Dünya bir yana, biz bir yana
Arap dünyasının en batı ucunda yer alan Mağrib’e, biz Türkler -ilginç bir şekilde- Fas adını vermişiz. Osmanlı'nın modernleşme döneminde kırmızı renkli başlıkların ithal edildiği Fes şehri, günlük kullanımımızda koca bir ülkeye isim olmuş. Suriye’nin başkenti Şam’da ise, Fas’taki durumun tam tersi söz konusu: Bu kez, içine bugünkü Ürdün ve Filistin’in bir kısmını da alan koskoca bir bölgenin adı, ‘Şam’ ya da ‘Bilâd-ı Şâm’ bir şehre indirgenmiş. Biz Türklerin Şam dediği şehrin Arapçadaki karşılığı ise Dimaşk.
Arap dünyasının en batı ucunda yer alan Mağrib’e, biz Türkler -ilginç bir şekilde- Fas adını vermişiz. Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme döneminde kırmızı renkli başlıklarını İstanbul’a ithal ettiğimiz Fes şehri, günlük kullanımımızda koca bir ülkeye isim olmuş.
1500’lü yılların başından 1830’a kadar Osmanlı’ya bağlı olan Mağrib Krallığı’nın o dönemde başkentinin Fes olması da, bu kullanıma işlerlik kazandıran pratik bir sebep. Siyasi bağlantı koptuktan sonra bile, zihinlerimizde Fes kalmış, Fas’a dönüşerek. Fes’ten gelen başlıklar ise, orijinal ismini korumayı başarmış.
Arapların Mağrib dediği ülkenin Batı dillerindeki bütün isimleri de aynı kökten türetilmiş, doğal olarak: Morocco, Marokko, Maroc, Marruecos, Marocco... Suriye’nin başkenti Şam’da ise, Fas’taki durumun tam tersi söz konusu: Bu kez, içine bugünkü Ürdün ve Filistin’in bir kısmını da alan koskoca bir bölgenin adı, bir şehre indirgenmiş.
Tarih boyunca ‘Şam’ ya da ‘Bilâd-ı Şâm’ dendiğinde bugünkü Suriye ve Lübnan topraklarının tamamıyla Ürdün’ün kuzeyi ve Filistin’in doğusu kastedilmiş. Biz Türklerin Şam dediği şehrin Arapçadaki karşılığı Dimaşk. Batı dillerinde de bu kökten türetilmiş isimler yer alıyor: Damascus, Damas, Damaskus, Damast, Damasco…