Birçok kişi muzdarip! Kış depresyonundan nasıl korunulur? Uzmanından 4 altın tavsiye
Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, kış aylarında artan isteksizlik, uyku bozukluğu ve enerji düşüklüğünün “kış depresyonu” olarak bilinen mevsimsel duygudurum bozukluğuna işaret edebileceğini söyledi. Uzman isim, biyolojik saati yeniden hizalayarak kış depresyonunun etkilerini belirgin şekilde azaltacak 4 tavsiye sıraladı.
1-16
Kış aylarının gelişiyle birlikte gün ışığının azalması, birçok kişide yorgunluk, motivasyon kaybı ve bitmeyen uyku haliyle kendini gösteren “kış depresyonu” şikayetlerini artırıyor. İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, bu durumun zayıflık değil, vücudun biyolojik ritminde yaşanan doğal değişikliklerin sonucu olduğunu söyledi.
2-16
Prof. Aksoy’a göre günlerin kısalmasıyla gözün aldığı ışık azalıyor ve bu durum vücudun melatonin salgısını artırarak beyne “gece devam ediyor” sinyali veriyor. Bu süreç hem sabahları uyanmayı zorlaştırıyor hem de gün boyunca yarı uykulu bir ruh haline neden olabiliyor.
3-16
“Ne kadar uyursam yetmiyor” diyenlerin sayısının kışın belirgin şekilde arttığını vurgulayan Aksoy, bunun hipersomnia yani aşırı uyku eğilimi olduğunu aktardı. Bazı kişilerde ise bunun tam tersi tablo görülebiliyor: Uyumakta zorlanma, sık uyanma ya da sabah çok erken uyanıp tekrar uyuyamama. Tüm bunların ortak noktası biyolojik saatin doğanın ritmiyle uyumunu kaybetmesi.
4-16
Bu duruma çoğu zaman artan iştah ve özellikle tatlı–karbonhidrat isteğinin eşlik ettiğini söyleyen Prof. Aksoy, belirtilerin günlük işlevi etkilemeye başlaması halinde bunun artık klinik bir tabloya işaret ettiğini ve profesyonel destek gerektiğini belirtti. Haftada üç geceden fazla tekrarlayan ve üç ay süren uyku sorunları “kronik insomnia” olarak kabul ediliyor.
5-16
“En güçlü ilaçsız yöntem sabah ışığı”
Kış depresyonu için ilaç dışı pek çok etkili yol bulunduğunu söyleyen Prof. Aksoy, en temel adımın sabah ışığına doğrudan maruz kalmak olduğunu ifade etti. Bulutlu havalarda bile perdeleri açmak veya kısa bir sabah yürüyüşü yapmak, vücudun “gün başladı” komutunu alması için yeterli olabiliyor.
6-16
Kış depresyonuna karşı 4 altın öneri
Prof. Dr. Aksoy’un tavsiyeleri şöyle:
7-16
Düzenli uyku: Her gün aynı saatte yatıp kalkmak biyolojik saati dengeler.
8-16
Ekran kısıtlaması: Akşam ekran ışığı melatonini baskılayarak uykuyu bozar.
9-16
Protein ağırlıklı kahvaltı: Sabah yumurta–peynir gibi protein kaynakları uyanıklığı artırır; akşam hafif öğünler tercih edilmelidir.
10-16
Hafif egzersiz: Sabah veya öğle saatlerinde yapılan kısa yürüyüşler bile enerji düzeyini yükseltir.
11-16
Işık terapisi etkili sonuç veriyor
Mevsimsel depresyon için kullanılan “ışık terapisi”nin güçlü bir yöntem olduğunu belirten Aksoy, her sabah 10.000 lux gücünde özel bir ışığa 20–30 dakika maruz kalmanın melatonin dengesini düzenleyerek bir hafta içinde belirgin iyileşme sağlayabildiğini ifade etti.
12-16
Kimler daha yatkın?
Prof. Aksoy, bazı kişilerin genetik yapıları nedeniyle ışık değişimlerine karşı daha duyarlı olduğunu, melatonin reseptörleriyle ilgili genetik farklılıkların mevsimsel depresyona yatkınlığı artırdığını söyledi.
13-16
“Bu bir zayıflık değil, biyolojik bir tepki”
Prof. Dr. Aksoy, kış depresyonunun kişisel bir yetersizlik değil, çevresel değişimlere verilen biyolojik bir yanıt olduğunu belirterek, “Doğanın temposuna uyum sağlayan yaşam alışkanlıkları, ruh sağlığı üzerinde en doğal ve etkili koruyucudur” dedi.
14-16
15-16
16-16
KAYNAK / İHA