Isfahan’ın köprüleri

Isfahan’ın köprüleri.
Isfahan’ın köprüleri.

Isfahan, İran'da Isfahan eyaletinin yönetim merkezi ve aynı zamanda ülkenin üçüncü büyük şehridir. Bu şehir, Safevî döneminde başkent olması sebebiyle şehirde çok sayıda tarihi eser bulunmaktadır. Isfahan, İran'ın kavşak noktalarından biridir ve dünyanın en büyük şehirlerinden biriydi. Safevîler döneminde ikinci kez başkentlik yaptığı dönem hızla gelişti. Isfahan güzel bulvarıyla, köprüleriyle, saraylarıyla, camileriyle ve minareleriyle İslâmî mimariyi yansıtmaktadır.

İran topraklarını besleyen önemli su kaynaklarından Zâyenderûd Nehri, altından akıp geçtiği köprüleriyle de meşhur bir yerdi.

Bugün üzerinde yer alan on bir köprünün beş tanesi ise tarihî olma özelliğine sahipti. Bu köprülerin en eskisi olan Şehristânî Köprüsü’nün varlığı Sâsânîler dönemine kadar uzanıyordu. 10. yüzyılda Büveyhîler 11. yüzyılda da Selçuklular tarafından tamir edilen bu köprü, yapısı itibariyle Sâsânî mimarisi özelliğini muhafaza etmişti. 107 küsur uzunluğunda ve 5 küsur metre genişliğinde olan köprü sahip olduğu kemerlerle döneminin parlak zarafetini ortaya koyuyordu.

Fransız oryantalist Eugène Flandin tarafından resmedilen Şehristânî Köprüsü.
Fransız oryantalist Eugène Flandin tarafından resmedilen Şehristânî Köprüsü.

186 metre uzunluğunda ve yaklaşık 5 metre genişliğinde bir diğer eski köprü Mârnân Köprüsü’nün tarihi de aynen Şehristânî Köprüsü gibi Sâsânîler dönemine kadar uzanıyordu. Köprü bilindiği kadarıyla Safevîler döneminde bir tamir işlemi görmüştü

Mârnân Köprüsü.
Mârnân Köprüsü.

  • Isfahan’daki hatta İran’daki Safevî dönemine ait en meşhur köprü ise 1602 yılında Şah I. Abbas’ın kumandanlarından Allahverdi Han tarafından tamamlanan Sî u se Köprüsü'dür.

33 gözlü olması sebebiyle bu isimle anılan köprünün inşasına 1599 yılında başlanmış, 3 yıllık bir inşa sürecinin ardından Safevî mimarisinin bu şaheser yapısı tamamlanmıştı. Yaklaşık 300 metre uzunluğunda ve 15 metre genişliğindeki köprü, diğer yapılar arasında en büyüğüdür.

Sî u se Köprüsü (Fotoğraf: Yusuf Sami Kamadan).
Sî u se Köprüsü (Fotoğraf: Yusuf Sami Kamadan).
  • Safevî tahtının yedinci hükümdarı II. Abbas tarafından 1650 tarihinde inşa ettirilen Hâcû Köprüsü de Zâyenderûd üzerinde yer alan bir diğer tarihî köprüyü meydana getiriyordu. 133 metre uzunluğunda ve 12 metre genişliğindeki köprü 23 gözden oluşuyor, sahip olduğu estetik güzellikle benzerleri arasında müstesna bir konumdadır.
 Hâcû Köprüsü (Fotoğraf: Yusuf Sami Kamadan).
Hâcû Köprüsü (Fotoğraf: Yusuf Sami Kamadan).

Yine II. Abbas tarafından tarafından 1665 yılında inşa ettirilen Cûbî Köprüsü de Safevî dönemine ait bir başka eseri meydana getiriyordu. 147 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğindeki köprü 21 gözden meydana geliyordu.