Suriye'nin Arap Birliği'ne yeniden katılmasına hangi ülke nasıl tepki verdi?
Suriye'nin Arap Birliği'ne yeniden dahil edilmesi, devletlerin mevcut bölgesel düzene meydan okuyan bir dizi yeni diplomatik ittifak kurmasını sağlayan daha büyük bir bölgesel jeopolitik değişimde önemli bir adımdır. Son aylarda devletler artan bir bağımsızlıkla hareket ederken, Suriye'nin Arap Birliği'ne tekrar kabul edilmesini bazı devletler sıcak karşılarken, bazı devletler de karşı olmaya devam etti.
Arap Birliği, on yıldan fazla bir süredir askıya alınan Suriye'yi dün yeniden kabul etti. 22 ülkeden oluşan grubun dışişleri bakanları, 19 Mayıs'ta Suudi Arabistan'da yapılacak Arap Birliği zirvesi öncesinde Kahire'de düzenlenen bir toplantıda Suriye'nin dönüşü için oy kullandı.
BAE "olumlu bir adım" olarak yorumladı
Birleşik Arap Emirlikleri Esed'in tecridine son vermesi için baskı yaptı ve alınan kararı memnuniyetle karşıladı.
BAE cumhurbaşkanının diplomatik danışmanı Enver Gargaş Twitter'dan Suriye'nin geri kabulünün "olumlu bir adım" olduğunu ve "BAE'nin bölgesel refah ve istikrarı sağlamak için köprüler kurmanın ve ortaklıkları en üst düzeye çıkarmanın gerekliliğine inandığını" yazdı.
Esed, Türkiye'nin güneydoğusunu ve Suriye'nin kuzeybatısını vuran yıkıcı depremlerden haftalar sonra Mart ayında BAE'yi ziyaret etti. BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid en-Nahyan, ziyaretin ardından Twitter'da yaptığı açıklamada, ikilinin "iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmeyi amaçlayan yapıcı görüşmelerde bulunduğunu" söylemişti.
Katar normalleşmeye karşı çıkıyor
Katar, Suriye'deki Beşşar Esed rejimiyle normalleşmeyi reddeden tutumunun değişmediğini duyurdu. Ülkesinin Arap Birliği'nin Esed rejimini kabul etme kararına bir engel teşkil etmeyeceğine dikkati çeken El Ensari, Suriye halkının isteklerini yerine getiren siyasî bir sürece bağlı olduğunu vurguladı.
Ensari, Katar'ın Esed rejimiyle normalleşmeyi reddeden tutumuna işaret ederek, "Katar Devleti'nin Suriye rejimi ile normalleşme konusundaki tutumu değişmedi. Katar, kardeş Suriye halkının saygınlık, barış, kalkınma ve refah gibi beklentilerini gerçekleştirmek için Arap kardeşleriyle çalışmak istiyor." ifadelerini kullandı.
Ayrıca Ensari sözlerine şu ifadelerle son verdi:
- "Umarım bu karar, Suriye rejiminin halkın sorunlarının çözümüne yönelik olumlu adımlar atmasına, bölgede güven ve istikrarı güçlendiren Arap komşularıyla ilişkilerini iyileştirmeye ve kendisinin boykot edilmesine yol açan krizin köklerini ele almasına sebep olur."
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Kahire'de gazetecilere verdiği demeçte, "Suriye'nin eski durumuna getirilmesi, Arap ülkeleri ile Suriye arasındaki ilişkilerin normalleşmesi anlamına gelmiyor." ve "Bu, her ülkenin vereceği bağımsız bir karardır." dedi.
Moskova hamleyi "memnuniyetle karşılarken" Washington "şüpheci" davranıyor
Bir ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Washington'ın Arap ortaklarının güvenlik ve istikrar inşası da dahil olmak üzere Suriye'deki hedeflerini paylaştığını, ancak "Esed'in Suriye krizini çözmek için gerekli adımları atma istekliliğine şüpheyle baktığını" söyledi. Sözcü, "Suriye'nin şu anda Arap Birliği'ne yeniden kabul edilmeyi hak ettiğine inanmıyoruz." dedi ve ABD yaptırımlarının tam olarak yürürlükte kalacağını da sözlerine ekledi.
Esed'in önemli bir müttefiki olan Rusya ise bu hareketi destekledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova şöyle bir açıklam yapt:
- "Moskova, Suriye'nin 'Arap ailesi'ne geri verilmesine yönelik ivme kazanan sürecin mantıksal sonucu olan bu uzun zamandır beklenen adımı memnuniyetle karşılıyor."
Ürdün uyuşturucu kaçakçılığına çözüm bulmak istiyor
Suriye'nin geri kabulü, Suriye'deki çatışmayı sona erdirmek için mülteciler, kayıp tutuklular, uyuşturucu kaçakçılığı ve Suriye'deki İranlı savaşçı gruplar sorunlarının ele alınmasını içeren bir yol haritası belirleyen Ürdün girişimini takip ediyor.
Ürdün, Suriye'de üretilen son derece bağımlılık yaratan bir amfetamin olan captagon için Körfez ülkelerine hem bir varış noktası hem de ana geçiş rotası ve milyarlarca dolarlık ticareti durdurmak için tek taraflı harekete geçebileceğini ima etti.
Ürdünlü bir yetkili, Suriye'nin siyasî bir çözüme ulaşma konusunda ciddi olduğunu göstermesi gerektiğini çünkü bunun, Suriye'de yeniden yapılanma finansmanı için çok önemli bir adım olan Batı yaptırımlarının kaldırılması için lobi yapmak için bir koşul olacağını söyledi.
İran'dan tebrikler
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nasır Kenani, bakanlığın Twitter sayfasından şu açıklamayı yaptı:
- “Suriye'nin Arap Ligi'ndeki yerini ve koltuğunu yeniden kazanmasındaki başarısını ülke hükümeti ve halkına tebrik etti.”
Suudi Arabistan tutumunu yumuşattı
Suudi Arabistan da dahil olmak üzere birçok Körfez ülkesi, Suriye'deki savaşın ilk yıllarında hükümet güçleriyle savaşan isyancı grupları destekledi. Ancak son zamanlarda İran'la yakınlaşma da dahil olmak üzere bölgesel diplomaside daha büyük bir değişimin parçası olarak ilişkileri yumuşatma arzusu gösterdi.
Suudi-İran yakınlaşmasının ardından Suudi devlet televizyonu, Riyad'ın kendisi ile Şam arasındaki konsolosluk hizmetlerinin olası yeniden başlatılmasını tartıştığını bildirdi.
AB, Esed rejimiyle normalleşmeyecek
Avrupa Birliği (AB), Suriye'deki Beşşar Esed rejiminin Arap Birliği'ne dönüşüne karar verilmesinin ardından siyasî çözüm bulunmadan Esed rejimiyle normalleşmeye gidilmeyeceği yönündeki duruşunu yineledi.
- AB'nin, Suriye konusundaki duruşunun değişmediğini vurgulayan Stano, "Bu, rejimin, ona yaptırım uygulamamıza neden olan tüm sebepleri ortadan kaldırmak için anlamlı bir adım atana kadar ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararı doğrultusunda siyasi çözüme varılana kadar ilişkilerin normalleşmesinin, normalleşme olmadan ülkenin yeniden inşasının, yaptırımların kaldırılmasının mümkün olmayacağı anlamına geliyor." ifadesini kullandı.