Sosyal medyaya yaş sınırlaması ve ebeveyn onayı mı geliyor? Bakan Uraloğlu duyurdu: Diğer ülkelerde durum ne?
Türkiye, çocukları dijital risklerden korumak için sosyal medyada yaş sınırı, ebeveyn onayı ve platformlara daha sıkı sorumluluklar getiren yeni düzenlemeye hazırlanıyor. Ulaştırma Bakanlığı ile TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu arasındaki görüşmede sosyal medya güvenliği, dijital okuryazarlık ve siber zorbalıkla mücadele masaya yatırıldı. Öte yandan Avrupa Parlamentosu'nun sosyal medya için 16 yaş tavsiyesi, ülkelerin çocuk güvenliği politikalarını yeniden gündeme getirdi. Peki hangi ülke sosyal medyaya kaç yaş sınırı koyuyor? Türkiye'de hazırlanan yeni model neleri kapsıyor?
1-12
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu üyeleriyle bir araya gelerek çocukların dijital ortamda daha güvenli bir ortamda bulunmasını sağlayacak düzenlemeleri değerlendirdi.
Görüşmede özellikle sosyal medya kullanımında yaş sınırı getirilmesi ve gençlerin dijital ortamlarda korunması temel gündem maddeleri arasında yer aldı.
2-12
“Ebeveyn Onayı ve Denetimi Zorunlu Hale Gelebilir”
Bakan Uraloğlu görüşmede, çocukların sosyal medya hesaplarına erişiminde ebeveyn rolünün güçlendirileceğini belirterek şunları söyledi:
"Zararlı içeriklere karşı daha güçlü denetim mekanizmaları oluşturmayı ve dijital platformların sorumluluklarını artırmayı hedefliyoruz. Çocukların sosyal medyaya erişiminde ebeveyn onayı ve ebeveyn denetiminin sağlanmasını esas alan adımları istişare ettik."
Uraloğlu, dijitalleşmenin sunduğu fırsatların yanında ciddi tehditler taşıdığına dikkati çekerek, siber zorbalık, çevrimiçi taciz ve uygunsuz içerikler gibi tehlikelerin gençler üzerinde giderek artan bir baskı oluşturduğunu söyledi.
3-12
Dijital Platformlarda Çocuk Güvenliği İçin Yeni Adımlar
Heyetin görüşmesinde, çocukları dijital risklerden korumaya yönelik kapsamlı başlıklar ele alındı.
Bunlar arasında:
Çevrim içi güvenliğin artırılması
Riskli içeriklere erişimin sınırlandırılması
Platformlara yönelik yükümlülüklerin genişletilmesi
Dijital okuryazarlık eğitimlerinin güçlendirilmesi
gibi konular yer aldı. Bakanlık, çocukların teknoloji kullanımında bilinç ve güvenlik unsurlarının artırılmasını hedefliyor.
4-12
Hükümetten İki Büyük Düzenleme Paketi
Görüşmenin ardından hükümetin çocuklara yönelik iki ana düzenleme paketini tamamladığı belirtildi. Buna göre:
1. Çocuk Suçluluğuyla Mücadele Düzenlemeleri
Çocukların faili olduğu suçlara ilişkin mevcut ceza ve uygulama hükümleri yeniden ele alınacak.
5-12
2. Dijital Tehlikelere Karşı Koruma Düzenlemeleri
Sosyal medyaya yaş sınırı, ebeveyn onayı, dijital risklerden korunma ve çevrim içi güvenlik mekanizmalarını içeren maddeler düzenlemenin merkezinde yer alacak.
Toplam 17 maddelik taslak, beş farklı kanunda değişiklik yapılmasını öngörüyor.
6-12
Avrupa Parlamentosu’nun sosyal medya kullanımında asgari yaşın 16 olması yönündeki tavsiye kararı, dünya genelindeki uygulamaları yeniden tartışmaya açtı. Her ne kadar karar bağlayıcı olmasa da, özellikle 13 yaş altına getirilen erişim yasaklarıyla ilgili öneriler kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Parlamento ayrıca video paylaşım uygulamaları ile "yapay zekâ arkadaşlık" hizmetleri için de en az 13 yaş sınırı gerektiğini vurguladı.
7-12
Teknoloji devlerinin mevcut kuralları
Facebook, TikTok ve Snapchat gibi platformlar uzun süredir 13 yaş altı kullanıcıların kayıt olmasına izin vermiyor. Ancak çocuk koruma uzmanları, bu sınırlamanın birçok ülkede kâğıt üzerinde kaldığını, küçük yaş gruplarının kolaylıkla hesap açabildiğini belirtiyor.
8-12
En sert düzenleme: Avustralya
Avustralya, Kasım 2024’te çıkardığı kapsamlı yasayla sosyal medya konusunda dünyadaki en radikal adımı atan ülke oldu. Instagram, Facebook ve TikTok gibi platformlara 18 yaşından küçük kullanıcıların girişini engelleme zorunluluğu getirildi. Bu şartı yerine getirmeyen şirketler, 49,5 milyon Avustralya dolarına varan cezalarla karşı karşıya kalacak. Düzenleme 10 Aralık’ta yürürlüğe girecek.
9-12
Avrupa’da ise yaklaşım ülkelere göre değişiyor: Belçika ve İtalya ebeveyn onayını temel alırken, Almanya 13–16 yaş aralığında ebeveyn iznini zorunlu kılıyor. İngiltere, Online Safety Act ile denetimi güçlendirse de hâlâ net bir yaş sınırı belirlemiş değil. Fransa teknik sorunlar nedeniyle 15 yaş altı için öngörülen ebeveyn onayını hayata geçiremedi; Hollanda ise yaş sınırı belirlememeyi tercih ediyor. Norveç ise sosyal medya yaşını 15’e yükseltmeyi planlıyor.
10-12
Türkiye’de durum ne? Yeni sosyal medya modeli
Türkiye, sosyal medyanın olumsuz etkilerinden çocukları korumak amacıyla kapsamlı bir yasal çerçeve üzerinde çalışıyor. Ulaştırma ve Altyapı, Aile ve Sosyal Hizmetler ile Adalet Bakanlıklarının koordinasyonunda yürütülen süreçte, uluslararası örnekler incelenerek Türkiye’ye özgü bir model oluşturulması hedefleniyor.
11-12
Değerlendirilen iki seçenekten ilki, 13 yaş altındaki çocukların sosyal medya platformlarına tamamen erişiminin yasaklanması. Daha güçlü ihtimal olan ikinci model ise 13–16 yaş arasında hesap açmanın ebeveyn onayına bağlanması. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, 16 yaş altını kapsayan bir düzenleme üzerinde durduğu ifade ediliyor.
12-12
