Mamachari: Anne bisikleti

Tokyo’ya gitmeden önce çok fazla bisiklet göreceğimi biliyor hatta bir tane satın alma hayalleri kuruyordum. Ama evimize yerleşip günlük hayata karışmaya başlayınca gördüğüm bisiklet sayısı, türü ve çeşitliliği beni bile şaşkınlığa uğrattı!

Gencinden yaşlısına, öğrencisinden bir şirketin üst düzey yöneticisine herkesin altında bisiklet görüyordum. Sonradan öğrendiğim üzere Japonya’da toplamda 72 milyon bisiklet var ve bu rakama her yıl 10 milyon daha ekleniyor. Tokyo ise günlük gezilerin %16’sının bisikletle yapıldığı, dünyanın en yoğun bisiklet trafiğine sahip bir başkent.

Tokyo’da dışarıda olduğum zamanlar genelde okul çıkış saatlerine denk geldiği için çocuklarını okuldan alan anneler ile sıkça rastlaşıyordum. Hepsinde bir bisiklet, bisikletin önünde ve arkasında bulunan koltuklara dikkatlice yerleştirilmiş çocuklar, hatta annenin sırtında kanguru aracılığıyla taşıdığı üçüncü bir çocuk çok kez karşılaştığım bir manzara hâline gelmişti. Yine sonradan öğrendim ki kısa bir süre önce hükûmet iki çocuktan fazla taşınmasına dair bir yasak getirdiğinde Japon anneleri buna karşı çıkmış ve gösteriler düzenlemiş. Sonunda hükûmet geri adım atmak zorunda kalmış.

Japon hükûmeti gibi benim de ilk başlarda bu kadar kalabalık bir şehirde, çocuklarla bisiklet sürmenin ne kadar güvenli olacağına dair endişelerim olsa da zamanla bu kaygıların hepsi silindi. Ülkenin genel anlamda “güvenlik”e verdiği önem bisiklet kullanırken de geçerli olunca bisiklet kullanan annelerin işi de kolaylaşıyor. Her yerde bisiklet yolu, park alanı ve kurallara uyan insanların olmasının yanında kullanılan bisikletin türü de oldukça dikkat çekici. Çünkü bu bisiklet bildiğiniz bisikletlerden değil!

Model: Anne Bisikleti

Japonca “mamachari” ismi verilen bu bisiklet türü “mama” ママ (anne/nine) ve “charinko” チャリ (bisiklet) kelimelerinin birleşmesiyle oluşan ve “anne bisikleti” diyebileceğimiz bir model.

Diğer bisikletlerden farklı olarak alçak sele, etek koruyucusu, alışveriş sepeti ve çocuk taşıma sepetleri olan bu bisikletlerin kolay iniş sağlaması açısından pedalları yere daha yakın ve sele ile gidon arasındaki boru tamamen alt boru ile birleştirilmiş hâlde. Bu tarz bisiklet kullanan anneleri gözlemlediğimde, kırmızı ışıklarda rahatça durduklarını ve yeniden sürüşe başladıklarını gördüğümde “Vay be!” demiştim. Çünkü birçok ağırlıkla beraber bisikletin kontrolünü sağlamak zordur. Ama mamachari’niz varsa, hele de elektrikliyse o bisiklette neler taşınmaz ki.

Böylesine kullanışlı bir bisiklet türünü elbette sadece çocuklu anneler kullanmıyor. Japonya’da bulunduğum süre içerisinde yaşlıların, öğrencilerin, çalışanların bu bisikleti kullandığına, özellikle market alışverişi sırasında şahit oldum. Bisiklet park alanlarının çoğu zaman tamamiyle dolu ve çoğunluğun mamachari olduğu dikkatimden kaçmadı.

Japonya’nın kültürel ikonu olan mamachari, uluslarası düzeyde de talep görüyor ve pek çok ülkede satışı yapılıyor. Ülke içerisinde mamachari buluşmaları, etkinlikleri, yarışları yapılıyor ve elbette mamachari blogları yazılıyor. Bu bisikletin fanatikleri âdeta araba modifiyesi yapar gibi mamachari modifiyesi (dekochari) yapıyor ve bisiklet sevgisini bir üst aşamaya çıkarıyor.