şartları neler olacak?
Mevcut BES uygulamasında emeklilik için 10 yıl prim ödeme ve 56 yaşını doldurma şartı bulunuyor. Yeni sistemde de benzer koşullar korunacak, ancak yaş şartının 60’a çıkarılması gündemde.
10-16
Emekli olunduğunda ödemeler iki farklı şekilde yapılacak:
Düzenli maaş olarak ömür boyu ödeme,
Toplu para şeklinde birikimin tamamının alınması.
Bu tercihi katılımcı kendi ihtiyaçlarına göre belirleyecek. Böylece SGK’dan alınan maaşa ek olarak ikinci bir gelir kapısı açılmış olacak.
11-16
Emekli maaşına haciz uygulanır mı?
Çalışan emeklilerin en çok merak ettiği konulardan biri de maaşlarına haciz uygulanıp uygulanamayacağı. 5510 sayılı Kanun’un 93. maddesine göre emekli maaşlarına yalnızca SGK alacakları, vergi borçları ve nafaka borçları nedeniyle haciz konulabiliyor.
12-16
Bankaların kredi alacakları nedeniyle maaşa bloke koyabilmesi ancak emeklinin rızasıyla mümkün. Yargıtay kararlarına göre, bankaya verilen yazılı izinle haciz uygulanabiliyor. Bu nedenle kredi çekerken imzalanan belgelerin dikkatle okunması gerekiyor.
13-16
Emekliler hangi vergilerden muaf tutuluyor?
Emekliler için önemli bir diğer avantaj da emlak vergisi muafiyeti. Türkiye sınırları içerisinde 200 metrekareden küçük tek evi olan ve çalışmayan emekliler, belediyelere emlak vergisi ödemiyor. Ancak emekli kişi çalışıyorsa veya ikinci bir evi varsa bu muafiyet geçerli olmuyor.
14-16
Çift emekli maaşı sistemi neden önemli?
Türkiye’de hızla yaşlanan nüfus, sosyal güvenlik sistemine yeni yükler getiriyor. Bununla birlikte, erken yaşta emekli olan kişilerin yeniden iş gücüne katılması ekonomik açıdan avantaj sağlıyor. Çift emekli maaşı fırsatı, hem çalışan emekliler için ek bir gelir kaynağı oluşturacak hem de işverenlerin çalışan bağlılığını artıracak.
15-16
Ayrıca üçlü prim katkısı ile sistemin sürdürülebilirliği güvence altına alınacak. Devlet desteği, çalışan katkısı ve işveren katkısının birleşmesi sayesinde, uzun vadede güçlü bir ikinci emeklilik modeli ortaya çıkacak.
16-16
