Ölçü her zaman akıllı insanın anahtarıdır

Bizi yeniden Ramazan-ı Şerife eriştiren Allah’a hamd olsun. Maddeten ve mânen huzura eriştiğimiz bu ayı hakkıyla idrak edebilmek, faziletinden nasibdâr olabilmek herkes için bir vecibe.

Ramazan ay takvimine göre her yıl 10-11 gün daha evvel geldiği için 33 yılda bir aynı zaman dilimine denk gelir. Bu da orucun her mevsimde tutulması ve zamanlar arasındaki farkın idraki açısından çok mühimdir.

• Ramazan ayında hayatımızın pek çok şeyi değişir. Beslenmeden uyku düzenine, iş tutmak biçiminden azgınlık ve asabiyetin azalmasına dek hemen her şey…

İftara doğru pek çok kişi acıkır ancak kadınlar erkeklere nisbeten daha az acıkırlar. Sebebi, iftar hazırlıkları sırasındaki kokuların onların açlığını baskılamasından olsa gerektir. Çünkü yemeklerin kokuları da kendileri kadar besleyicidir. Aşçıların şişman oluşunun bir sebebi de bu olabilir.

Her gün kahvaltı yaptığınız veya öğle yemeği saati ile iftar yaklaştıkça bastıran acıkma hissi, Ramazan’ın 7. gününden itibaren terk etmeye başlar. Sebebi, vücudun biyolojik saatinin kendini oruç ayarına geçirmesidir. Aslında Ramazan’ın ilk günü sahurunda yapılan niyet esnasında beynimize, ‘bundan sonra 29 veya 30 gün sana sabah kahvaltısı yok, öğle yemeği yok, canın istediğinde su veya başka bir şey içmek yok’ diye telkin edilse, bu yedi günde de açlık-susuzluk hissi çekilmez.

Sahurda nasıl beslenmeli?

Sahur sofrası genellikle geçiştirilen veya bazılarınca terkedilen, iftar ise yüklenilen zamanlardır. Oysa her ikisinde de mutedil olunmalıdır. Sahurda kahvaltı türü yiyecekler yenilirken, iftarda ise daha ağır şeyler yenilir. Aç mideye ağır bir yük asla doğru değil.

Özellikle sıcak zamanlarda sahurda tuzlu gıdalar tavsiye edilmez. Fakat tuzsuz bir hayat mümkün değil. Tuzu ihmal etmek, bedenin razı olmadığı ağır bir hâldir. Burada da mutedil olmak şart. Lâkin tuzun işlem görmemiş kaya tuzu olması gerektiğini de belirtmeden geçmeyelim.

Hem iftar, hem de sahurda yemek çeşidinin üçü geçmemesi gerektiğini ve her ikisine de hurma ile başlamanın çok faydalı olduğunu söylemek şart. Vücut aç kaldığında, zor zamanlar için stokladığı, fazlası ve uzun süre kalanının zararlı olduğu besinler oruçlu iken harcanır. Ancak bu, iftar ve sahurda az yani ölçülü yemekle mümkündür. Tıka basa, Ramazan evvelinden daha fazla yemek, hem Ramazan’ın ruhuna uygun düşmez, hem de vücudun arınmasını engeller.

• Sahurda 7 adet hiç olmazsa 3 adet hurma yemek, hem az yemeyi, hem de tok kalmayı sağlar. Hâlâ yeşilliklerin bol olduğu mevsimdeyiz ve yeşil bir salatanın ardından kılınacak teheccüd namazını müteakiben bir iki kap yemekle sahur yemeği nihayete erdirilebilir.

Pek çok kimse sahurda da iftarda da çaysız yapamaz. Sahur kahvaltı şeklinde ve çaylı değilse, çay yemeğin üstüne içilmemelidir. Sofra zamanı ona göre ayarlanıp, hiç olmazsa en az 21 dakika aradan sonra çay içilmelidir. Bol su içmeyi de asla ihmal etmeyin.

