Orucu bozan şeyler neler?
Ramazan ayının başlamasıyla birlikte, her yıl olduğu gibi bu sene de insanların aklında bir dizi soru işareti oluyor. Âyetler ve hadîsler, bize orucu bozan şeyleri net bir şekilde gösteriyor. En temelde orucu bozan şeyler arasında yemek, içmek ve cinsel ilişki yer alıyor. Ancak insanlar yine de ‘kan vermek orucu bozar mı?’ ya da ‘diş fırçalamak orucu bozar mı?’ gibi maddeleri oldukça fazla merak ediyorlar. Biz de bu rehberimizde yeme-içmeyi de baz alarak orucu bozan şeyleri temel alıyoruz.
Az önce de bahsettiğimiz üzere Ramazan ayının başlamasıyla insanları en fazla ilgilendiren şeylerin başında ‘orucu bozan şeyler’ geliyor. Bu maddelere genellikle özellikle dikkat edilse de insanlar yine de detaylı bilgiye sahip olmak istiyor. ‘kan vermek orucu bozar mı?’, ‘diş fırçalamak orucu bozar mı?’ soru işaretlerinin yanında ‘iğne orucu bozar mı?’ ya da ‘kan vermek orucu bozar mı?’ gibi sorular da ‘merak edilenlerden’ bazıları.
Orucun ana temel unsuru aslında nefis terbiyesi.
Dolayısıyla yeme-içme ve cinsel ilişki de bu kapsamda. Doğal olarak orucu bozan şeyler arasında yer alıyor. Şimdi lafı daha fazla uzatmadan doğrudan soru - cevap şeklinde ayrıntılara geçebiliriz.
Kan vermek orucu bozar mı?
Ramazan ayında niyetliyken kan vermek vermek isteyen binlerce kişi aslında bu soruyu soruyor: Kan vermek orucu bozar mı? Diyanet İşleri Başkanlığı’nın da her yıl yaptığı açıklamalar doğrultusunda kan vermek aslında orucu bozmaz. Ancak vücuda kan almak, beslenme ya da gıda takviyesi anlamına geleceği için kan alan kişinin orucu bozulur. Bunu zaten Diyanet özellikle belirtiyor.
Hatta Ramazan’da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 50-52). şeklinde de ekleniyor. Yine tam tersi durumda vücuda kan almak ise ‘Vücuda kan almak ise, beslenme, gıda alma kapsamına girdiği için orucu bozar.’ şeklinde belirtiliyor.
Diş fırçalamak orucu bozar mı?
Ramazan ayı boyunca en fazla merak edilenlerden biri de ‘diş fırçalamak orucu bozar mı?’. Kişisel temizliğin ve ağız sağlığının da bilhassa önemli olduğu ay için Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yaptığı açıklamalar var.
Diş fırçalamanın orucu bozmayacağı gibi boğaza su kaçırmamak koşuluyla ağzı çalkalamak da orucu bozmaz.
Ayrıca, diş macununun veya suyun boğaza kaçması halinde orucun bozulacağını da unutmamak gerekiyor. Oruçluyken diş fırçalamak orucu bozar mı? sorusu da böylece cevabını bulmuş oluyor.
Zekât kimlere verilir?
Zekâtın kimlere verileceği kutsal kitabımız Kur’an-I Kerim’de de belirtiliyor. Bunlar arasında fakirler, miskinler, zekât toplamakla görevlendirilen memurlar başta geliyor. Ayrıca müellefe-i kulûb olarak isimlendirilen kalpleri ısındırılmak istenen kişilere de zekât verilebiliyor. Tabii Allah yolunca cihad eden ve yolda kalmış olanlar da zekât kapsamında.
Fitre kimlere verilir?
Fitre ya da diğer adıyla ‘fıtır sadakası’, temel ihtiyaçlar dışında yeterli miktarda mala sahip olan her müslümanın ramazanda vermesi vacip olan bir sadaka. Fitre aslında kişinin bakmakla yükümlü olmadığı kişilere veriliyor. Fitrenin bayram namazından önce verilmesi uygun. Üstelik Diyanet’in bu yıl için yaptığı açıklamaya göre fitre miktarı 27 TL.
