ABD-Çin gerilimi kritik eşiğe ulaştı: Peş peşe hamleler, Bitcoin sert düştü
Dünya ekonomisinin iki dev gücü ABD ile Çin arasındaki rekabet son haftalarda ticaret, teknoloji ve ham madde savaşlarıyla yeniden alevlendi. Karşılıklı gümrük tarifeleri, ihracat kısıtlamaları ve yaptırımlar iki ülkeyi diplomatik bir düğüm noktasına getirdi. İşte detaylar...
Çin 9 Eylül’de elektrikli araçlar, akıllı telefonlar, savunma sistemleri gibi stratejik alanlarda kullanılan nadir toprak elementlerinin ihracatına yeni kısıtlamalar getirdi. Bu elementler; mıknatıs, çip, batarya ve uzay teknolojilerinde kritik rol oynuyor.
Qualcomm hakkında anti-tekel soruşturması
Pekin yönetimi ayrıca, ABD’li savunma sanayi firmalarını “güvenilmez varlık” listesine alarak yaptırım uyguladı ve Qualcomm hakkında anti-tekel soruşturması başlattı.
ABD Başkanı Donald Trump, Çin’in bu adımlarını “sinsi ve düşmanca” olarak niteledi. Trump, 1 Kasım’dan itibaren Çin’den ithal edilen tüm ürünlere yüzde 100 ek gümrük vergisi uygulanacağını ve kritik yazılım ihracatının durdurulacağını açıkladı.
İki ülke yalnızca nadir elementler değil; çip üretimi, yapay zeka, yazılım ve soya fasulyesi ihracatı gibi birçok alanda karşı karşıya.
Çin, küresel nadir toprak elementleri üretiminin yaklaşık yüzde 69’unu sağlıyor. Bu da Pekin’e, Washington’a karşı güçlü bir ekonomik koz kazandırıyor.
Trump yönetimi daha önce Joe Biden döneminde başlayan Çip ve Bilim Yasası kapsamındaki kısıtlamaları sürdürürken, yapay zeka çipleri ve yarı iletken yazılımlarına da ihracat yasağı getirdi. Tarife restleşmesiyle birlikte iki ülke arasındaki ticari tansiyon, APEC Zirvesi öncesinde daha da yükseldi.
Gerilimin küresel piyasalara etkisi hemen hissedildi.
Trump’ın Çin’e yönelik tehditleri sonrası Bitcoin’in fiyatı 110 bin doların altına düştü, kripto para piyasasının toplam değeri 24 saat içinde yüzde 10’un üzerinde eriyerek 3,7 trilyon dolara geriledi. Ethereum da benzer şekilde yaklaşık yüzde 13 değer kaybetti.
Pekin ve Washington’un karşılıklı restleşmeleri, APEC Zirvesi öncesinde küresel ekonomik istikrarı tehdit ediyor.
Uzmanlar, iki ülke arasındaki “çip ve ham madde savaşı”nın sadece ticareti değil, teknoloji ve enerji güvenliğini de etkileyeceği uyarısında bulunuyor.
