ALS tedavisinde yeni dönem: Uzay şartları hastalığı çözüyor
Uzay ortamında yapılan deneylerin motor nöron hastalığına (MND) yönelik tedavi arayışında önemli bir rol oynayabileceği belirtiliyor. Bilim insanları, mikro yerçekimi ve kozmik radyasyonun beyin hücrelerini hızla yaşlandırdığını, bunun da araştırma sürecini kısaltarak ALS gibi hastalıkların daha iyi modellenmesine olanak tanıdığını ifade ediyor.
Bilim insanları, motor nöron hastalığına (MND) yönelik tedavi arayışında uzay ortamının benzersiz koşullarının kritik bir rol üstlenebileceğini belirtiyor. Mikro yerçekimi altında çalışan laboratuvarların, yeni ilaç ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik araştırmaları hızlandıracağı düşünülüyor. Halihazırda bazı ilaç şirketleri yörüngede kullanılacak laboratuvar projelerine yatırım yaparken, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) çeşitli deneyler gerçekleştiriliyor.
Uzay ortamı araştırma sürecini kısaltabilir
California Üniversitesi San Diego’dan Prof. Alysson Muotri, uzay koşullarının insan beyin hücrelerinde yaşlanmayı hızlandırdığını ve MND için bir tedavi bulunmasına katkı sağlayabileceğini ifade etti. The Telegraph’a konuşan Muotri, dünyada uygun yaşlanmış hücre modellerinin bulunmadığını, bu nedenle uzayda yürütülen deneylerin araştırma sürecini daha uygulanabilir hale getirdiğini söyledi.
Mini beyinler uzayda inceleniyor
Cedars-Sinai Tıp Merkezi’nden Prof. Clive Svendsen ise ALS araştırmalarında kullanılan uyarılmış pluripotent kök hücrelerin (IPS) uzay ortamında daha verimli kültürler oluşturduğunu belirtti. Ekibi, ISS’e gönderilen hücrelerden üç boyutlu mini beyin modelleri üretti. Svendsen, mikro yerçekiminin hücrelerin daha iyi büyümesine olanak tanıdığını ve uzayda üretilen hücrelerin Dünya’ya döndükten sonra uzun vadeli etkilerinin incelendiğini ifade etti.
Uzayda hızlanan yaşlanma süreci araştırmaları zenginleştiriyor
Araştırmacılar, kozmik radyasyonun hücrelerde hızlandırılmış yaşlanma etkisi yarattığını belirtiyor. Motor nöron hastalığında görülen hücre bozulmalarının benzerinin uzay ortamında kısa sürede gözlemlenebilmesi, ALS gibi hastalıkların daha ayrıntılı şekilde modellenmesini sağlıyor. Uzmanlara göre, uzay ortamı birkaç günlük süreçte onlarca yıllık biyolojik yıpranmayı taklit edebiliyor.
Gelecekte araştırmalar yörüngeye kayabilir
Svendsen, MND tedavisi için uzay çalışmalarının öncü bir alan haline gelebileceğini ve ticari uzay istasyonlarıyla birlikte yeni bir araştırma döneminin başlayacağını ifade etti. ISS’in birkaç yıl içinde devre dışı bırakılmasıyla, özel şirketler tarafından işletilecek yeni yörünge tesislerinin bilimsel çalışmalara ev sahipliği yapması bekleniyor. Bu istasyonların, kök hücre teknolojileri ve üç boyutlu biyoyazıcılarla donatılmış laboratuvarlar içereceği öngörülüyor.