Göz damlası orucu bozar mı?
Diyanet, geçen sene verdiği bilgiyle göz damlasının orucu bozmadığını açıklamıştı. Yapılan açıklama da şu şekildeydi:
Konunun uzmanlarından alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç, miktar olarak çok az (1 mililitrenin 1/20’si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gözde, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesâmat (gözenekler) yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır. Kaldı ki bu işlem yeme içme yani gıdalanma anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla göz damlası orucu bozmaz. (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Kâsânî, Bedâî’, II, 98).
Kusmak orucu bozar mı?
Ramazan ayında her yıl merak edilen ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na yöneltilen sorulardan biri de ‘kusmak orucu bozar mı?’ Burada Diyanet’in verdiği yanıt ise gayet açık: Miktarı ne olursa olsun kendiliğinden gelen kusuntu orucu bozmaz. Aynı şekilde mideden ansızın ağza yükselip tekrar mideye dönen şeyler de oruca zarar vermez.
İğne orucu bozar mı?
Aşı olmak ya da iğne yaptırmak orucu bozar mı? Bunun yanıtını Diyanet, ‘Oruç; yemek, içmek, cinsel ilişki ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur. Bu sebeple, besin değeri taşımayan aşılar orucu bozmaz.’ şeklinde veriyor. Ancak bu noktada tedavisi devam eden hastaların sağlıklarına kavuşup tedavi sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilecekleri de belirtiliyor.
Sahurda ezan okunurken su içilir mi?
Ramazan oruç tutanların en çok cevap beklediği sorulardan bir diğeri sahurda ezan okunurken su içilir mi? Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bu soruya yanıtı; ‘imsak’ oruca başlama vaktini ifade ediyor. Yani imsak vakti aynı zamanda gecenin sona erdiğini ve yatsı namazı vaktinin çıkıp sabah namazı vaktinin girdiğini gösteriyor. Yani ezanın başlamasıyla birlikte yeme-içmenin bitirilmesi gerekiyor. Ancak ezan okunmaya başladığında ağızdaki son lokma yutulabilir.
Burun kanaması orucu bozar mı?
Burun kanaması orucu bozar mı? ya da burun kanadığında oruç bozulur mu? gibi sorular da merak ediliyor.
Vücuttan çıkan şey abdesti bozar, orucu bozmaz.
Yani dolayısıyla burun kanadığında orucun bozulması söz konusu değil. Çünkü orucun bozulması için kanın mideye ulaşması gerekiyor. Diyanet açıklamasında da boğazda ve midede kan olmadığı için orucun bozulmadığı özellikle belirtiliyor. Buraya bir hatırlatma da yapıp, kan genizden mideye gitmediği sürece burun kanamasının oruç bozmadığı notuyu da ekleyelim.
Duş almak orucu bozar mı?
Oruçluyken banyo yapılır mı? Duş almak ya da banyo yapmak orucu bozar mı? Diyanet, bu soruyu da yanıtlıyor. Ağız ve burundan su girip de sindirim organına ulaşmadığı sürece oruçlunun yıkanmasında herhangi bir sorun olmadığı özellikle belirtiliyor. Yani ağız ve burundan mideye su kaçırmamak şartıyla oruçlu kişinin yıkanabildiğini ifade etmek gerekiyor.
Ramazan ayında biz müslümanların dikkat etmesi gereken maddeler genel hatlarıyla böyle. Bu başlık altında aslında ‘kan vermek orucu bozar mı?’, ‘diş fırçalamak orucu bozar mı?’ gibi temel sorulardan; epey merak edilen ‘kusmak orucu bozar mı?’ gibi sorulara kadar birçok farklı sorunun cevabını Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan elde edilen veriler neticesinde sizlerle paylaşıyoruz. Üstelik zekâtın kimlere verilebileceği sorusu da, ‘fakirler, miskinler, zekât toplamakla görevlendirilen memurlar’ ilk sırada yer alıyor. Ayrıca fitre ya da diğer adıyla fıtır sadakasının da ayrıntılarını paylaşıyor ve fitrenin bayram namazından önce verilmesi gerektiğini özellikle belirtiyoruz.