İftar nasıl yapılmalı?

Ramazan ayı beslenmesinde en büyük hata iftar saatinde yapılır. Acıkmış veya acıktığını düşünen pek çok insan kıtlıktan çıkmışçasına yemeklere dalar. Oysa bu beden için büyük bir zarardır/ziyandır. Ölçü her zaman akıllı insanın anahtarıdır. İftarda da aynı anahtardan istifade etmek icap eder.

İftar sofrasına erken oturup şükretmek, sabretmek ve dua etmek güzel âdetlerdendir. Akşam ezanı ile birlikte ise Rasülullah (a.s.v.)’ın yaptığı gibi iftar etmek icap eder.

Efendimiz, iftarı hurma ile açardı ve ümmetine de bunu tavsiye etti. İftara hurma ile başlamak, hızlı bir şekilde bedenin kan şekerini düzenlediği için açlığı dizginler, çok yemeye mâni olur. Hurmanın sayısı 7, en az 3 olmalıdır. Ardından birkaç bardak su, varsa bir tas çorba içmeli. Sonra akşama namazına kalkıp, namazı eda etmeli. Yemeği ise namazdan sonra yemeli. Böyle yapılırsa mide fesadı başta olmak üzere pek çok hastalığın meydana gelmesi engellenir. Aksi durum çok yemeye ve kilo almaya da yol açar. Oysa Ramazan ne çok yeme, ne de mânâsızca aç kalma ayıdır.

Yemek bu usulle yenildiğinde namazdan sonra diğer yanlış uygulamaya nisbeten daha az yenildiği, bedene yük yüklenmediği, teravihin de rahat kılındığı, sahura kadar da acıkıldığı görülecektir. Özellikle iftarda çok fazla çeşit gelir sofraya… Evde isek az çeşit koymayı âdet edinmeli ve öbür çeşitleri diğer günlere saklamalı. Misafirlikte ise konulan her şeyden yemek zorunda olmadığımızı unutmamalıyız.

Kimileri iftarı sigara ile açmak veya bir yudum suyun üstüne sigara yakmak gibi kötü ve yanlış bir davranış sergiler. Sigara en basitinden tahrimen mekruh kimi âlimlere göre ise kesin haramdır. İftarı, tahrimen mekruh veya haram ile yapmak ne kadar doğrudur veya caizdir?

• Bir başka yanlış ise yemeğin üstüne tatlılar, çaylar ve kahvelerin gelmesi... Hem çok yiyip, hem de diğer hataları yapmakla, Ramazan’ın ruhu ve ibadet masumiyeti bağdaşmaz. Çay mutlaka bir iki saat mümkünse teravih sonrasına te’hir edilmelidir.

İftar ile sahur arasında ise 5-6 bardak su içmek icabeder. Çay veya meşrubat içtik diyerek su ihmal edilmemelidir. Meşrubatların içinde ise zararlı ve/veya alkol gibi haram katkılar olabileceğini akıldan çıkarmamak gerekiyor.

Mâlum, İstanbul’da ‘Sanki Yedim’ isimli bir cami var. Osmanlı devrinde fakir bir zatın, gelirinden bir kısmını ‘sanki yedim’ diyerek ayırıp, biriken miktar ile bir cami yaptırdığı rivayet edilir. Hâlen ibadete açık olan bu caminin banisi misalinde olduğu gibi biz de ‘sanki yedim’ diyerek fakire pay ayırmayı ihmal etmemeliyiz. Böylece, Ramazan’ı bekleşen pek çok insanın ihtiyacı da görülmüş olur. Gereksiz Ramazan kolilerine de hacet kalmaz.

Feyz ve bereketinden istifade edebilme niyazı ile Ramazan-ı Şerif’te insanlığın üzerine hayır, bereket ve kardeşlik yağmurları yağa! Âmin!