Türkiye depremlerle sarsılırken psikolojimiz mahvoldu: Sürekli deprem oluyor gibi hissediyorsanız dikkat!
Büyük depremlerden sonra birçok kişi, eşyalar yerinde durmasına rağmen “sallandım” hissiyle paniğe kapılıyor. Uzmanlara göre bu durum, fiziksel bir sarsıntı değil; beynin geçmiş travmalara verdiği bir tepki. Halk arasında “hayalet deprem” olarak bilinen bu his, sanıldığından çok daha yaygın.
1-8
Bir kamyonun geçişi, rüzgârın oluşturduğu hafif titreşim ya da binadan gelen bir gıcırtı… Aslında hiçbir deprem yok, ancak beyin bunu sarsıntı olarak algılıyor. Uzmanlar, bu hissin beynin travma sonrası aşırı tetikte kalma hali olduğunu belirtiyor. Depremi yaşamış birçok kişi, aylar hatta yıllar boyunca bu “hayali sarsıntıları” hissedebiliyor.
2-8
Hayalet deprem algısı, kişinin aslında hiçbir sarsıntı yaşanmazken vücudunda deprem oluyormuş hissine kapılması durumudur. Bilimsel olarak bu olgu, “psödoseismik algı” ya da “sismik sonrası algı bozukluğu” olarak tanımlanır. Özellikle büyük deprem deneyimi yaşayan bireylerde, bedenin güvenlik alarmı kolay kolay kapanmaz.
3-8
Vücudumuzun denge sistemi; kulak, göz ve kaslardan gelen sinyalleri analiz ederek hareketi algılar. Ancak büyük bir sarsıntı, bu sistemin “normal” algısını geçici olarak bozar. Bu yüzden küçük bir titreşim, beyinde yeniden deprem sinyali olarak yorumlanabilir. Bu durum, aslında beynin bizi koruma refleksinin aşırı çalışmasından kaynaklanır.
4-8
Hayalet depremin belirtileri
Aniden baş dönmesi veya dengesizlik hissi
Zemin kayıyor ya da titriyor gibi algı
Bacaklarda ya da vücutta titreşim hissi
Başkaları hissetmiyorken “deprem oluyor” paniği
Sürekli deprem uygulamalarını kontrol etme isteği
Bu belirtiler, çoğu zaman kısa sürse de yoğunlaştığında günlük yaşamı etkileyebilir.
5-8
Bazı kişilerde bu his, “sismofobi” yani deprem korkusuna dönüşür. Kişi deprem yaşamasa bile sürekli sallanma beklentisiyle yaşar.
Uyurken tedirginlik, ani sıçramalar
Evi terk edememe ya da yalnız kalamama
Deprem çantasıyla uyuma alışkanlığı
Asansör ve yüksek katlardan kaçınma gibi davranışlar ortaya çıkar.
6-8
Hayalet deprem algısı, doğru psikolojik destekle tamamen yönetilebilir bir durumdur.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kaygı ve travma sonrası stres için etkili bir yöntemdir.
EMDR terapisi: Deprem gibi travmaları zihinde yeniden işlemenizi sağlar.
İlaç tedavisi: Yoğun kaygı ve uykusuzluk durumlarında psikiyatrist desteğiyle uygulanabilir.
Denge terapisi: Beynin hareket algısını yeniden dengelemede yardımcı olur.
7-8
Kaygıyı azaltmak için neler yapılabilir?
Sarsıntı hissettiğinizde önce AFAD veya Kandilli gibi güvenilir kaynaklardan teyit alın.
Sosyal medyada dolaşan deprem söylentilerinden uzak durun.
Düzenli uyuyun, kafein tüketimini azaltın.
Nefes egzersizleri yapın ve bedeninizi “şu anda güvendeyim” mesajıyla sakinleştirin.
Evinizde huzur veren bir alan belirleyip o alanda sakinleşin.
8-8
