UNStudio tasarımı Arnhem Central Station kent için hangi işlevleri üstleniyor?

Arnhem Central, Hollanda'da toplu taşıma altyapısının sınırlarını zorlayan bir deneme. Bu proje yalnızca bir tren istasyonu değil; tren, otobüs, bisiklet, yayalar, ticaret alanları ve ofisleri bir araya getirmeyi hedefleyen büyük bir dönüşüm. UNStudio, burayı yalnızca geçiş yapılan bir yer olmaktan çıkarıp “bir şehir kapısı" olarak konumlandırıyor.


İşin başından beri kullanıcı hareketleri (“passenger flows") ve farklı ulaşım modlarının birbiriyle etkileşimi bu projenin temel parametreleri oluyor. Yani bina formu ya da etkileyici çatılar “estetik" amaçla değil, işlevin, dolaşım ihtiyaçlarının sonucu olarak şeklen ortaya çıkıyor.


Tasarımsal olarak en dikkat çeken öge “twist" ya da “burgu" denilen merkez kolon ve onun çatıyı destekleyiş biçimi oluyor. Bu yapı, devasa açıklıkları (60 m'ye kadar) kolon kullanmadan elde etmeyi sağlıyor ve bu mekânın ferahlığını, ışık ve atmosfer kullanımını etkileyen önemli bir unsur oluyor. Ancak bu “büyük form" hamlesi beraberinde karmaşıklık, maliyet riskleri, yapım tekniği ve malzeme seçimi gibi ciddi sorunlar da getiriyor. Mesela, proje başında betonla yapılması planlanan yapı, daha hafif çelik elemanlara yöneliyor.


Proje uzun zamana yayılıyor, 1996'dan başlanan masterplan çalışmaları, tasarım ve hâlâ yapı inşası süreçleriyle 2015'te büyük ölçüde tamamlanıyor.


Mekânsal deneyim açısından iç ve dış arasındaki sınırları bulanıklaştırma çabası görülüyor. Zemin, duvar, tavan arasında akışkan geçişler; doğal eğimlerin kullanılması, ışığın içeriye nüfuz etmesi ve kent peyzajının istasyon içine kadar çekilmesi gibi yönler. Bu, içinde bulunulan mekânın yalnızca işlevsel olarak geçiş mekânı olmasını engelleyip, insan için daha karmaşık bir deneyim sunmayı amaçlıyor.


Kent ve toplumsal bağlamda, Arnhem Central'ın işlevi sadece ulaşım değil; etrafındaki ofis, ticaret, kültür fonksiyonlarıyla şehir merkezini yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor. Yeni plaza alanları, otoparklar, bisiklet altyapısı gibi destekleyici unsurlar, istasyonun bir sirkülasyon merkezi olmanın ötesine geçip sosyal ve ekonomik bir çekim noktası olmasını hedefliyor.


@we.are.uns
📷 Frank Hanswijk, Ronald Tilleman, Siebe Swart