500 yıllık bir Konfüçyüs akademisi, şimdi bir kitapçı

Weishan Chongzheng Academy Bookstore of Librairie Avant-Garde, tarihi ve kültürel dönüşümün incelikli bir örneğini sunuyor. Ming Hanedanı'nın Hongzhi döneminde, yaklaşık beş asır önce kurulan Chongzheng Akademisi, geleneksel avlu düzeni, ahşap yapıları ve yaşlı ağaçlarıyla antik kentin mekânsal karakterine derinlemesine kök salmış bir yapıydı. Bugün bu yapı, Trace Architecture Office (TAO) tarafından yürütülen dikkatli bir restorasyon ve yeniden işlevlendirme süreciyle çağdaş bir kitapçıya dönüştürülmüş durumda.


Yapı, orijinal avlusundaki 330 yaşındaki banyan ağacı etrafında şekillenen açık hava tiyatrosu, çelik-beton galeri eklentileri ve yeni sokak cephesiyle hem geçmişi koruyor hem de bugünün kamusal ihtiyaçlarına cevap veriyor.


Proje, 2021 yılında başlıyor ve 2023'te tamamlanıyor. Yüzlerce yıllık bu yapının hem fiziksel dokusuna hem de çevresindeki toplumsal belleğe zarar vermeden, çağdaş kamusal bir merkeze dönüşmesi hedefleniyor. TAO'nun tasarım anlayışı, “hafif müdahale" ilkesine dayanıyor: Akademi yapısı korunuyor, iç avlu yeniden yorumlanıyor ve yeni eklentiler bu tarihî katmanın önüne geçmeden yerleştiriliyor. Yaklaşık 1.400 metrekarelik alana yayılan bu yeni kurgu, yatay olarak uzanan iki çelik-beton galeriyle tanımlanıyor. Bu galeriler, eski yapının içine yerleştirilmektense onunla diyalog kuracak şekilde düzenleniyor; açık ve yarı açık alanlar üzerinden yapı ile kent arasında geçirgen bir sınır oluşturuluyor.


Avlunun ortasında yer alan 330 yıllık banyan ağacı, yapının merkezinde hem sembolik hem mekânsal bir odak noktası oluyor. Bu ağacın çevresine, zemin seviyesinin altına inen bir oturma alanı ve üzerini örten ahşap çatı elemanlarıyla küçük bir açık hava tiyatrosu yerleştiriliyor. Bu müdahale, hem gölgelik bir dinlenme alanı oluşturuyor hem de ağacın doğal varlığını mimarinin bir bileşeni hâline getiriyor. Doğu yönünde ise sokağa açılan yeni bir beton kütle, hem sokakla daha güçlü bir ilişki kuruyor hem de kitabevinin vitrini olarak işlev görüyor.


Bugün yapı sadece bir kitapçı değil, aynı zamanda kültürel etkinliklerin, söyleşilerin, sergilerin ve gündelik kamusal karşılaşmaların mekânı hâline geliyor. Kitap koleksiyonu, bölgesel tarih, sosyal bilimler, Yunnan kültürü ve Yiyao uygarlığı gibi temalara odaklanan yaklaşık 13.000 başlık ve 25.000 ciltlik bir arşivi kapsıyor. İç mekânlar arasında şiir barı, yerel el sanatları bölümü ve bir kafe yer alıyor. Bu çok işlevli yapı, antik kentin kültürel sürekliliğini günümüzün ihtiyaçlarıyla buluşturan dikkatli bir mimari örnek sunuyor.


@taoarchitects
📍Weishan, Yunnan, Çin